Daar komen D-SA en BeOne

De gemeenteraadsverkiezingen van 2018 in Antwerpen worden belangrijk. Voor de eerste keer in de Antwerpse politiek doen er partijen mee die door Antwerpenaars met een migratieachtergrond zijn opgericht. Waar staan D-SA en BeOne voor? Wie willen ze vertegenwoordigen? En hoe gaan ze dat doen? 

Eigen partijen eerst

Dat partijen worden opgericht door Belgen met een migratieachtergrond is niets nieuws. In 2003 trok de ‘Arabische Europese Liga’ (AEL), een Arabisch nationalistische beweging geleid door Dyab Abou Jahjah, naar de verkiezingen voor het federaal parlement en de senaat in kartel met de marxistische’ Partij van de Arbeid’ (PVDA).  Deze kartellijst “Resist” had als groot speerpunt de tegenkanting tegen de oorlog in Irak.  In het kanton Antwerpen haalde Resist 2,3% van de stemmen.  In de gehele provincie Antwerpen was dit 0,9%. Volgens een berekening van socioloog Ludo De Witte stemde ongeveer 40% van de Marokkaanse gemeenschap in Antwerpen op een AEL-kandidaat[i]. Een jaar later trok Dyab Abou Jahjah met de Moslim Democratische partij (MDP) naar de Vlaamse verkiezingen en haalde in de provincie Antwerpen 0,27% van de stemmen en voor de provincie Oost-Vlaanderen 0,14%.  Voor de kantons Mechelen en Antwerpen haalde de MDP telkens 0,62% en in Gent 0,31%.  

In 2012 zag ook de partij ISLAM het levenslicht. In Anderlecht en Molenbeek haalde deze partij telkens 4% van de stemmen en ook twee zetels.

In Brussel is dit ook geen nieuw fenomeen. De Parti jeunes musulmans (PJM), de partijpolitieke vertaling van de in 2002 opgerichte Mouvement des jeunes musulmans, deed voor de eerste keer mee in 2004 aan de verkiezingen voor de Franse taalgroep van de Brusselse Hoofdstedelijke Raad. De PJM haalde 1,08% van de stemmen. De partij Égalité, een radicaallinkse partij die in 2009 werd opgericht door ex-pvda’ers en grasroots activisten, deed ook mee aan verkiezingen maar zonder succes. In 2012 zag ook de partij ISLAM het levenslicht. In Anderlecht en Molenbeek haalde deze partij telkens 4% van de stemmen en ook twee zetels.

Wij komen naar Antwerpen

Het fenomeen van politieke partijen die mee worden opgericht door mensen met een migratieachtergrond is dus niet nieuw.  De nieuwe partij van Dyab Abou Jahjah en Meryem Kaçar ‘Be.One’ heeft een lijst ingediend in de Scheldestad. Het Democratisch Solidair Appél (D-SA), een nieuwe partij opgericht door onder andere een aantal ex-districtsraadsleden van SP.a en Groen, zal ook meedoen met de lokale verkiezingen in Antwerpen. Wat wel nieuw is, is dat deze verschillende partijen met een eigen ideologisch verhaal komen.  Een wereldbeeld dat ze electoraal willen verzilveren en dat de uitkomst is van verschillende breuklijnen binnen de samenleving.  

Ze zullen de strijd aan gaan met nationale partijen als N-VA, Vlaams Belang, CD&V, SP.a, PVDA, Open Vld en Groen om zoveel mogelijk stemmen binnen te halen. Maar er zijn ook lokale initiatieven die Antwerpse kiezer willen overtuigen. De Piratenpartij en de pro-Europese partij Volt bundelen de krachten samen en trekken onder de naam Paars naar de verkiezingen. De Burgerlijst en De lijst ‘United States of Europe’, een pro-Europese initiatief, doen ook mee. En tot slot is er ook de clowneske partij ‘BDW’ van de Geert Buellens en Trijn Janssens. Het is binnen deze partijpolitieke context dat BeOne en D-SA zich gaan moeten maneuvreren.

Foto dsa
Van links naar rechts
Morad Ramachi, Meryem Sarıkavak, Acer Ali, Arfan Saber, Yeliz Citak en Khalid El Jafoufi.

