Op 20 september hadden we een van onze periodieke vergaderingen in het kraakpand aan de Wetstraat 91. Het gebouw werd sinds maart dit jaar bezet door ongeveer 150 asielzoekers. Omdat duizenden mensen op de vlucht al jarenlang dakloos worden gemaakt door de zogenaamde 'opvangcrisis' - een politiek gecreëerde crisis - was dit een laatste redmiddel. Veel mensen wier recht op onderdak wordt geschonden, hadden eerder in tenten geslapen, maar die waren door de politie gesloopt en meegenomen. Het kraken van een leegstaand gebouw was de enige manier om te voorkomen dat ze nog langer in de open lucht moesten blijven slapen.
Problemen gezamenlijk oplossen
Ik woonde in het gebouw sinds de dag dat het werd betrokken. Het was mijn eerste toevluchtsoord in België. In het begin ging het goed, want er was elektriciteit, water en genoeg eten voor iedereen. We woonden samen, 150 mensen uit verschillende landen. We probeerden een gemeenschapsgevoel te creëren in het gebouw, ondanks al onze verschillen en ondanks de problemen waarmee we te kampen hadden. We probeerden ze samen op te lossen.
In het begin ging het goed, want er was elektriciteit, water en genoeg eten voor iedereen. We woonden samen, 150 mensen uit verschillende landen
We hadden de verschillende verdiepingen ingedeeld op basis van (culturele) gemeenschap en taal. Mensen uit Franstalige en Engelstalige Afrikaanse landen, mensen uit Afghanistan, Palestijnen, enzovoort. Elk van de groepen koos een specifiek persoon als vertegenwoordiger. Op deze manier konden we samen keuzes maken en beslissingen nemen. Voor iedereen in het gebouw golden dezelfde regels en we probeerden de orde te handhaven, ook al ging het er soms hard aan toe. We hielden altijd onze regelmatige wekelijkse vergaderingen om ideeën uit te wisselen en om samen oplossingen te bedenken. Het is een doorlopend proces geweest en we leerden continu van onze fouten.
Na een paar maanden verblijf in het kraakpand, werd ik overgeplaatst naar een hotel voor een paar dagen en daarna naar het Refugee Belge hotel, een hotel dat gerund wordt door het Burgerplatform voor Overnachtingen, voor nog een paar dagen. Uiteindelijk werd ik overgebracht naar het Klein Kasteeltje, het officiële centrum waar iedereen die asiel aanvraagt in België eerst geregistreerd en gehuisvest moet worden. Hier wacht ik op mijn overplaatsing naar een meer permanent centrum ergens in België. Ik ben nog steeds erg actief in het bezette gebouw om iedereen te steunen die nog steeds geen onderdak heeft. Ik volg nog steeds de vergaderingen op en probeer nog steeds mensen bij te staan in hun procedures.
Nakende ontruiming zorgt voor spanningen
Het bezette pand in de Wetstraat zou echter binnenkort voorgoed gesloten worden. Er vonden al verschillende manifestaties plaats om te protesteren tegen de opvangcrisis en de sluiting van het gebouw zonder alternatieve opvangplek. De ontruiming werd daarna uitgesteld en mensen mochten nog wat langer blijven. Ondertussen kondigde staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole De Moor (CD&V) ook een illegaal plan aan om alleenstaande mannen de komende winter helemaal geen opvang meer te bieden, wat tot extra zorgen leidde.
Op 15 september vond opnieuw een demonstratie plaats waarbij collectief 'Stop de opvangcrisis' een tentenkamp bouwde op het Flageyplein in Brussel, als protest tegen de opzettelijke instandhouding van de 'opvangcrisis'.
