Een bezoeker kan ook gewoon iets nemen, om dan pas later iets terug te geven. En dat kan op verschillende manieren: een kind schminken, iemands haar knippen, een verhaal vertellen.
Dit artikel verscheen in De Standaard op maandag 09 juli 2012, 03u00
ANTWERPEN - Voor de eerste echte geldvrije markt in ons land moest je het voorbije weekend in Antwerpen zijn. Al kwam er wel erg weinig volk op af. ‘België is hier nog niet klaar voor.'
Een oud vrouwtje laat haar haar knippen door actrice Cathérine Kools, een jong meisje wisselt computerspelletjes in voor kaarsen, een koppel geeft de spullen in hun kraampje gratis weg in ruil voor een goed verhaal: welkom op de Really Really Free Market, die voor het eerst in België wordt georganiseerd. Het lijkt op een gewone rommelmarkt, al is er één groot verschil: hier is nergens geld te bespeuren.
‘Geld is op deze markt volledig taboe', zegt organisator Jeroen Robbe. ‘Iedereen kan deelnemen, zonder ook maar een euro op zak te hebben. Vandaag krijgen we constant te horen hoe belangrijk de vrije markt voor ons is, maar toch worden we dagelijks geconfronteerd met een economisch systeem dat niet alleen onvrij maakt, maar ook genadeloos is voor de sociaal zwakkeren. Daar willen wij niet op blijven toekijken, nu de economische crisis aanhoudt.' De Really Really Free Market werd twaalf jaar geleden voor het eerst georganiseerd in de Verenigde Staten en vindt ondertussen wereldwijd plaats in een honderdtal steden. ‘Om het voor-wat-hoort-wat-principe in vraag te stellen en de dominantie van geld en winstzucht in onze economie aan te klagen', klinkt het. ‘Het gaat veel verder dan Occupy Wall Street. Dit is Occupy The Market.'
Maar ruilen is zelfs geen verplichting. Een bezoeker kan ook gewoon iets nemen, om dan pas later iets terug te geven. En dat kan op verschillende manieren: een kind schminken, iemands haar knippen, een verhaal vertellen. Of een lied zingen, zoals de 31-jarige Carlos, die samen met zijn vriend Nelson het plein even stil maakt met een cover van Leonard Cohens ‘Hallelujah'.
Geven en nemen
Op het Frans Halsplein wandelen amper tachtig mensen rond, vooral ‘marktkramers' die speciaal voor deze markt naar hier zijn gekomen. De ‘klanten' zijn toevallige passanten, die nieuwsgierig een kijkje nemen en wat onwennig reageren op het feit dat alles ‘gratis' is. Ze durven haast niets mee te nemen. Het verschil met de Antwerpse Meir, waar het zo'n 400 meter verderop over de koppen lopen is, kan niet groter zijn.
Ook blijken sommige deelnemers zich niet altijd bewust van de filosofie achter deze markt. Een koppel heeft bijvoorbeeld een volledige uitrusting babyspeelgoed uitgestald en wil alles weggeven, ‘omdat het anders toch weggegooid moet worden.'
Hoe komt het dat de Really Really Free Market in de Verenigde Staten zoveel succes heeft, maar bij ons amper van de grond komt? En vooral: niet door iedereen even goed begrepen wordt? ‘België is hier nog niet klaar voor', zegt Anouk (25). ‘We moeten geleidelijk aan meer leren geven en nemen. Dat gaat niet zomaar. Het voor-wat-hoort-wat-principe zit nog veel te diep in onze cultuur ingebakken. En veel mensen kunnen blijkbaar maar niet wennen aan het idee dat iets gratis kan zijn. Terwijl dat nochtans de kern van de zaak is.'
De Really Really Market kwam tot stand in samenwerking met Bond zonder Naam VPID en Kif Kif onder het Say Something project. Klik hier voor meer informatie.