Meryem Kaçar, Dyab Abou Jahjah, Hilde Sabbe
Meryem Kaçar, Dyab Abou Jahjah, Hilde Sabbe

Stemgedrag van Marokkaanse en Turkse Antwerpenaars

De bevolking in Antwerpen is zeer divers. We concentreren ons hier echter op twee gemeenschappen: de Marokkaanse en de Turkse. Het aantal Marokkanen dat ouder is dan 18 jaar lag in 2017 in Antwerpen op 12,3% en voor de Turken was dat 4,3%[ii]. Het zijn dus twee gemeenschappen die een grote invloed kunnen hebben op de uitkomst van de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Bovendien bestaat er voor deze twee gemeenschappen wetenschappelijk onderzoek dat hun stemgedrag analyseert in 2006, 2012 en 2014. Ik baseer me hiervoor op het onderzoek dat de socioloog Marc Swyngedouw heeft verricht aan de KU Leuven[iii].

Stemgedrag Marokkaanse-Antwerpenaars:
gemeenteraadsverkiezingen 2006- gemeenteraadsverkiezingen 2012 -federale verkiezingen 2014

tabel 1

Wat onmiddellijk opvalt is de achteruitgang van de sociaaldemocraten van de SP.a. Ze haalden in 2006 nog 72,2% van de Marokkaanse stem binnen in Antwerpen, terwijl dit bij de federale verkiezingen van 2014 nog maar 30% was. We moeten er wel bij zeggen dat er in 2006 een tweestrijd was tussen Patrick Janssens van de SP.a en Filip Dewinter van het Vlaams Belang om de burgermeestersjerp. Dit zorgde ervoor dat de SP.a een grote meerderheid van de Marokkaanse-Antwerpenaars achter zich kon krijgen. Ook was het hoofddoekverbod voor loketbedienden in Antwerpen nog niet in voege. Het hoofddoekverbod werd in 2007 ingevoerd door het stadsbestuur onder de leiding van de SP.a. Dit heeft veel kwaad bloed gezet bij de Marokkaanse gemeenschap.

Ondanks de achteruitgang van de resultaten van SP.a in de Marokkaanse gemeenschap, zien we duidelijk een verlinksing van het Marokkaanse electoraat als we de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 vergelijken met de federale verkiezingen in 2014. De radicaallinkse partij PVDA verdubbelde haar score en werd de tweede partij binnen de Marokkaanse gemeenschap. De Marokkaanse Antwerpenaar werd duidelijk gecharmeerd door deze partij.

De N-VA haalde in 2014, 7,3% van de Marokkaanse stem binnen. De grote vraag is of ze deze score zal blijven halen ondanks haar islamofobe discours.

De Marokkaanse gemeenschap in 2014 stemde overweldigend (71,9%) voor één van de drie linkse partijen. Electoraal is de hoofdstroom binnen de Marokkaanse gemeenschap centrum- tot radicaal links. De CD&V doet het ook redelijk goed met haar 10%. Dit is waarschijnlijk te wijten aan haar religieus karakter. Wat opvalt is, is de score van de conservatieve N-VA. De N-VA haalde in 2014, 7,3% van de Marokkaanse stem binnen. De grote vraag is of ze deze score zal blijven halen ondanks haar islamofobe discours[vi].

Als we kijken naar de Turkse gemeenschap in Antwerpen zien we een ander beeld. De SP.a heeft nog altijd een hegemonie onder de Turkse-Antwerpenaars. Tijdens de federale verkiezingen van 2014 koos maar liefst 58,3% van hen voor de sociaaldemocraten. Ongeveer 82,5% van de Turken in de Scheldestad heeft in 2014 gestemd op één van de drie linkse partijen. Het Turkse electoraat is relatief linkser dan het Marokkaanse, maar de linkse stemmende Marokkanen kiezen radicaler omdat ze veel meer op de PVDA stemmen.

Stemgedrag Turkse-Antwerpenaars:
gemeenteraadsverkiezingen 2006- gemeenteraadsverkiezingen 2012 -federale verkiezingen 2014

Tabel 2

Het Turkse electoraat is relatief linkser dan het Marokkaanse, maar de linkse stemmende Marokkanen kiezen radicaler omdat ze veel meer op de PVDA stemmen.

De Turkse gemeenschap is minder gefragmenteerder dan de Marokkaanse. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de sterke zelforganisaties in de Turkse gemeenschap. De Turken zijn nationalistischer[viii] dan de Marokkanen maar het Turkse nationalisme was in oorsprong (vooral onder Atatürk)  socialistisch georiënteerd. Dit maakt dat linkse ideeën ondanks de sociaaleconomische positie meer gemeengoed zijn.[ix] Groen doet het opmerkelijk goed (17% in 2014) bij de Turkse Antwerpenaar. De N-VA maakt ook opmars in de Turkse gemeenschap. Waarschijnlijk stemt een groot deel van de Turks-Koerdische gemeenschap op deze partij omwille van haar partijstandpunt rond de Koerdische kwestie.

