Er zijn verschillende grondwettelijke bezwaren tegen een uitsluiting van mensen zonder wettig verblijf uit betalende cursussen in het volwassenenonderwijs. We beschouwen onderwijs dan ook als een onmiskenbaar grondrecht voor iedereen.
Brussel, 10 januari 2011
Deze ‘Taalbezwaar’nieuwsbrief wil jullie graag op de hoogte houden van de stand van zaken van de grondwettelijke procedures die door Samenlevingsopbouw Brussel en de Liga voor Mensenrechten enerzijds, en vzw Volwassenenonderwijs LBC-NVK anderzijds werden ingediend. Beide verzoekschriften contesteren de maatregel in het Onderwijsdecreet XXI die mensen zonder wettig verblijf uitsluit van het volwassenenonderwijs. Samenlevingsopbouw Brussel en haar partners nodigen jullie bovendien hartelijk uit om massaal ‘taalbezwaar’ aan te tekenen via het charter dat jullie terugvinden op onze blog.
Inleiding
In de loop van 2011 werd een nieuw onderwijsdecreet voorgesteld, waarin het beschikken over de een wettig verblijf toegevoegd werd als inschrijvingsvoorwaarde voor een opleiding in het volwassenenonderwijs. Dit betekent de uitsluiting van de mensen zonder papieren van de inschrijving in een Centrum Basiseducatie (CBE) of een Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO).
Op 31 maart 2011 stelde de Raad van State zich vragen bij het wettig doel, het inzetten van uitsluiting van een specifieke groep als noodzakelijk middel en de evenredigheid van de maatregel. De Raad gaf ter overweging het voorstel (artikel IV.7) te herbekijken. Toen in mei het voorontwerp ter stemming lag in de Vlaamse Commissie Onderwijs ging hier een grondig debat mee gepaard. Het Vlaamse parlement behield niettemin het voorstel, maar paste zijn verantwoording aan. De commissie had het over drie doelstellingen: een integratiedoelstelling (geen verkeerd signaal geven aan mensen die hier niet mogen blijven), een immigratiedoelstelling (loyaliteit met het federale migratiebeleid) en een onderwijsdoelstelling (tegenstelling tussen het organiseren van onderwijs op een bepaald grondgebied en het illegaal verblijven erop enerzijds, een oplossing voor de vermeende wachtlijsten anderzijds).
Alle lobby- en actiewerk vanuit verschillende hoeken ten spijt, werd op 14 juni 2011 werd het decreet in het Vlaamse parlement aangenomen. Vanaf 1 september 2011 werd het decreet van kracht en mogen onderwijsinstellingen deze mensen officieel niet meer tolereren in hun klassen.
Stand van zaken juridische procedures
In navolging van een waaier aan ‘hou Vlaanderen warm en wijs’- initiatieven waaronder de parlementaire brieven geschreven door educatieven (die zich niet lekker voelen in de rol van politieagent), de i-petitie gestart door ACOD en COC, een parlementaire lobbycampagne gekoppeld aan verschillende ludieke acties, besloten de Liga voor Mensenrechten, de vzw Volwassenenonderwijs Landelijke Bediendecentrale (LBC-NVK) en Samenlevingsopbouw Brussel eind augustus zich te verzetten tegen deze maatregel die ze ongrondwettelijk achten. Aan het Grondwettelijk Hof wordt de vernietiging gevraagd met twee aparte verzoekschriften .
Samenlevingsopbouw Brussel en Liga voor de Mensenrechten namen Stefan Sottiaux (professor Grondwettelijk recht KUL) onder de arm. Eind december wordt het verzoekschrift ingediend en eind februari worden de twee verzoekschriften gebundeld. In mei wordt het wederwoord van de advocaat van minister Smet verwacht. Bij benadering zal de afhandeling van de procedure ongeveer een jaar in beslag nemen.
Dit verzoekschrift werkt een aantal hoofdargumenten (juridisch) verder uit. Ten eerste wordt de wettigheid, noodzakelijkheid en disproportionaliteit van de maatregel in vraag gesteld. Ten tweede wordt een grote klemtoon gelegd worden op de schending van het grondrecht op onderwijs (gewaarborgd in art. 24 van de Belgische Grondwet en art. 2 van het Eerste Protocol van het Europees verdrag voor de rechten van de mens). Daarbij zal ondermeer beroep worden gedaan op de argumentatie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in diens zaak Ponomaryov t. in Bulgarije. In dit arrest oordeelt het Hof dat er sprake is van discriminatie, en poneert enkel zeer gewichtige redenen te aanvaarden voor een verschil in behandeling die uitsluitend gebaseerd is op nationaliteit. Bovendien haalde het Hof in deze zaak een tweede argument aan dat in casu zeer relevant is. Een Staat kan beslissen tot het beperken van toegang tot openbare diensten, aldus het Hof, maar echter niet zomaar wat betreft onderwijsverstrekking, gezien het expliciet gebetonneerd werd in artikel 2 van het Eerste Protocol en een fundamenteel mensenrecht uitmaakt.