Nu we weten dat het gebouw gesloten wordt, verandert het sterke gemeenschapsgevoel, omdat verschillende bewoners van het gebouw verschillende procedures moeten volgen voor de volgende stappen
Nu we weten dat het gebouw gesloten wordt, verandert het sterke gemeenschapsgevoel, omdat verschillende bewoners van het gebouw verschillende procedures moeten volgen voor de volgende stappen. We proberen elkaar nog steeds te steunen, maar dit wordt steeds moeilijker. Gisteren hadden we een bijeenkomst in het gebouw met alle mensen die er verbleven en met activisten. De verschillende situaties waarin de groepen verkeerden, werden pijnlijk duidelijk.
Dat de regering na de laatste manifestatie beloofde om 80 mensen zonder onderdak een plek te geven, veranderde daar niets aan. Deze plaatsen werden uiteindelijk namelijk niet op een correcte manier toegewezen, waardoor van deze tachtig mensen nog steeds zo'n twintig tot dertig mensen geen slaapplek hebben gekregen. We proberen nu een nieuwe lijst te maken van mensen die wel een plek beloofd was, maar die uiteindelijk geen plaats hebben gekregen.
De wrede bureaucratie van de Dublinverordening
Uiteindelijk zullen de opvangplaatsen die aan deze tachtig mensen zijn beloofd toch maar tijdelijk zijn. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het feit dat een groot aantal mensen in het gebouw onder de Dublinverordening vallen. Dit betekent dat ze het grondgebied moeten verlaten en terug moeten naar waar ze het eerst geregistreerd stonden, vaak Italië, Frankrijk, Nederland of andere EU-lidstaten. Zelfs als ze in een hotel worden ondergebracht, is dat maar voor 28 dagen.
Daarna komen ze weer op straat te staan, zonder advocaten die de zaken opvolgen. Ze weten niet of ze in België mogen blijven of dat ze terug moeten naar de landen waar ze doorheen kwamen op weg naar België. Hun zaken variëren enorm en tot op het moment van hun interview, kan de Dienst Vreemdelingenzaken op elk moment aankondigen dat ze het grondgebied binnen een bepaald aantal dagen moeten verlaten. Vervolgens kunnen ze hen naar gesloten centra brengen in afwachting van deportatie.
Ondertussen is een deel van de mensen in het gebouw met een 'normale bijlage 26', een document dat bewijst dat je internationale bescherming in België hebt aangevraagd en niet onder de Dublinverordening valt, overgeplaatst naar tijdelijke centra of permanente centra. Degenen zonder een normale bijlage 26 hebben het recht om slechts 28 dagen in het hotel te verblijven. Daarna staan ze weer buiten.
De 'opvangcrisis' is het gevolg van een reeks weloverwogen beslissingen van regeringen
Het is heel belangrijk voor degenen die onder de Dublin-verordening vallen dat ze een advocaat in de arm nemen die voor hun rechten vecht, om het Dublin-proces te doorbreken en een normale bijlage 26 te krijgen, zodat ze een interview kunnen krijgen en een kans op een positief antwoord. Op deze manier kunnen ze net als iedereen in centra worden ondergebracht zonder discriminatie tussen verschillende asielzoekers.
Nu de datum van de uitzetting nadert, is het gebouw al bijna leeg. Er slapen nog enkele mensen, maar die vertrekken overdag. Alleen de mensen die onder de Dublinregeling vallen, zijn nog in het gebouw, omdat ze nergens anders heen kunnen. Ze staan op een lijst om onderdak te krijgen voor 28 dagen. Als die voorbij zijn, staan ze weer op straat. Het gebouw wordt binnenkort gesloten, misschien vandaag al. We moeten protesteren tegen hun 'lot'. Want het is eigenlijk geen lot, maar het gevolg van een reeks weloverwogen beslissingen van regeringen. We moeten ervoor zorgen dat iedereen gelijk behandeld wordt en vooral dat we onderdak eisen, een fundamenteel mensenrecht!
Oumar is een pseudoniem.
Over de auteur:
Oumar vroeg asiel aan in België, maar kreeg pas een half jaar later een opvangplek toegewezen. Nu verblijft hij in het asielcentrum van het Rode Kruis in Luik. Hij schrijft onder een pseudoniem.