Allemaal broers en zusters of toch niet?

Als we kijken naar de verkozenen voor de districtsraden en de gemeenteraad in Antwerpen van 2012 zien we dat Turkse en Marokkaanse Antwerpenaars goed zijn vertegenwoordigd. Dit geldt  bijna voor alle politieke partijen (met uitzondering van het Vlaams Belang)[x]. De mythe dat er onder deze twee gemeenschappen geen politieke meningsverschillen bestaan mag gerust worden opgeborgen. Beide gemeenschappen zijn intern politiek zeer verdeeld, denk bijvoorbeeld maar aan de heftige discussies tussen Turkse en Koerdische nationalisten.

De verschillende partijen die mee werden opgericht door Belgen met een migratiegrond zijn het bewijs van de politieke en interne verdeeldheid. Toch is er een andere evolutie merkbaar die amper door de mainstream media en politiek wordt opgepikt: de politieke samenwerking tussen de Marokkaanse en Turkse elite.  Ik citeer hierbij Open VLD politicus Herman De Croo[xi]“De dag dat Turken en Marokkanen met elkaar opschieten, zal de helft van de negentien burgemeesters van Brussel Turks of Marokkaans zijn.”

De sociologische basis voor de twee nieuw opkomende partijen D-SA en BeOne zijn de Marokkaanse en Turkse gemeenschappen.

De sociologische basis voor de twee nieuw opkomende partijen D-SA en BeOne zijn de Marokkaanse en Turkse gemeenschappen. Het politiek naar elkaar toegroeien gebeurt aan de hand van verschillende issues. Het voorbeeld van de Palestijnse zaak is misschien het meest zichtbare. Historisch werd de pro-Palestina beweging in België vooral gedragen door autochtone en Marokkaanse Belgen. Toch zien we de afgelopen jaren de opkomst van Turkse initiatieven rond Palestina. Ook het groeiende islamofobe klimaat heeft de twee gemeenschappen dichter bij elkaar gebracht. Als we kijken naar de kopstukken van D-SA en BeOne zien we een sterke vertegenwoordiging van deze twee gemeenschappen. Daarnaast hebben de twee gemeenschappen veel politiek personeel waaruit D-SA als BeOne kunnen uit rekruteren.  

Tabel 3

Dit wil wel niet zeggen dat de BeOne of D-SA exclusief uit Marokkaanse of Turkse Belgen bestaan. Maar het feit dat deze twee gemeenschapen naar elkaar toegroeien betekent wel dat de wil om de etnische-culturele verschillen te overstijgen groot is. De sociologische zwaartekracht van BeOne en D-SA ligt dus vooral bij de Marokkaanse en Turkse gemeenschap.

BeOne: een radicaal sociaaldemocratische partij

BeOne profileert zich wel als een post-kapitalistische partij om vooral de SP.a en Groen links voorbij te steken.

Dyab Abou Jahjah is  ideologisch heel duidelijk in wat BeOne niet is. Zijn partij omschrijft hij duidelijk als niet-marxistisch[xii] en hij is ook heel duidelijk een voorstander van de markteconomie. Hiermee probeert de partij zich te onderscheiden van de PVDA.  BeOne profileert zich wel als een post-kapitalistische partij om vooral de SP.a en Groen links voorbij te steken[xiii].  Op de website kunnen we spijtig genoeg geen ideologisch manifest raadplegen maar BeOne heeft wel een zeer uitgewerkt programma in de vorm van een partijmanifest[xiv]. BeOne komt ook in Gent, Beringen, Sint-Niklaas, Zutendaal, Houthalen en Mechelen op. Haar ambitie reikt verder dan Antwerpen en dus bestaat het programma uit verschillende thema’s, beleidsdomeinen en niveaus.  Hieronder geef ik een overzicht van (een deel van) het programma van BeOne.

delegatie beone

Geen integratie maar wel acceptatie

BeOne vertrekt vanuit het concept ‘totale acceptatie’, een concept dat ze hebben geleend van de Nederlandse politieke partij DENK[xv]. Een duidelijkere positionering tegen het assimilatiedenken in de samenleving kan je in het huidig klimaat niet formuleren.  Voor BeOne houdt totale acceptatie in dat men bijvoorbeeld de gezondheidszorg moet intercultraliseren. De partij is ook voor verplichte streefcijfers voor groepen met een migratieachtergrond in verschillende sectoren. Daarnaast heeft BeOne van ‘vrije keuze’ en gendergelijkheid ook een strijdpunt gemaakt. De partij is zoals verwacht tegen het verbod op religieuze symbolen (lees hoofddoekenverbod).  Quota voor vrouwen voor leidinggevende functies in de openbare en privésector behoren ook tot haar eisen.

