Met de maatregelen die woensdag aangekondigd werden door het overlegcomité lijkt de illusie nu eens en voor altijd gebroken: de coronavaccins hebben niet gezorgd voor het rijk van de vrijheid. Eén van de oplossingen daarvoor is een derde prik. Die is nodig volgens de virologen, niet omdat de vaccins niet efficiënt zijn, maar wel omdat we te maken hebben met superbesmettelijke varianten van het virus. Ook de vaccinatiegraad moet nog omhoog. Hoewel die in België al redelijk hoog is, worden niet-gevaccineerden via het Covid Safe Ticket onder druk gezet om toch een spuit te gaan halen.
Heel waarschijnlijk is Delta de eerste in een lange reeks virusmutaties die ontstaat op plekken met een lage vaccinatiegraad
Vaccinongelijkheid als neokoloniaal project en virologisch rampenrecept
De dubbel zo besmettelijke Delta-variant werd voor het eerst gedetecteerd in India, een land waar op dit moment slechts 27% van de bevolking gevaccineerd is. India is daarbij nog niet het slechtste af. Kenya (4,1%) en Oeganda (2%) zijn bijvoorbeeld amper gevaccineerd en dus potentiële broeihaarden voor nieuwe superbesmettelijke varianten. Heel waarschijnlijk is Delta de eerste in een lange reeks virusmutaties die ontstaat op plekken met een lage vaccinatiegraad, en die ons onder druk zetten om regelmatig boostershots te halen.
Los van een virologische vicieuze cirkel en een recipe for disaster is de vaccinongelijkheid één van de grootste onrechten die onze aardbol op dit moment verdeelt, en die letterlijk bepaalt wiens leven telt en wiens leven misbaar is. De kloof tussen 'vaccinwaardig' of niet loopt langs de lijnen van rijk en arm, noord en zuid, witte mensen en de global majority. De vaccinongelijkheid is een neokoloniaal project, aangezwengeld door farmabedrijven, die er turbowinsten mee maken.
Falende Europese solidariteit: Covax kan beloftes niet waarmaken
De vragen en bezorgdheden rond de vaccinongelijkheid worden door de Europese en Belgische overheden steevast beantwoord met de verwijzing naar Europese solidariteitsacties en COVAX, het vaccinatieprogramma van o.a. de Wereldgezondheidsorganisatie dat er voor moet zorgen dat rijkere landen vaccins doneren aan minder rijke landen. Dat plan is tot nog toe hopeloos mislukt, nu blijkt dat gebrekkige werking en communicatie vaccinatiecampagnes in het honderd deed lopen en doelstellingen niet gehaald werden: nog geen 5% van alle toegediende dosissen wereldwijd waren het resultaat van COVAX. Verschillende overheden gingen alsnog noodgedwongen onderhandelen met producenten.
Het antwoord dat de Europese Raad hierop gaf in oktober klinkt als de moed der wanhoop: ze sturen de Commissie aan om rechtstreeks te gaan onderhandelen met vaccinproducenten, met de hoop om zo de leveringen aan arme landen buiten Europa te versnellen.
Rol van de federale regering: beslissend moment om patenten op te heffen
In oktober 2020 lanceerden India en Zuid-Afrika een uitdagend voorstel bij de Wereldhandelsorganisatie om de pandemie te beëindigen: stop tijdelijk de patenten op alle geneesmiddelen en technologieën die ons kunnen helpen in de strijd tegen het coronavirus.
Meer dan een jaar later blokkeren de Europese Commissie, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en farmabedrijven het voorstel nog steeds. Bijna 4 miljoen mensen lieten intussen het leven aan COVID-19. 10.000 doden per dag omdat de EU en de Big Pharma winst boven onze gezondheid plaatsen. Artsen Zonder Grenzen geeft aan: “België zuivert, net als de Europese Unie, haar geweten door de nadruk te leggen op haar solidariteit. De Europese Unie is er trots op een voorvechter van vaccingelijkheid te zijn, dankzij haar positie als 's werelds grootste exporteur van vaccins. Maar tegelijkertijd weigert zij de tijdelijke opheffing van intellectueel eigendom en om farmaceutische bedrijven te dwingen om hun knowhow door te geven.”
Op 30 november zal een finale beslissing genomen worden bij de Wereldhandelsorganisatie over de TRIPS waiver - het breed gedragen voorstel om tijdelijk patentrechten op te heffen op Covid-19 producten. Als onze federale regering ook op die beslissende momenten tegenwerkt, net zoals ze in oktober vorig jaar deden in de Europese Raad, kunnen we met recht en reden stellen dat ze de grootste antivaxxers van ons land zijn.
Onderneem actie
Onze regering zit stil als het gaat om het bestrijden van vaccinongelijkheid, maar wij kunnen wel actie ondernemen.
Volg de campagne ‘No Profit On Pandemic’ en teken hun verzoek voor een Europees burgerinitiatief. Elke handtekening telt op dit cruciale moment, dus denk na over hoe jij mensen in je omgeving kan overtuigen om te tekenen en te delen.
Neem op 30 november deel aan de actie ‘#Lights4Lives’ die georganiseerd wordt in Brussel om de slachtoffers van de vaccinongelijkheid te herdenken.
Over de auteur:
Nina Henkens studeerde af als sociologe en onderzoeksjournalist en werkte verschillende jaren als beleidsmedewerker rond kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties. Als algemene coördinator van Kif Kif is ze verantwoordelijk voor het dagelijks reilen en zeilen van de organisatie. Haar expertisedomeinen zijn de leefwereld van jongeren in de marge en de spanning tussen mensenrechten, veiligheid en discriminatie.
