In tegenstelling tot wat sommigen schijnen te denken, wil de meerderheid van de migranten gráág aan het werk, zeggen MEYREM ALMACI en ELKE DECRUYNAERE. Een conservatieve aanpak à la Siegfried Bracke, waarbij alle verantwoordelijkheid bij het individu wordt gelegd, heeft bewezen niet te werken. Oplossingen graag, geen praatjes.
‘Niets is sterker dan de werkelijkheid', schrijft Siegfried Bracke (N-VA) terecht in zijn opiniebijdrage over immigratie en sociaal beleid in de steden (DS 28 maart). Om vervolgens bewust de helft van die sterke werkelijkheid te verzwijgen. Natuurlijk zijn de werkloosheidscijfers bij niet-EU-burgers schrikbarend hoog, natuurlijk is er een forse loonkloof, natuurlijk is de schoolse achterstand zeer groot. Voor dat stuk werkelijkheid hadden we de kranten van afgelopen week niet meer nodig, die cijfers worden door progressieven al decennia onder de aandacht gebracht.
Maar zij voegen er steevast ook de andere helft van de werkelijkheid aan toe: de nog steeds forse discriminatiegraad bij werkgevers en uitzendbureaus, de sociale fraude die rond immigratie wordt georganiseerd, de objectieve obstakels die immigranten de toegang tot jobs beletten (kledingvoorschriften, diploma- en nationaliteitsvereisten). De dag dat conservatieve politici ook die kant van de werkelijkheid durven te benoemen, dan pas zullen de tijden veranderd zijn.
Onrijpe geesten
‘Overal rijpen de geesten', schrijft Bracke. Behalve dan bij de N-VA blijkbaar, die halsstarrig vasthoudt aan conservatief-liberale ideeën die al lang bewezen hebben dat ze niet werken. Of het nu op economisch vlak is (het conservatief-liberale beleid dat ons recht naar de economische crisissen van 2008 en 2011 leidde) of op sociaal vlak. De N-VA verdedigt een aanpak naar Amerikaans model, waarin alle verantwoordelijkheid bij het individu wordt gelegd. Raak je als leefloner of werkloze niet aan een job? Dan wordt je uitkering geschrapt, ook als de oorzaak van je blijvende werkloosheid buiten jezelf ligt. Stuur je als leefloner je kinderen niet naar school? Ook dan word je gestraft, zelfs al had je allerlei praktische of financiële moeilijkheden om je kind op school te houden. Is het de werkelijkheid waartoe dat Amerikaanse model leidt – hoge armoede, lange rijen aan de voedselbedeling – die Bracke in onze steden wil importeren? Gentenaar of Antwerpenaar, niemand die dit wil.
Wél is er een immigratiebeleid mogelijk waarin menselijkheid en zakelijkheid verzoend worden met het behouden en versterken van onze sociale zekerheid. Op voorwaarde dat er nagedacht wordt over nuchtere, verstandige oplossingen, in plaats van spektakelpolitiek te willen opvoeren. Groen stelt oplossingen voor, niet omdat ze fors ogen en goed klinken, maar omdat ze wérken. Als het nodig is om kordaat te zijn, dan zullen we dat zijn, maar kordaat zijn is hoogstens een middel, geen doel.
Uiteraard willen ook wij migranten zo snel en zo veel mogelijk aan het werk krijgen. In tegenstelling tot conservatieve denkers en stokers, zijn wij van mening dat de overgrote meerderheid van de migranten dat zelf ook wil. Mensen die hun land verlaten, willen vooruit in het leven en geld naar hun herkomstland sturen om de familie te helpen. Dan ben je echt niet tevreden met een leefloontje. Natuurlijk zijn uitkeringen en sociale voorzieningen niet vrijblijvend en hebben mensen een verantwoordelijkheid om kansen te grijpen. Het zou dwaas zijn te ontkennen dat immigranten dat deels zelf in handen hebben. Analyses van het Centrum voor Sociaal Beleid tonen trouwens aan dat alle nationaliteitsgroepen bij het OCMW een hogere kans op uitstroom naar werk hebben dan Belgen van geboorte.
De migrant-ondernemer
Het is even dom en zinloos om te ontkennen dat er ook een grote verantwoordelijkheid rust bij de werkgevers. ‘Voor wat hoort wat' geldt evenzeer voor hen, want ook zij en hun bedrijven genieten dagelijks van de weldaden van onze sociale zekerheid. Lokale besturen mogen gerust eisen dat bedrijven die overheidssubsidies en -opdrachten aannemen, slimme streefcijfers hanteren. Zo zullen etnische minderheden beter gerekruteerd worden. Om het dramatische werkloosheidscijfer van immigranten terug te dringen, moet er ook meer ingezet worden op intense begeleiding op maat door VDAB en OCMW. Sociaal tewerkgestelden moeten aan het werk gehouden worden in plaats van ze weer in de werkloosheid te laten belanden na hun contract.
Ook moet er forser ingezet worden op het wit maken van de grijze en zwarte economie waarin veel immigranten meedraaien. Waar Groen in de meerderheid zit, zullen steden harder inzetten op ondernemerschap van migranten: velen onder hen willen immers ondernemen en stellen vaak andere migranten tewerk, maar vaak gebeurt dat nog semilegaal. Obstakels opruimen om witte ondernemingen op te richten, samen met een actievere fraudebestrijding (van schijnvennootschappen en -zelfstandigen), het zal onze steden heel wat opleveren.
Voor wie intussen toch een beroep doet op een leefloon, willen we die periode zo kort mogelijk houden. Van een leefloontrekker kan ook een inspanning verwacht worden. Maar het leefloon afpakken, betekent de draad met de samenleving doorknippen. Ook de draad met alle stimulansen en begeleiding die het OCMW biedt. In die begeleiding is wederzijds vertrouwen cruciaal om positieve resultaten te boeken. Uit buitenlands onderzoek blijkt dat een goede verstandhouding tussen hulpverlener en cliënt veel meer effect heeft dan enkel de houding van de cliënt zelf of de juiste hulpverleningsmethodiek. Laten we dus inzetten op wat écht werkt. Puur bestraffen is nefast voor een goede verstandhouding en kan beter bewaard worden voor gevallen van fraude of misbruik.
De goedkope praatjes van Siegfried Bracke die de helft van de werkelijkheid negeert en enkel oplossingen van anderen kopieert, helpen ons niet vooruit. Voor de ingewikkelde problemen waar onze steden en onze sociale zekerheid door de gestegen immigratie mee te maken krijgen, verwachten de inwoners terecht verstandige oplossingen die wérken.