België met vier regio’s

BeOne wil naast het Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk gewest ook nog een Duitstalig gewest creëren.

Wat in het oog springt zijn vooral haar programmapunten rond democratische vernieuwing. BeOne wil de Vlaamse gemeenschap en de Federation Wallonie-Bruxelles afschaffen. Alle gemeenschapsbevoegdheden moeten naar de gewesten gaan, iets dat de Vlaams-nationalisten niet graag zullen horen. BeOne wil naast het Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk gewest ook nog een Duitstalig gewest creëren. Deze vier regio’s zouden volgens de partij verruimde bevoegdheden moeten krijgen. Johan Vande Lanotte, voormalige voorzitter van de SP.a, heeft in 2011 dit voorstel ook gelanceerd tijdens de regeringsonderhandelingen maar zonder veel succes[xvi]. BeOne heeft in de SP.a mogelijk een bondgenoot om rond dit issue campagne te voeren.

Vlaanderen wordt Brussel

Be.One noemt zich ook de partij van Brussel en de steden. Hiermee wil ze graag haar toekomstig kiespubliek aanspreken. De stedelijke identificatie onder Marokkaanse- en Turkse Belgen is sterker dan hun identificatie met België en/of Vlaanderen. BeOne ziet Brussel als een model voor de rest van de steden in Vlaanderen.  Brussel is een stad zonder een numerieke meerderheid. De partij ziet veel potentie in het multiculturele Brussel en wilt dat de stadsinstellingen dit ook weerspiegelen. Ook vindt de partij dat Brussel meer financiële middelen moet krijgen.

Een post-kapitalistische economie

BeOne is een partij die vooral de middenklasse, de zelfstandigen en de KMO’s wil beschermen.

BeOne is een partij die vooral de middenklasse, de zelfstandigen en de KMO’s wil beschermen. Dit is niet vreemd aangezien veel van haar achterban ook uit die sociale klassen komt.  Het neoliberalisme ziet ze als gevaar voor de zelfstandigen en de KMO’s en daarom wil ze ook maatregelen tegen de grote multinationals. Ze wil de introductie van het vermogenskadaster en een progressieve vermogensbelasting om zo het groot kapitaal te beteugelen. Ook bepleit ze de afschaffing van CETA, TIDA en TTIP die op maat van het grootbedrijf zijn geschreven  aldus BeOne.  Daarnaast wil ze een lastenverlaging voor aanwervingen door KMO’s en een vierdagenwerkweek van 32 uur. De partij promoot het coöperatieve model waar kapitaal collectief eigendom is. In essentie is het economisch programma van BeOne radicaal sociaaldemocratisch met een heel lichtblauw sausje. Door nadruk te leggen op KMO’s wil BeOne vooral de kleine ondernemer in de Turkse en Marokkaanse gemeenschap overtuigen.

Wat met ecologie en milieu?

BeOne wil de economie herorganiseren volgens het principe ‘niet de winst maar de behoeftes van de mens met respect voor het milieu eerst’. Ze wil dat België volledig autonoom is in haar energiebehoeftes en dit op basis van 100% hernieuwbare energie tegen 2050. Ook wil ze de overheidssubsidies verschuiven van de grote voedsel-en landbouwsector naar (kleine) ecologische landbouwondernemingen. Ze wil ook wat bekend staat als deeleconomie aanmoedigen. In essentie is BeOne’s programma rond milieu en ecologie vooral één dat een vuist wil maken tegen de grote holdings en multinationals.

Wij willen vrede en dekolonisering

BeOne is, niet verwonderlijk, voor de afschaffing van de NAVO en wil dat de VN veiligheidsraad een kleinere rol toebedeeld krijgt ten aanzien van de Algemene Vergadering.

BeOne is, niet verwonderlijk, voor de afschaffing van de NAVO en wil dat de VN veiligheidsraad een kleinere rol toebedeeld krijgt ten aanzien van de Algemene Vergadering. Alle samenwerkingsverbanden tussen Israël en de EU wil ze annuleren. Voorts wil ze 1% van het BNP besteden aan ontwikkelingshulp. Het buitenlandse beleid van België wil ze vooral met soft power instrumenten (zoals sancties, diplomatie en verdragen) vormgeven.