Vzw Volwassenenonderwijs LBC-NVK van haar kant, ging in zee met Progress Lawyers Network en hun verzoekschrift werd begin december ingediend.
Deze juridische stappen werden reeds wereldkundig gemaakt tijdens een persconferentie op donderdag 27 oktober, die werd opgeluisterd met verschillende acties in bijna alle Vlaamse centrumsteden en Brussel.
Voor een volledig persoverzicht én foto’s: http://taalbezwaar.blogspot.com/
Parlementaire vragen via Groen! en CD&V
Elisabeth Meuleman en Sabine Poleyn probeerden ondertussen via parlementaire vragen te weten te komen op welke manier de minister van Onderwijs een (kwalitatieve en kwantitatieve) evaluatie plant.
Er gebeurt geen registratie van mensen zonder papieren die zich melden bij het Huis van Nederlands of bij een CVO, dus er zijn geen betrouwbare cijfers beschikbaar. Knelpunten bij de implementatie in de scholen zullen worden opgelijst en opgevolgd. Er wordt echter geen evaluatie van de maatregel gepland. Minister Smet: “De maatregel is bedoeld om geen verkeerd signaal te geven aan personen zonder wettig verblijf. Andere effecten worden met de maatregel niet beoogd.” Of nog: “De maatregel is niet genomen om de capaciteitsproblemen in het aanbod Nederlands tweede taal in Antwerpen op te lossen. Bijgevolg wordt ook niet nagegaan wat het effect is van de maatregel op de capaciteit van het aanbod Nederlands tweede taal.”
De minister vindt daarentegen dat bij de implementatie van de maatregel zo goed als mogelijk rekening gehouden wordt met de impact op het werkveld. “Mijn administratie heeft vanaf begin mei actief gecommuniceerd naar het werkveld en er is een vademecum. Op basis van de vragen die bij de administratie toekomen, wordt de informatie voortdurend geüpdate.”
Doe mee met Taalbezwaar!
Er zijn verschillende grondwettelijke bezwaren tegen een uitsluiting van mensen zonder wettig verblijf uit betalende cursussen in het volwassenenonderwijs. We beschouwen onderwijs dan ook als een onmiskenbaar grondrecht voor iedereen. Onderwijs kan mensen immers meer zelfredzaam maken, ondermeer door het leren van onze taal. Maar ook door het verwerven van professionele- en basiscompetenties die men hier kan valideren wanneer het verblijf genormaliseerd wordt, of anderzijds bij een terugkeer naar het land van herkomst.
Bovenal biedt onderwijs kansen voor het individu om zelf sturing te geven aan het leven door zichzelf te ontplooien in de richting die men wenst. Het uitsluiten van specifieke groepen zal onvermijdelijk leiden tot het creëren van verschillende lagen in onze maatschappij, waarbij mensen zonder wettig verblijf een onderlaag zullen vormen die volkomen parallel naast de reguliere samenleving zal bestaan. De negatieve effecten hiervan zullen op termijn vooral merkbaar zijn voor de ´bovenlaag´. Zelfontplooiing is volgens ons ook een belangrijke voorwaarde om mensen zonder wettig verblijf te oriënteren naar de toekomst.
Wie graag veel meer te weten komt over dit dossier, standpunten en argumenten, kan een kijkje nemen op de blog van Taalbezwaar. Op deze blog zullen we ook later nieuwtjes publiceren over het Onderwijsdecreet en dit project zelf.
Daarenboven werd op de blog een ‘Taalbezwaar’manifest ter ondertekening toegevoegd (http://taalbezwaar.blogspot.com/, in de rechterzijlijn klikken en je komt op het manifest terecht). We nodigen jullie graag uit om ons manifest hier te ondertekenen en zo onze eis voor ‘het recht op onderwijs voor iedereen’ kracht bij te zetten.
Met oprechte groet,
Karen De Clercq
Opbouwwerk Mensen Zonder Wettig Verblijf
Samenlevingsopbouw Brussel vzw
Marcqstraat 17
1000 Brussel
tel: 02/502.11.40 (Link=Brussel vzw)
[email protected]
www.linkbrussel.be/meeting
www.samenlevingsopbouwbrussel.be
