Twee jaar geleden, tijdens de ramadan, nam Warda El Kaddouri de definitieve beslissing om vegetariër te worden: "Het was een spiritueel moment. Ik was me al langer bewust van de ecologische en ethische problemen van de vleesindustrie maar vanaf toen ging ik ook meer nadenken over de visie van de islam op dit onderwerp. Ik bekijk het zo: we zijn hier maar voor even en we hebben rentmeesterschap over de aarde. Dat betekent dat we respect moeten hebben voor alles wat om ons heen leeft en dat we het evenwicht niet moeten verstoren."
Veggie is Halal
“Warda is zeker niet de enige moslim die deze beslissing maakt”, zegt Amani El Haddad. Zij is medewerkster bij VOEM, een vzw die moslims en niet-moslims wilt verenigen via sociale en culturele activiteiten. Zo zette VOEM het project 'Veggie is Halal' op, samen met EVA vzw, een organisatie die een plantaardig eetpatroon promoot. Het project verenigt alle restaurants met vegetarische en veganistische opties in Gent op de website veggieishalal.be. Deelnemende restaurants kun je herkennen aan de ‘Veggie is Halal’ sticker, waarop het Arabische woord Halal geschreven staat met letters in de vorm van groenten.
Ik denk dat de industriële manier waarop vlees in de westerse context geproduceerd wordt, niet moreel of halal is.
Om een grotere doelgroep te bereiken, doen ook restaurants met een niet-westerse keuken mee. “We focussen op de raakvlakken tussen mensen in plaats van op de verschillen”, zegt Amani. “We laten zien dat je zowel moslim als vegetariër kunt zijn." Organisaties die met vegetarisme en veganisme bezig zijn, trekken tot nu toe vooral een wit publiek aan. Amani hoopt dat het project Veggie is Halal zou kunnen bijdragen aan een verbreding van die doelgroep.
"Daarnaast wil VOEM vzw tonen dat halal een veel bredere betekenis heeft dan het vlees van ritueel geslachte dieren en laten zien dat er alternatieven zijn voor dat vlees. Maar we willen niemand verplichten om vegetariër te worden."
"Halal betekent alles wat niet expliciet verboden is," legt Warda uit. Halal vlees moet afkomstig zijn van dieren die een goed leven hebben gehad en op de voorgeschreven manier geslacht zijn. Ze twijfelt of dit wel altijd het geval is. "Ik krijg vaak de opmerking: vlees is toch halal, waarom doe je dan zo moeilijk? Maar ik denk dat de industriële manier waarop vlees in de westerse context geproduceerd wordt, niet moreel of halal is."
Onbegrip
Net zoals niet-moslims die vlees uit hun dieet schrappen, kreeg Warda te maken met onbegrip. "Ik ben van Marokkaanse afkomst. In mijn familie wordt vlees beschouwd als een rijkdom, want onze voorouders in Marokko hadden maar weinig toegang tot vlees. Voor hen was het meer iets voor speciale gelegenheden, zoals feesten en bruiloften. De immigratie naar België ging ook gepaard met sociale mobilisatie en vlees werd steeds toegankelijker. De gedachte is: als je toegang hebt tot vlees, waarom zou je het dan niet eten?" Vlees eten is volgens haar erg cultureel verankerd en niet op de religieuze principes gebaseerd: "Ik probeer het gesprek over minder vlees eten juist te openen vanuit religieus perspectief."
Je ziet een steeds groter wordende groep moslims die ermee bezig is.
Velen zijn verbaasd of verrast, want het is nog een nieuw concept. “Je ziet wel een steeds groter wordende groep moslims die ermee bezig is. Net zoals bij het witte publiek, zijn het vooral jonge, hoogopgeleide mensen. De bewustwording is aan het groeien, maar het heeft zijn tijd nodig. Het zou helpen als de imams in moskeeën het thema zouden aankaarten. Het probleem is dat die imams vaak in het buitenland hebben gestudeerd. Zij hebben meestal geen connectie met duurzaamheid of ze zien het niet als een prioriteit”, zegt Warda.
Vleesloos offeren?
Het Offerfeest viel dit jaar op 11 augustus. Op die feestdag vierden moslims het offer van de profeet Ibrahim, waarbij traditioneel een schaap of een lam geslacht wordt. Ook bij Warda's familie is dit de gewoonte. “Zelf wilde ik daar niet aan mee doen, maar ik moest even nadenken over een alternatief. Uiteindelijk hebben mijn man en ik besloten om in het eerste jaar dat ik vegetariër was een koe te laten slachten in Myanmar. Moslims die het minder goed hebben, kunnen dan toch nog het Offerfeest vieren. Dat vind ik niet erg, want die mensen hebben niet zo gemakkelijk toegang tot alternatieve eiwitten als wij. Vorig jaar heb ik gewoon geld gedoneerd. Voor mij past dat ook in de traditie.”
Over de auteur:
Essar Ahmad & Judith Stegen zijn reporters bij Stampmedia