De laatste jaren is er in het maatschappelijk middenveld in Brussel en Vlaanderen veel te doen rond dekolonisering. Er zijn organisaties zoals Hand in Hand, Labo vzw, Black Speaks Back et cetera die er actief rond bezig zijn. BeOne probeert hiervan de partijpolitieke vertaling te zijn.  Voor haar horen koloniale standbeelden in musea thuis en niet in het straatbeeld. Voorts wil ze het onderwijs dekoloniseren door het koloniale verleden van België een prominentere plaats te geven in het curriculum. 

D-SA: een centrumpartij  

Het ideologisch partijmanifest van D-SA is van conservatieve signatuur terwijl haar programma vooral de linkse kaart trekt. 

D-SA definieert zich duidelijk als een centrumpartij[xvii]. Het ideologisch partijmanifest van D-SA is van conservatieve signatuur terwijl haar programma vooral de linkse kaart trekt.  Als we verder inzoomen op het partijmanifest krijgen we een beter idee van D-SA. Voor haar is de participatiesamenleving het toverwoord waarmee ze de kiezer wil overtuigen. Ze verwijzen expliciet naar de voormalige conservatieve Britse premier David Cameron en de Nederlandse koning Willem Alexander als inspiratiebron. De participatiesamenleving waarvoor D-SA ijvert is voor de partij een aanvulling op de actieve welvaartstaat. In het partijmanifest wordt er duidelijk voor gekozen om bepaalde overheidstaken te laten overnemen door het middenveld (en de privé). Voorts zijn ze ook voorstander van het terugdringen van overheidscontrole op de media.  Maar politieke partijen in het algemeen en D-SA in het bijzonder gaan campagne voeren met het partijprogramma. Het partijprogramma is centrum-links georiënteerd en is heel duidelijk gericht op de Antwerpse context. Hieronder geef ik een overzicht van (een deel van) het programma van D-SA.

DSA voorstelling

Veiligheid en leefbaarheid zijn belangrijk

D-SA is een grote voorstander van buurtinformatienetwerken (BIN) waarbij burgers in samenspraak met de politie bepaalde toezichtsopdrachten kunnen gaan vervullen.

Opvallend is dat D-SA begint met het thema veiligheid. Ze willen de tijdelijke invoering van diversiteitsquota in het politiekorps. Daarnaast willen ze de rol van de districten op leefbaarheid versterken. D-SA is een grote voorstander van buurtinformatienetwerken (BIN) waarbij burgers in samenspraak met de politie bepaalde toezichtsopdrachten kunnen gaan vervullen. De drugsproblematiek in Antwerpen is zeer reëel en daar wil D-SA een antwoord op bieden. Daarvoor wil ze in de eerste instantie gezinnen die slachtoffer zijn van drugsgeweld ondersteunen. Ten tweede wil ze rolmodellen gebruiken om jongeren weg te houden van drugs. D-SA stipuleert dat een preventiebeleid van essentieel belang is. Ze benadert het thema veiligheid vooral vanuit een preventieperspectief. 

Weg met de auto

D-SA plaatst zich met haar mobiliteitsvoorstellen op het linkse politieke spectrum.

D-SA neemt duidelijk stelling in tegen het huidige mobiliteitsbeleid in Antwerpen. Ze ondersteunt expliciet het mobiliteitspact van professor Dirk Lauwers en de organisaties Antwerpenize, de werkgroep Bezorgde Ouders, de Fietsersbond, Plan A en de voetgangersbeweging[xviii].  Ook Groen is voorstander van het mobiliteitspact. D-SA kiest resoluut voor om de autodrukte in Antwerpen te verminderen door voorrang te geven aan fietsers en aan minder zware voertuigen. Zwaar vrachtverkeer moet ook worden weggehouden van schoolstraten en fietsroutes. D-SA plaatst zich met haar mobiliteitsvoorstellen op het linkse politieke spectrum.

