Drie Antwerpse pleinen staan op tegen racisme

‘Het is vandaag 21 maart, een dag om extra stil te staan bij racisme en wat dat doet met mensen en onze samenleving!’ Zo begint om 14u op drie pleinen in Antwerpen eenzelfde geluidsopname voor telkens honderd jongere en oudere Antwerpenaren op evenveel stoelen op anderhalve meter. Allemaal dragen ze een mondmasker en hetzelfde t-shirt met een opgestoken zwarte vuist. Omwille van de coronamaatregelen hebben ze zich allen vooraf ingeschreven, om niet boven het toegelaten maximum aantal mensen in openlucht te gaan. 

Structureel racisme zit ook in onze stad nog steeds in alle hoeken en kieren, ook in de gezondheidszorg, in het onderwijs, op de werkvloer en de woonmarkt.

Stilzwijgend luisteren de aanwezigen naar spoken word van woordkunstenaars Amina Belôrf, Anissa Boujdaini, Hind Eljadid, Sefora Sam en Antwerps stadsdichter Seckou Ouologuem. Hun gedichten gaan over de ademnood van Georges Floyd en veel andere slachtoffers van politiegeweld. Over het moeten buigen of breken van vluchtelingen en mensen met migratieroots. Over de gedeelde trots om samen in het verweer te gaan. Theatermaakster Nyira Hens praat hun poëzie aaneen met talloze voorbeelden van racisme, over haatzaaierij tegen moskeeën tot discriminatie op de arbeidsmarkt. Maar vooral haar strijdvaardige oproep aan het slot krijgt gehoor. ‘De alarmfase is allang bereikt, we moeten nú samen opstaan en zeggen: het is genoeg geweest, tot hier en niet verder!’

Op het Moorkensplein in Borgerhout zorgt dat voor een krachtig beeld: iedereen veert samen recht van de stoelen en staat als één lichaam op tegen racisme, sommigen met de vuist sereen in de lucht. Verenigde leuzen weerklinken tegen de muren van het districtsgebouw: ‘Hoe laat is het?’ ‘Tijd voor rechtvaardigheid!’ Gejuich stijgt op, stampei op potten en pannen zet de roep kracht bij: ‘We zijn het beu, we zijn het zat, geen racisme in onze stad!’ Even later sluit performer Jaouad Alloul de samenkomst af met een weerbare samenzang. ‘De tijd vraagt ons te spreken, met het verleden te breken.’

Tegelijk met de drie pleinmanifestaties liep er ook een speciale uitzending op Radio Centraal, waar elke Antwerpenaar op kon afstemmen om vanop een stoel vóór de eigen voordeur tegelijk mee op te staan. ‘Zo gaven we iedereen de kans om ondanks de beperkingen toch deel te nemen aan deze actie, ook al kunnen we nu niet allemaal één vuist maken’, aldus El Massaoudi. ‘Heel wat Antwerpse kinderen en jongeren zijn vooraf ook tientallen vlaggen met eigen slogans op de drie pleinen komen planten. Onze stad heeft zich vandaag duidelijk uitgesproken.’

Wereldwijde manifestaties

In twaalf andere Belgische steden, van Ieper tot Charleroi, gingen vandaag gelijkaardige acties door. Allemaal zijn ze georganiseerd door Platform 21/3, een samenwerking tussen ruim meer dan 150 Vlaamse en Franstalige middenveldorganisaties rond zes gedeelde eisen inzake dekolonisering, praktijktesten, de hoofddoek, vluchtelingenopvang, de vreemdelingenwet en etnische profilering bij de politie. Op 21 maart komen ze telkens samen naar buiten. Dit jaar kon dat niet op één betoging in Brussel, en werd dus voor lokale manifestaties gekozen.

Tegelijk met de drie pleinmanifestaties liep er ook een speciale uitzending op Radio Centraal, waar elke Antwerpenaar op kon afstemmen om vanop een stoel vóór de eigen voordeur tegelijk mee op te staan.

‘Ook in Antwerpen blijven we veel redenen zien om ons te laten zien en horen’, aldus El Massaoudi. ‘Politiegeweld op de Dageraadplaats, gore racistische praat in WhatsApp-groepen van Antwerpse agenten, vrouwen met een hoofddoek die niet welkom zijn bij voedselbedelingen in Borgerhout, een stedelijke bevraging waaruit blijkt dat jongeren met migratieachtergrond dubbel zo vaak identiteitscontroles moeten ondergaan: structureel racisme zit ook in onze stad nog steeds in alle hoeken en kieren, ook in de gezondheidszorg, in het onderwijs, op de werkvloer en de woonmarkt. Ook nationaal stijgt het aantal meldingen van discriminatie, hate-speech en racistische misdrijven alarmerend.’ 

Corona heeft daar volgens El Massaoudi weinig aan veranderd, wel integendeel: ‘Uitgerekend in deze moeilijke tijden worden mensen van kleur, mensen met migratieroots en nieuwkomers alsmaar meer uitgesloten en gecriminaliseerd en buitenproportioneel hard getroffen door de pandemie. Terwijl het, vaak, net zij zijn die in de meest precaire werkomstandigheden de samenleving draaiende houden.’

‘Niet alleen hier maar in de hele wereld is vandaag gemanifesteerd’, vult Sarah Scheepers van Platform 21/3 aan. ‘Overal neemt het geweld tegen mensen op de vlucht en mensen met migratieroots dramatische proporties aan. Dat blijft door alle coronanieuws onder de radar, maar juist deze mensen worden vandaag rechteloos en monddood gemaakt. Zelfs burgers en organisaties die voor hen opkomen, worden systematisch aangevallen, gestigmatiseerd, verdacht gemaakt en zelfs ontmanteld. Racisme verdeelt en verwoest levens. Daarom was het ook nu meer dan ooit nodig om op straat onze stem te laten horen en op te staan voor gelijke rechten. Solidariteit is ons krachtigste wapen.’