De Vooruitgroep drukt haar verbazing en ongenoegen uit over het vonnis in het GGO-proces, uitgesproken door de rechtbank van Dendermonde op 12 februari 2013. In dit vonnis worden elf actievoerders wegens 'bendevorming' veroordeeld. Vijf van hen krijgen effectieve gevangenisstraffen tussen de zes en de acht maanden, de zes anderen krijgen zes maanden met uitstel. Men zal hierbij wellicht de rechtsstaat inroepen, maar men schendt de democratie.
Zes tot acht maanden effectief is een straf die wordt toegemeten (weliswaar als deel van een zwaarder verdict) aan ernstige criminele daden zoals moordpoging of poging tot verkrachting. Het is onbegrijpelijk, zelfs absurd, dat een vreedzame protestactie, die kadert in een ruimer geheel aan informerende en sensibiliserende activiteiten die onder de vrijheid van meningsuiting ressorteren, op dezelfde voet worden beoordeeld. De veroordeelde actievoerders zijn geen criminelen met een voorgeschiedenis van geweld. Zij streven naar een duurzame landbouw en verzetten zich vanuit dat perspectief tegen genetisch gemanipuleerde gewassen. Dit is een overtuiging die men vrij mag aanhangen in gematigde dan wel radicale versies, en die in beide gevallen haar wortels heeft in een wetenschappelijke visie op duurzame ontwikkeling, niet in een of ander naïef of modieus extremisme. De vernietiging van plantgoed was symbolisch en heeft de resultaten van de veldproef niet of slechts marginaal beïnvloed. Het is dan ook bijzonder verontrustend dat een aangevraagde demonstratie die geen criminele intenties had nu als "bendevorming" wordt begrepen en bestraft. De buitengewone strengheid van dit vonnis staat in schril contrast met de wijd verspreide perceptie van straffeloosheid en impotentie van de rechtspraak en valt eveneens op ongelukkige wijze in de discussies van de laatste weken over de politieke beïnvloeding van de rechtspraak en de kritieke situatie in de Belgische gevangenissen. De slagschaduw van deze debatten valt uiteraard op dit vonnis, want het lijkt vanuit zowat elk perspectief ongerijmd en onrechtvaardig.
Het ligt voor de hand dat de Rechtbank hier een symbolisch vonnis heeft willen uitspreken waarin de eigendomsrechten van grote ondernemingen resoluut de bovenhand nemen op elke andere overweging. Dit heeft precedenten: in januari 2011 werd de burgerjournaliste Anja Hermans eveneens tot zes maanden effectief veroordeeld nadat ze een onthullende reportage op het terrein van de Electrabel-centrale van Doel had gemaakt. Ook daar werd het legitieme, zij het alternatieve, standpunt van een organisatie in het democratische middenveld door middel van een vonnis gewikt en te licht bevonden tegenover de eigendomsrechten van een grote industriële actor.
Het publieke debat over de werking, de houding en de macht van dergelijke ondernemingen is dus duidelijk een debat met een stok achter de deur: het kan immers beslecht worden door rechtbanken met behulp van straffen doorgaans voorbehouden aan zware criminelen.
In tijden van sociale onrust, waarin vragen over macht en over fundamentele waarden en verhoudingen worden gesteld, grijpt men graag naar dergelijke middelen - de geschiedenis staat er bol van. Die middelen leggen het debat nooit stil en evenmin nemen ze de onrust weg. Ze zorgen enkel voor radicalisering en escalatie, nooit voor compromis. Het inroepen van de rechtsorde - wet is wet, en vonnis is vonnis - is in zo'n contexten een bedreiging voor het democratische gehalte van onze samenleving, en een bedreiging, paradoxaal, voor de status van die rechtsorde zelf.
De Vooruitgroep drukt dan ook haar solidariteit uit met de veroordeelde actievoerders en hun zaak, en roept op tot protest tegen dit vonnis en tot een ruim debat over de fundamentele vragen die in een voorval zoals dit aan de oppervlakte komen.
De Vooruitgroep bestaat uit: Patricia Basstanie, Kristel Beyens (VUB), Jan Blommaert (UTilburg), Koenraad Bogaert (UGent), Sarah Bracke (KULeuven), Christophe Callewaert (De Wereld Morgen), Bambi Ceuppens (Koninklijk Museum voor Midden-Africa), Eric Corijn (VUB), Patrick Deboosere (VUB), Pascal Debruyne (UGent), Lieven De Cauter (KULeuven), Stefan De Corte (VUB), Pascal De Decker (HOGent, Sint-Lucas), Herman De Ley (UGent), Ida Dequeecker (VOK, BOEH!), Lydia De Veen (VUB), Aleidis Devillé (KULeuven), Patrick De Vos (politicoloog, auteur & hoger onderwijs deskundige), Koen Dille (Masereelfonds), Pol Dockx, Jan Dumolyn (UGent), Mohamed El Omari (Divers&Actief), Eric Goeman (Attac, Democratie 2000), Yves Goffin (ULB), Jan Goossens (KVS), Anne Grauwels (HOGent, UPJB), Amir Haberkorn (UPJB), Omar Jabari, Dirk Jacobs (ULB), Anneleen Kenis (KULeuven), Chris Kesteloot (KULeuven), Matthias Lievens (KULeuven), Maarten Loopmans (KULeuven), Pieter Maeseele (UA), Ico Maly (Kif Kif), Francine Mestrum (Global Social Justice), Stijn Oosterlinck (UA), Chris Parker (UGent), Paul Pataer, Rik Pinxten (UGent), Piet Saey (UGent), Myriam Stoffen (Zinneke), Erik Swyngedouw (UManchester), Fernand Tanghe (UA), Jan Teurlings (UAmsterdam), Monika Triest (publiciste), Dirk Tuypens (acteur), Peter Van den Eede (Vooruit vzw), Robrecht Vanderbeeken (UGent), Leen Van der Vorst (Victoria Deluxe vzw), Barbara Van Dyck (onderzoekster), Linus Vanhellemont (Università Milano-Bicocca), Bas Van Heur (VUB), Johan Van Hoorde, Anja Van Rompaey (ULB), Dominique Willaert (Victoria Deluxe vzw), Karim Zahidi (UA), Sami Zemni (UGent).