Kleine economische maatregelen

Het economische luik van het partijprogramma bestaat uit veel kleine maatregelen.  Ze wil dat er een armoedebestrijdingsplan komt in Antwerpen en ook dat er meer middelen moeten vrijkomen om structurele armoede te bestrijden. D-SA wil in de geest van de participatiesamenleving de privéondernemingen en private instellingen inschakelen om mee armoede te bestrijden: ze stelt bijvoorbeeld voor dat gezinnen in armoede gratis maaltijden kunnen ophalen bij bepaalde buurtwinkels en supermarkten. D-SA wil ook werkzoekenden, die zich voorbereiden om een knelpuntberoep uit te oefenen, financieel belonen. Zoals BeOne wil ze de lokale KMO in Antwerpen beschermen door o.a. de belasting op ‘imago verlagende winkels’ af te schaffen. Ze wil ook werk maken van een stedelijk netwerk van microkredieten (maximaal € 15 000) om starters te ondersteunen.

Opvang voor kinderen en ouderen

D-SA wil vanuit de lokale context bij de Vlaamse overheid lobbyen om de leerplichtleeftijd naar 3 jaar te brengen.

D-SA wil vanuit de lokale context bij de Vlaamse overheid lobbyen om de leerplichtleeftijd naar 3 jaar te brengen. Ook willen ze meer inzetten op opvang door onthaalouders. Deze keuze is ingegeven door het argument dat de huiselijke sfeer van onthaalouders bevorderlijk is voor de ontwikkeling van het kind. Voor de Antwerpse senioren wil D-SA dat ze zo lang mogelijk in hun eigen woning kunnen blijven wonen.  Ze wil dat doen door bijvoorbeeld de stedelijke overheid thuismaaltijden te laten bezorgen aan de ouderen. D-SA wil ook dat de stedelijke overheid in Antwerpen huisbezoeken aan ouderen integreert in haar beleid. Dit is een concreet voorbeeld van haar participatiesamenlevings ideologie. De partij wil burgers actief mee laten draaien in het beleid.

De partij voor de vrije schoolkeuze

De vrije schoolkeuze is essentieel voor D-SA en ze wil daarom de verplichte dubbele contingentering afschaffen.

De vrije schoolkeuze is essentieel voor D-SA en ze wil daarom de verplichte dubbele contingentering afschaffen. Deze dubbele contingentering werd ingevoerd door de Vlaamse overheid om een sociale mix in de scholen te bevorderen.  In het huidige politieke landschap is alleen de N-VA hier voorstander van[xix]. De Vlaamse regering heeft recent deze dubbele contingentering afgeschaft voor het secundair onderwijs[xx]. De vrije schoolkeuze kan alleen ingeperkt worden door het afstandscriterium waarbij buurtbewoners voorrang krijgen aldus D-SA. Scholen met een concentratie van leerlingen uit kansengroepen krijgen van D-SA extra middelen. D-SA wil ook dat de stedelijke overheid werk maakt van een Antwerps Schoolpact met alle onderwijsnetten. D-SA wil actief inzetten op naschoolse taal- en bijlessen om leerachterstand bij kansengroepen weg te werken. Ze wil ouderbijeenkomsten verplicht maken. Ze is ook voorstander van een bredere eerste graad in het secundair onderwijs, een standpunt dat lijnrecht ingaat tegen de conservatieve stroom in Vlaanderen.

Inclusie op Antwerps microniveau

D-SA wil het hoofddoekverbod in Antwerpen afschaffen. Daarnaast wilt ze strijden tegen de (liberale) visie om religie en levensbeschouwing naar de privésfeer te verbannen. Bovendien wil de partij ook dat de stad Antwerpen het voortrouw neemt in de dialoog tussen de erkende erediensten.

Een afspraak met de toekomst

Om een zetel in de gemeenteraad te bemachtigen moet een politieke partij of een lijst ongeveer 3% van de (uitgebrachte) Antwerpse stem binnenhalen.

Om een afspraak te hebben met de toekomst moet men het verleden goed kennen. In 2012 waren er in Antwerpen 325.585 inwoners stemgerechtigd. Uiteindelijk bleef 15% van de kiezers thuis. Als BeOne en D-SA willen doorbreken moet ze vooral proberen om zoveel mogelijk kiezers naars de stembus te krijgen. Het is ook vanuit die optiek dat D-SA Bear Grills- een sociaal media fenomeen- als lijstduwer heeft geïntroduceerd. Bear Grills heeft nog in 2014 opgeroepen om blanco te stemmen. In Antwerpen zijn er voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 325.929 stemgerechtigden, amper 400 kiezers meer dan in 2012[xxi].

Statistieken gemeenteraadsverkiezingen Antwerpen 2012[xxii]

Tabel 4

Een deel van de Marokkaanse en Turkse gemeenschap is zeer ontevreden met de huidige stand van zaken en voelen zich vooral niet meer vertegenwoordigd door de linkse partijen. Hoe groot die groep is, zullen we merken op 14 oktober. 

