In een tumultueuze context met betrekking tot de benoeming van nieuwe rechters voor het Grondwettelijk Hof lijkt het arrest geen rekening te houden met verschillende elementaire en belangrijke elementen: de context van de opkomst van islamofobe en populistische discours met een xenofobe inslag, het onderscheid tussen gebruikers van openbare diensten en overheidsambtenaren, de impact op vrouwen (intersectionele discriminatie), de situatie van een ‘quasi-markt’ van het onderwijs met aanhoudende sociale ongelijkheden, de hiërarchie van normen, de doelstelling om het pluralisme in een democratische samenleving te respecteren en te bevorderen, socio-culturele mix, enz.
Neutraliteit wordt in artikel 24 van onze Grondwet heel precies gedefinieerd, in die zin dat het "met name respect voor de filosofische, ideologische en religieuze opvattingen van ouders en leerlingen impliceert". Onder het voorwendsel dat men een "volledig neutrale onderwijsomgeving" wil creëren, een juridisch hol begrip dat in het arrest niet is gedefinieerd, verbiedt de Haute Ecole Francisco Ferrer (Brussel) in het algemeen het dragen van levensbeschouwelijke tekens voor al haar leerlingen. In antwoord op dit zuiver abstracte en ideologische concept van de Stad Brussel, als de organiserende instantie van de Haute Ecole, ontwikkelde het Hof twee richtlijnen ("concept van aanbevolen onderwijs of concrete omstandigheden") die een rechtvaardiging vormen voor wat niets meer en niets minder lijkt te zijn dan institutionele discriminatie van volwassen vrouwen.
Het in twijfel trekken van een grondwettelijk gegarandeerd recht op onderwijs, naast de diverse en uiteenlopende meningen die iedereen over de hoofddoek kan hebben, is een ernstige schending van de fundamentele rechten van studenten die eenvoudigweg door middel van onderwijs en opleiding hun emancipatie willen bereiken. "We hoopten op een beslissing van het Hof die herinnert aan een sterk constitutioneel kader, een soort gemeenschappelijke grond van wederzijds respect en openheid, waarin alle universiteiten en instellingen voor maatschappelijk welzijn inclusieve oplossingen moeten ontwikkelen. In plaats daarvan heeft deze uitspraak tot gevolg, zo niet tot doel, dat de structurele discriminatie in ons onderwijs wordt bestendigd en dat veel moslimvrouwen die hoofddoeken dragen in een precaire positie terechtkomen of in de marge van de samenleving blijven staan. Wat de rechten van de vrouw betreft, is deze uitspraak een achteruitgang in de toegang tot kennis en emancipatie door studie en werk," aldus Layla Azzouzi, eerstelijnsmanager bij het collectief.
De CCIB blijft aandachtig voor de komende uitspraak van het Gerecht van eerste aanleg van Brussel en hoopt dat de uitspraak van het Grondwettelijk Hof noch de uitoefening van de burgerlijke vrijheden, noch de school- en beroepsmatige toekomst van de vrouwelijke studenten in gevaar zal brengen. Bovendien is het totale verbod op veroordelingen op de Francisco Ferrer High School nog steeds in strijd met een van de twee richtlijnen van het Hof en is er een oplossing die minder schadelijk is voor de rechten en vrijheden van studenten door te voorzien in een principiële vrijheid, met de mogelijkheid om alleen problematisch gedrag te bestraffen.
Naast deze uitspraak zullen de democraten en progressieven in ons land het project van een pluralistische, inclusieve school die openstaat voor andere culturen blijven steunen (ter herinnering, alle Belgische universiteiten, alle Vlaamse en verschillende Franstalige universiteiten staan het dragen van hoofddoeken toe), evenals rechters die de formele logica van de wet volgen (vb. de recente beslissing van de Rechtbank van Waals-Brabant van 4 mei 2020 en de beslissing van de Rechtbank van Luik van 4 oktober 2016, die vrouwelijke studenten toestaan een hoofddoek te dragen in het kader van hun opleiding).
Collectif Contre l’Islamophobie en Belgique asbl
