Men strijdt niet of tegen homofobie of tegen racisme, of andere vormen van discriminatie. Men strijd tegen discriminatie, punt!
Gaybashing is in het laatste jaar een heet hangijzer geworden. In krantenartikels en webfora worden de beledigingen, het fysiek geweld, de aarzeling van de slachtoffers om klacht in te dienen, alsook de straffeloosheid van de belagers gehekeld. Dit zijn problemen die ernstig moeten worden genomen. Maar de analyse van deze feiten mondt al te vaak uit in een vingerwijzing die steeds in één richting gaat : in onze steeds toleranter wordende maatschappij is homofobie eigen aan “bepaalde bevolkingsgroepen”, aan de “anderen”, aan jonge allochtonen en meer bepaald : aan moslimjongens.
Dit is bijvoorbeeld het geval in een gastbijdrage die in maart van dit jaar in de Standaard werd gepubliceerd (1). In dezelfde geest bood “Brussel Deze Week” van 9 mei een forum aan drie vertegenwoordigers van de N-VA ter gelegenheid van de Gay Pride, onder de titel “Geen fierheid zonder moed”.
De vraag is wat deze “moed” wel inhoudt voor de auteurs? De moed om de schuldigen te benoemen van een steeds toenemend aantal gevallen van gaybashing die zij menen vast te stellen in “bepaalde” steden en wijken en bij “sommige groepen”, aan de hand van cijfers waarvan de bronnen niet worden bekendgemaakt ?
Naar aanleiding van één van de ergste homofobe misdaden van de laatste jaren, namelijk de dood van Ihsane Jarfi in Luik, hebben de auteurs opgeroepen om blijk te geven van “moed” om de “feiten bij naam te noemen”, dit wil zeggen een homofobie die eigen zou zijn aan allochtonen. Welnu, in het geval van Ihsane blijkt het slachtoffer van allochtone afkomst te zijn terwijl de daders (op één na) mannen “van bij ons zijn”.
Bovendien verwijzen de 3 auteurs naar een studie die zou aantonen dat jonge allochtonen vijandiger staan tegenover homoseksuelen en meer vooroordelen hebben dan jonge Belgen. Dit zou volgens hen te maken hebben met de Islam. Het is een feit dat religies in het algemeen weinig openstaan voor homoseksualiteit, maar het onderzoek uitgevoerd door Céline Teney van de ULB (2) brengt ook andere aspecten aan het licht die de auteurs verzwijgen : dat de etnische afkomst minder relevant is voor een positieve houding tegenover homoseksuelen dan de graad waarin de individuen zich vereenzelvigen met de Belgische maatschappij. Hoe meer allochtone leerlingen voelen dat zij zelf worden gediscrimineerd, des te negatiever zij staan tegenover homo’s en lesbiennes. Beide aspecten zijn met elkaar verbonden: het is moeilijk om zich te identificeren met een maatschappij die je uitsluit…
We stellen veel te vaak vast dat holebirechten, net zo als vrouwenrechten in het verleden, gebruikt of misbruikt worden als een wig tussen het zogenaamde beschaafde, tolerante en liberale ‘wij’ en de homofobe “zij” die “niet onze waarden en normen” delen. Maar laat ons toe even dit discours te doorprikken. Een mooie illustratie is populist Geert Wilders die bijvoorbeeld wel opkomt tegen homofobe uitspraken als het kan gelinkt worden aan de islam, maar in alle talen zwijgt als een rabbijn in Nederland soortgelijke uitspraken doet.
De studie van Céline Teney toont net aan dat deze eenzijdige bril van “welke gemeenschap is schuldig” ons geen stap verder brengt, wel integendeel. We hebben dan ook geen keuze te maken in de strijd tegen discriminaties. Men strijdt niet of tegen homofobie of tegen racisme, of andere vormen van discriminatie. Men strijd tegen discriminatie, punt! (3) Homofobie, is net als racisme of elke andere vorm van discriminatie, niet enkel een zaak van “de ander”, maar van de gehele samenleving.
De recente studie rond homofobie bij jongeren van Marc Hooghe (4), onderzoeker aan de KUL, toont aan dat het beeld dat moslimjongeren van holebi's hebben ondanks een kleine daling hoog blijft. Als we dit beeld willen bijstellen naar de realtieit, zodat deze jongeren met een open blik naar de maatschappij kijken, dan moeten we hier in Brussel en vooral ook in het onderwijs homofobie op een aangepaste wijze aanpakken. En dit zowel in het Nederlandstalig- als het Franstalig onderwijs.
De vraag die we ons nu moeten durven stellen is wat echte moed is.
Getuigt het van moed om de schuld van homofobie als een probleem van “de ander” te labelen, maar zelf ondertussen het onthaal van holebi’s bij de politie jarenlang niet aanpakken? Het gebrek aan aangiftes werd als een probleem van het slachtoffer zelf voorgesteld. Ironisch genoeg zijn ook allochtonen minder snel geneigd om naar de arm der wet te stappen wanneer zij het slachtoffer worden van racisme.
Getuigt het van moed om bepaalde groepen in onze samenleving verantwoordelijk te stellen voor homofobie, terwijl we vaak schuldig verzuim plegen wanneer diezelfde groepen geconfronteerd worden met structurele vormen van uitsluiting en racisme? Hoelang duurde het voor het gerecht structureel de haatspuiterij van Blood en Honour aanpakte? Het getuigt pas van moed als we iedereen evengoed beschermen, maar ook evenveel kansen bieden. Niet als aalmoes, maar omdat we geloven in onze eigen normen en waarden, in onze grondwet.
De moed bestaat er juist in om te aanvaarden dat emancipatie op verschillende manieren kan. De familie van Ihsane Jarfi kreeg soms te maken met beledigingen over de homoseksualiteit van hun zoon, maar ze verdedigden de jongen altijd. De familie van Ihsane Jarfi toont ons wat echte moed betekent: ingetogen tegen de stroom van vooroordelen durven gaan, kiezen voor een open samenleving waar ieder zijn plaats heeft én kan innemen.
vzw Merhaba, vzw Garance, ELLA vzw, Kif Kif vzw, MRAX asbl
1) De Standaard, 2 maart 2012,
http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=O93MS2DE&fb_sourc….
2) http://ccr.sagepub.com/content/44/2/151.abstract?rss=1.
Samenvatting te lezen in de Newsletter Garance nr4, februari 2011: “Als de gediscrimineerden op hun beurt discrimineren”.
3) Affichecampagne "Je weet waar het begint, niet waar het eindigt. Discriminatie, begin er niet mee". Samenwerking Merhaba & etnisch-culturele minderheden
4)Onderzoek Marc Hooghe 2012: Homophobia and the Transition to Adulthood: A Three Year Panel Study.