Er is voor de lokale verkiezingen geen formele kiesdrempel maar wel een effectieve. Je moet met andere woorden een minimumaantal stemmen halen om een zetel te behalen. Alles hangt af van hoeveel partijen opkomen en hoe de stemmen verdeeld worden over de verschillende lijsten/partijen. Om een zetel in de gemeenteraad te bemachtigen moet een politieke partij of een lijst ongeveer 3% van de (uitgebrachte) Antwerpse stem binnenhalen. We weten niet op voorhand hoeveel Antwerpenaren er gaan stemmen maar om zeker te zijn van een zetel in de Antwerpse gemeenteraad moet je tussen de 8200 (indien 85% van de stemgerechtigden gaat stemmen) en 9800 (indien 100% van de stemgerechtigden gaat stemmen) mensen weten te overtuigen. Het is een immense maar geen onmogelijke taak voor elke nieuwe partij of lijst om over die kiesdrempel te geraken. D-SA draagt het potentieel in zich om de Turkse en Marokkaanse kiezers die op N-VA, CD&V, Open-VLD en mogelijks ook SP.a stemmen, binnen te halen. Bij BeOne is de strategie ingezet om de Marokkaanse en Turkse kiezer van de PVDA, Groen en SP.a te verleiden. De bestaande politieke partijen moeten de oprichting van deze twee politieke partijen als een signaal zien. Een deel van de Marokkaanse en Turkse gemeenschap is zeer ontevreden met de huidige stand van zaken en voelen zich vooral niet meer vertegenwoordigd door de linkse partijen. Hoe groot die groep is, zullen we merken op 14 oktober.                               

Eindnoten

[i] Sharia4Belgium: de wedergeboorte van de AEL?: http://www.dewereldmorgen.be/blogs/ludo-de-witte/2012/06/08/sharia4belgium-de-wedergeboorte-van-de-ael

[ii]  Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking  

[iii] Het onderzoek van Marc Swyngedouw, Fenella Fleichman, Karen Phalet en Gülseli Baysu ‘Politieke participatie van Turkse en Marokkaanse Belgen in Antwerpen en Brussel’ (https://soc.kuleuven.be/web/files/6/34/POLPARTTURKMARBELGENANTBRU.pdf) heeft een aantal beperkingen: 1) Het gaat over een subpopulatie binnen en de Marokkaanse en Turkse namelijk de tweede generatie (Marokkanen en Turken tussen  18-35 jaar); 2) Alhoewel het een onderzoek is dat ook gaat over de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 werden de respondenten pas in 2009 ondervraagd. Bepaalde respondenten kunnen zich bijvoorbeeld niet meer herinneren voor welke partij zij hebben gestemd of bewust of onbewust een andere keuze meegeven. Dus de betrouwbaarheid is lager dan het tweede onderzoek.  Het tweede onderzoek is dat van Marc Swyngedouw, Jolien Galle, Koen Abts & Bart Meuleman,  ‘Stemgedrag Antwerpenaren van Turkse en Marokkaanse afkomst’ (https://soc.kuleuven.be/ceso/ispo/downloads/ISPO%202018-1%20-%20Mediarapport%20stemgedrag%20Turkse%20en%20Marokkaanse%20Antwerpenaren.pdf) is op dat vlak betrouwbaarder. Toch heeft dit onderzoek ook zijn kleine beperkingen: 1) De derde generatie is niet meegenomen in het onderzoek omdat die heel moeilijk is te traceren in het stadsregister; 2) De subpopulaties van eerste en tweede generatie zijn niet uitgesplitst volgens Marokkaans en Turks omwille van de kleine aantallen waardoor ik niet op dat niveau kan vergelijken met de eerste studie. Het onderzoek gaat over de gehele populatie onder de Marokkaanse en Turkse Antwerpenaars in tegenstelling tot het eerste onderzoek dat gaat over de tweede generatie. We kunnen strikt niet vergelijken maar we doen het toch omdat het voor ons niet gaat over de subpopulaties maar eerder over de algehele stemgedrag van Marokkaanse en Turkse Antwerpenaars.  Ook zijn exacte cijfers voor ons niet leidinggevend maar zijn voor ons indicaties en trends waarnemen belangrijker.

