Initieel was de Arabische lente een grote hoop voor de mensheid. We weten dat revoluties kunnen ontaarden in totale repressie, anarchie, sektarisme en desintegratie van een maatschappij. Het gaat erover om de lichte en de donkere kant van de gebeurtenissen bijeen te denken.
Filosoof en activist Lieven De Cauter organiseert op zondag 11 maart een discussiemarathon in Brussel. Naar aanleiding van de eerste verjaardag van de Arabische lente presenteert hij samen met Klara-interviewer Werner Trio het eenmalige programma ‘Radio Tahrir’.
“2011 was zonder twijfel het jaar van de demonstrant”, meent De Cauter. “We staan voor immense uitdagingen, zowel economische, demografische, als maatschappelijke. Iedereen weet intussen dat Obama en andere leiders dit niet gaan oplossen. De voorbije maanden hebben burgerbewegingen over heel de planeet van zich laten horen. Hun gemeenschappelijke eis was meer sociale rechtvaardigheid. In de Arabische wereld was het protest gericht tegen de dictatoriale regimes, in het Westen tegen de economische markten, de volgzaamheid van de politiek en tegen het neoliberale beleid”, concludeert de filosoof. In Radio Tahrir wordt een brug geslagen tussen de Arabische revoluties en de occupy-beweging.
Filosofische nachtradio
Aanvankelijk wilde De Cauter een filosofisch nachtprogramma maken. “Een anarchistisch programma waarin alles zou mogen gebeuren, eigenlijk een soort Occupy The Radio.” Dit idee werd van tafel geschoven door Chantal Pattyn, het nethoofd van Klara. De VRT was wel geïnteresseerd in een uniek praatprogramma met debatten en getuigenissen.
De Cauter en Trio verwelkomen een reeks toonaangevende gasten. Rudi Vranckx en Sami Zemni nemen plaats in de zetel terwijl via Skype contact wordt gelegd met de Egyptische feministe Nawal El-Saadawi en de Pakistaanse publicist Tariq Ali. Volgens De Cauter is er duidelijk een overslaand effect geweest van de protesten in het Midden-Oosten. In het tweede deel van het programma komen onder meer journalist Christophe Callewaert en Amerikaans literatuurwetenschapper Michael Hardt getuigen over de bezetting van publieke ruimtes in Europa en de VS.
Hoop en chaos
“Als ik terugblik op het voorbije jaar dan zie ik de tegenstelling tussen hoop en radeloosheid als rode draad”, legt De Cauter uit. “Initieel was de Arabische lente een grote hoop voor de mensheid. De Egyptenaren hebben in 18 dagen een regime omvergeworpen dat decennialang aan de macht was. Anderzijds zien we hoe de invasie van Libië heeft geleid tot duizenden slachtoffers. We weten dat revoluties kunnen ontaarden in totale repressie, anarchie, sektarisme en desintegratie van een maatschappij. Het gaat erover om de lichte en de donkere kant van de gebeurtenissen bijeen te denken.”
“Sinds mensenheugenis bestaat er anarchie en revolte”, merkt De Cauter op. “De geschiedenis leert ons dat het afzetten van een machthebber heel traumatisch kan zijn omdat een land hierdoor kan uiteenvallen. Ik denk bijvoorbeeld aan Joegoslavië en Irak. Het kapotmaken van een staat kan trouwens ook een strategisch doel zijn.” De grote volksprotesten zijn in de ogen van De Cauter een poging om de democratie opnieuw uit te vinden. “Er is geen alomvattend systeem gevonden, wel een nieuwe vorm van politiek voeren. De burgers komen op straat voor een soort ‘directe democratie’. Nu wordt er gezocht naar manieren om dit verder te zetten.”
Irak, de grote afwezige
Radio Tahrir laat ook professor Saad Naji Jawad aan het woord. Hij is politicoloog aan de Universiteit van Bagdad en ex-voorzitter van de Irakese vereniging van hoogleraren. Op 19 maart is het exact negen jaar geleden dat de Coalition of the Willing Irak binnenviel. “De berichtgeving over Irak is problematisch”, zegt De Cauter. “Over de opstanden op het Tahrir-plein in Bagdad hebben we amper iets vernomen. Tijdens de Dag van de Woede, 25 februari 2011, zijn er veel dodelijke slachtoffers gevallen. De Egyptische bevolking op Tahrir heeft de wereld doen toekijken, daardoor voelde ze zich gesterkt. In Syrië heeft de regering dit goed begrepen en daarom probeert ze al wekenlang een soort media black-out te creëren.”
Onder meer via de organisatie BRussells Tribunal waarvan De Cauter medeoprichter is, worden oorlogsgetuigenissen vanuit Irak onder de aandacht gebracht. Het publiek is welkom bij de opname van Radio Tahrir op zondag 11 maart om 15.00 uur in het Kaaitheater. Het programma wordt op zondag 18 maart om 20.00 uur uitgezonden op Klara.
© 2012 – StampMedia – Marieke Van Cauwenberghe
