Op woensdag 20 december organiseerde Kif Kif een salongesprek waar doctor Olivia Rutazibwa toelichting gaf over haar boek Het einde van de witte wereld. Die titel is een zin die bij velen wellicht de wenkbrauwen doet fronsen. Of zoals een aanwezige uit het publiek vertelde: “Toen ik op Facebook had aangegeven dat ik aanwezig zou zijn op het evenement, reageerden sommige van mijn Facebook-vrienden verbaasd, verontwaardigd tot zelfs licht beledigd.”
Het salongesprek was echter een aangename, interessante en vooral leerrijke avond waarbij het publiek in interactie ging met Olivia Rutazibwa. Ze deelde in het begin van de avond mee dat het gesprek ook voor haar een leerrijke ervaring omdat de gedachteuitwisseling met het publiek een inspiratiebron is bij het schrijven van haar boek, dat nog niet helemaal af is. Het eerste deel van de avond las Rutazibwa een stuk voor uit de inleiding waarin ze heel duidelijk haar betekenis van de witte wereld formuleert. Ze stelt dat de witte wereld niet zozeer verwijst naar kleur of etniciteit maar dat het gaat om een bestaande postkoloniale machtsstructuur die fundamentele ongelijkheden in stand houdt. Het gaat erom dat hoge functies in bedrijven, overheden, bestuursraden, enzovoort nog steeds ingevuld worden door de heteroseksuele, witte man van middelbare leeftijd.
Dit is geen nieuws, het is algemeen geweten. Volgens haar moeten we dan ook stoppen met het op zoek gaan naar bewijzen die aantonen dat er zoiets bestaat als een witte wereld. Dit is ondertussen al meermaals bewezen. We kunnen maar beter op zoek gaan naar hoe we omgaan met de witte wereld en met de ongelijkheden die deze wereld in stand houden.
De witte wereld als gevolg van kolonialisme
Volgens Rutazibwa is de witte wereld een gevolg van kolonialisme. Het einde van het kolonialisme heeft niet geleid tot het einde van het bestaan van de toenmalige denkkaders. Deze denkkaders waarbij wit de norm is, sluiten de meerderheid van de planeet uit. Daarbij gaat het niet enkel over kleur, maar ook over gender. Het einde van de witte wereld zou dan ook voordelig zijn voor vrouwen of transgenders bijvoorbeeld. Maar hoe doen we dat, een einde maken aan de witte wereld? Om af te stappen van dat denken, moeten we een dekoloniale bril opzetten, stelt Rutazibwa. “We moeten komaf maken met de stoelendans. Dit is een spel waarbij er niet genoeg plaatsen zijn voor iedereen. Alleen zij die zich aanpassen mogen meespelen. We moeten het spel zien te veranderen,” aldus Rutazibwa.
Ze stelt dat we een einde moeten maken aan de witte wereld, maar dat men daarbij steeds respect heeft voor de ander. In haar boek hanteert ze dan ook een inclusief taalgebruik. Zo gebruikt ze het woord ‘wij’ als ze zich richt tot de ‘witte’ mensen, omdat ze beseft dat ook zij onderdeel is van the white establishment. Als zwarte Rwandese groeide ze op in een Vlaams gezin en voelde ze zich ook heel lang wit. Dat toont voor haar aan hoe ver de tentakels van het kolonialisme reiken.
Komaf maken met de witte wereld is complex en zal niet over één nacht ijs gaan. Maar we zien gelukkig wel dat er iets aan het veranderen is. Steeds meer worden we ons bewust van de ongelijkheden die er vandaag bestaan in onze wereld. Aan ons nu om daar ook werkelijk iets aan te veranderen.
Het einde van de witte wereld zal verschijnen bij uitgeverij EPO. Meer info op www.epo.be.