[iv] In het onderzoek is het stemgedrag van Marokkanen en Turken opgesplitst volgens geslacht maar werden er geen cijfers gegeven over het totaal aantal Marokkanen of Turken dat stemt voor een bepaalde politieke partij. Ik heb het percentage van de twee geslachten samengeteld en dan gedeeld door twee (omdat de verhouding man-vrouw ongeveer gelijk is). Zo kwam ik aan het totaal percentage per politieke partij. 

[v]In de studie heeft 0,7 % van de Marokkaanse mannen aangegeven te hebben gestemd op PS, wat zeer vreemd is aangezien de PS als Franstalige politieke partij niet opkomt in Antwerpen. Ik heb het percentage gedeeld door twee en het bij de ongeldige stemmen gecategoriseerd.

[vi]N-VA-schepen noemt partij “Vlaams Belang light”: https://www.hln.be/de-krant/n-va-schepen-noemt-partij-vlaams-belang-light~a5108e26/

[vii] In het onderzoek is het stemgedrag van Marokkanen en Turken opgesplitst volgens geslacht maar werden er geen cijfers gegeven over het totaal aantal Marokkanen of Turken dat stemt voor een bepaalde politieke partij. Ik heb het percentage van de twee geslachten samengeteld en dan gedeeld door twee (omdat de verhouding man-vrouw ongeveer gelijk is). Zo kwam ik aan het totaal percentage per politieke partij. 

[viii] Waarom veel Belgische Marokkanen en nauwelijks Turken naar Syrië trekken: https://www.bruzz.be/samenleving/waarom-veel-belgische-marokkanen-en-nauwelijks-turken-naar-syrie-trekken-2016-01-22

[ix] Verdeeld Turkije: "Erdogan geeft ons tenminste kruimels": http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2013/06/03/verdeeld-turkije-erdogan-geeft-ons-tenminste-kruimels

[x] Met allochtonen wordt niet meer gelachen in Antwerpen: http://www.npdata.be/BuG/175-Antwerpen-Districten/Antwerpen-Districten-2012.htm

[xi] Herman De Croo: “Binnen twee generaties is de burgemeester van Antwerpen Turks, Marokkaans of zwart. Bye bye meneer De Wever!”, 14/06/2018: https://www.gva.be/cnt/dmf20180614_03561743/herman-de-croo-binnen-twee-generaties-is-de-burgemeester-van-antwerpen-turks-marokkaans-of-zwart-bye-bye-meneer-de-wever

[xii] Abou Jahjah mikt met Be.One op Brussels Gewest: https://www.bruzz.be/brussel-kiest-2018/abou-jahjah-mikt-met-beone-op-brussels-gewest-2018-04-22

[xiii] Dyab Abou Jahjah trekt met ‘Be.One’ naar verkiezingen voor radicale gelijkheid: https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20180207_03343774

[xiv] Het politieke programma van Be.One kan je vinden op hun website onder “partijmanifest” : https://www.beone.be/

[xv] Beleidsplan beweging DENK: https://www.bewegingdenk.nl/wp-content/uploads/2015/05/Beleidsplan-Beweging-DENK.pdf

[xvi]Johan Vande Lanotte (2011) De Belgische Unie bestaat uit vier deelstaten: http://www.briobrussel.be/assets/beleidsdocumenten/belgische_unie.pdf

[xvii] Nieuwe partij in Antwerpen mikt op het centrum: https://atv.be/nieuws/nieuwe-partij-in-antwerpen-mikt-op-het-centrum

[xviii] Nieuw mobiliteitspact voorgesteld: “Onze stad is niet veilig voor fietsers en voetgangers”: https://www.gva.be/cnt/dmf20180207_03343770/nieuw-mobiliteitspact-voorgesteld-onze-stad-is-niet-veilig-voor-fietsers-en-voetgangers

[xix] Nieuw inschrijvingsdecreet nodig om keuzevrijheid ouders en leerlingen te respecteren: https://www.n-va.be/nieuws/nieuw-inschrijvingsdecreet-nodig-om-keuzevrijheid-ouders-en-leerlingen-te-respecteren

[xx]Onderwijsnetten reageren gemengd op akkoord over inschrijvingsrecht: https://www.knack.be/nieuws/belgie/onderwijsnetten-reageren-gemengd-op-akkoord-over-inschrijvingsrecht/article-normal-1194485.html

[xxi] Nog geen 2 procent Antwerpse stemgerechtigden hebben niet de Belgische nationaliteit: https://www.gva.be/cnt/dmf20180822_03677293/nog-geen-2-procent-antwerpse-stemgerechtigden-is-geen-belg

[xxii] De cijfers zijn allemaal afkomstig van de Vlaamse overheid: https://vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012/