Moonlight: to be young, queer and black

Vorig jaar waren de #OscarsSoWhite. Dit jaar opent al radicaal anders: een van de sterkste kandidaten in verschillende categorieën is Moonlight, een intense aaneenschakeling van ruwe en herkenbare emoties.
Moonlight: to be young, queer and black

Verdeeld over drie levensfases volgen we de jonge Chiron in zijn ruwe pad naar volwassenheid

 

Drie hoofdstukken, drie personages, één rode draad. Hoewel de continuïteit centraal staat in het drama Moonlight, is er niet echt een verhaal. Het is eerder een aaneenschakeling van momenten. Momenten die zo intens rond ruwe, herkenbare emoties gebouwd zijn dat ze weinig woorden nodig hebben. Neem daar nog camera- en montagewerk bij die zo uitdrukkelijk zijn dat ze haast een eigen persoonlijkheid hebben en je hoeft niet ver te zoeken om te weten dat Moonlight één van de beste films van het jaar is.

De film neemt de kijker mee naar het harde leven in Liberty Square, Miami, Florida. Een buurt die haast niet verder kan staan van de leefwereld van de doorsnee Vlaming. De stereotiepe beelden geassocieerd met zo’n buurt worden in de eerste minuten dan ook onmiddellijk bevestigd. Zo rijdt er een grote oude Chevrolet - zo een met open ramen en luide muziek uit de boxen - een straat in die duidelijk in een minder gegoede buurt ligt. Een breed gebouwde Afro-

Amerikaanse man met losgeknoopt hemd en zilveren ketting stapt uit en loopt een andere Afro-Amerikaanse man met lange dreadlocks tegemoet. Ze begroeten elkaar met een fist bump en een “Hey man”. Hoewel ze willen laten blijken dat ze op hun gemak zijn en er niets aan de hand is, verraden de snelle blikken die ze gedurende hun hele conversatie over heel de straat werpen dat het zaakje dat ze lijken te doen toch niet helemaal deugt. De camera draait alsmaar sneller rond hen en zet zo ook meteen de toon van deze wereld waar de kijker zich de komende twee uur in zal bevinden. Die van een plek waar je voortdurend op je hoede moet zijn en waarin je vooral niet moet opvallen, wil je overleven.

En laat dat nu precies zijn waar het hoofdpersonage van Moonlight maar niet in lijkt te slagen.

Verdeeld over drie levensfases volgen we de jonge Chiron in zijn ruwe pad naar volwassenheid. Hoewel hij eerder stil en ingetogen is, wordt langzamerhand duidelijk dat hij worstelt met een waaier aan onderdrukte frustraties. Een ontmoeting met de oudere Juan, een stoere dealer met een zachte kant, doet hem beetje bij beetje openbloeien. Maar zelfs de wereldwijze Juan kan de kleine Chiron niet behoeden voor de meedogenloosheid van de complexe realiteit waar ze beiden deel van uitmaken.

De titel van de film verwijst naar het theaterstuk waarop het gebaseerd is, namelijk In Moonlight Black Boys Look Blue, geschreven in 2003 door Tarell Alvin McCraney. Maar liefst 10 jaar later kwam het stuk, nog steeds niet uitgevoerd, terecht in de handen van Barry Jenkins (Medicine for Melancholy, 2008) die op zoek was naar een project voor zijn tweede langspeelfilm. Het lot wilde dat McCraney en Jenkins beide afkomstig zijn uit dezelfde buurt in Miami en zelfs, rond dezelfde periode, in het zelfde sociale woningcomplex zijn opgegroeid. In gelijkaardige omstandigheden. Maar nooit eerder hadden hun wegen elkaar gekruist. Met Moonlight krijgt hun uiteindelijke ontmoeting een wending die zelfs te mooi is voor met maanlicht overspoelde sprookjes. Want in het kleurgevoelige landschap van de Amerikaanse cinema wist Moonlight onlangs de Golden Globe voor Best Drama te verzekeren. In totaal vergaarde de film zes nominaties, slechts ééntje minder dan publiekslieveling La La Land.

Op de komende Oscars vallen er zelfs acht nominaties te verdedigen. Onder andere die voor beste mannelijke bijrol en beste vrouwelijke bijrol, respectievelijk voor Mahershala Ali en Naomie Harris. Nominaties die zeker en vast niet uit de lucht gegrepen zijn: Moonlight wordt namelijk vooral gedragen door haar ondersteunende rollen. Met als grote ster van de film de 42-jarige Ali in een (bij)rol die niet de meeste minuten vult, maar niettemin kan tellen als de grootste rol van zijn carrière tot nu toe. Voor zijn vertolking van Juan kreeg Ali, geheel verdiend, lof van de grootste critici. Samen met de jonge Alex Hibbert, die de rol van Little (de jonge Chiron) vertolkt, creëert hij een van de mooiste scenes: een eenvoudige zwembeurt in de oceaan die uitmondt in een ware choreografie tussen licht, water en camera.

De grootste naam in Moonlight is wellicht die van zangeres Janelle Monáe - ook te zien in Hidden Figures. Maar hoewel ze ook hier haar talent als actrice bevestigt, is het niet zij die met haar bekendheid de film tot een niveau hoger tilt. De indrukwekkende vertolkingen van voornamelijk onbekende acteurs, met Trevante Rhodes als de volwassen Chiron op kop, geven Moonlight een pretentieloze authenticiteit.

Hoever de problemen van een jonge zwarte homoseksuele man in de zuidelijke Verenigde Staten ook van ons bed mogen lijken, de pijn van eenzaamheid en het verlangen naar aanvaarding die Moonlight zo sterk in beeld brengt, maken bij elke kijker ongetwijfeld emoties los.

Ook Harris (in de rol van Paula) bouwt van in het begin van de film een krachtig spanningsveld op dat zich uiteindelijk ontlaadt in een ravage van beeld en geluid. Zelden bereikt een film haar hoogtepunt zo snel. Wat niet wil zeggen dat het dan na het eerste hoofdstuk van Moonlight enkel bergaf gaat, integendeel. De opgebouwde emotionele energie en diepe intensiteit waarmee de andere acteurs de rest van de film overnemen houden de kijker tot op de laatste ogenblikken in een emotionele ban die je pas langzaam aan los laat met het afrollen van de eindgeneriek.

En zelfs dan nog is het de moeilijkste taak ter wereld om niet nog enkele lange minuten, verweesd en diep onder de indruk, in de bioscoopstoel te blijven zitten.

Moonlight (2016) is een Amerikaanse film met regie en scenario van Barry Jenkins, gebaseerd op het theaterstuk In Moonlight Black Boys Look Blue van Tarell Alvin McCraney. Met indrukwekkende cinematografie van James Laxton en muziek van award-winning composer Nicholas Britell. Vanaf 01.02 in de bioscoop.