Wat ben ik blij met de Sinterklaasrel! Eindelijk eens een intercultureel discussiepunt waarbij het niet de moslims zijn die in het middelpunt van de belangstelling staan (lees: het gelag moeten betalen).
Wat doet dit deugd zeg. Ik ben niet rechtstreeks betrokken en dus kan ik lekker achterover buigen in mijn zetel en relaxed de discussie opvolgen. Zoek op twitter maar eens naar de hashtag #zwartepiet. Hilarisch wat je soms leest.
Één publieke reactie wil ik toch wel even nader belichten. Vlaams Volksvertegenwoordiger Jan Roegiers geeft op zijn Facebookpagina een sneer aan de Jamaïcaanse professor Verene Sheperd, hoofd van de Commissie Mensenrechten van de VN die na een klacht het Zwarte Pieten-verhaal onderzoekt. Zij ventileerde in een interview met een journalist haar persoonlijke mening hierover (als donkergekleurde is zij tegen de figuur Zwarte Piet). Niet verstandig van haar, want de Commissie is nog bezig met het onderzoek. “Misschien spoort ze beter haar eigen jamaïcaanse regering aan werk te maken van de onmenselijke situatie van homo’s en transgenders in haar land. Dát zou pas werk maken zijn van de strijd tegen discriminatie”, aldus Jan Roegiers op FB, die er een link naar een artikel over de moord op een Jamaïcaanse transseksuele tiener bij zet.
Is dit het niveau waarop we dergelijke discussies moeten voeren? Kleuters gebruiken het argument “maar hij/zij doet dat ook...” om hun gelijk te (proberen) halen. Van volwassen mensen mogen we argumenten ten gronde verwachten. Dit doet mij denken aan de discussie over het “migranten”stemrecht in 2004. Ook toen moesten we aanhoren dat een Belg toch ook niet mag stemmen in Marokko of Turkije. Of nog iets anders: in Marokko mogen Christenen/Joden als minderheid hun geloof niet vrij beleven, wat hebben moslims in Vlaanderen dan te klagen?
Zoals elke keer als het over samenlevingsvraagstukken gaat, staan de twee kampen in het Zwarte Pieten-verhaal met geslepen messen tegenover elkaar. Beide partijen zijn overtuigd van het eigen Grote Gelijk en luisteren dus niet naar elkaar. Meer dan een miljoenen mensen tekenen de Facebook Pietitie, velen zonder erbij na te denken. Het debat wordt gereduceerd tot slogans als “Blijf van ons Sinterklaasfeest”. Er zal nog een tijdje over en weer worden gescholden en na 6 december verdwijnt de discussie samen met de Sint en zijn Pieten in het donker van de nacht.
Ten gronde. Dat (lichtgekleurde) mensen niet begrijpen dat een donkergekleurde medemens gekwetst kan raken door het feit dat Zwarte Piet als knecht van de Witte Sint wordt gepresenteerd, is onbegrijpelijk. Of Zwarte Piet zijn donkere kleur van bij de geboorte heeft meegekregen, dan wel van de schoorstenen. Of de taak van Zwarte Piet erin bestaat om te straffen met zijn roe (zwart = boosaardig) of niet. Of de Sint afkomstig is van Turkijke of Spanje. Feit is wel dat dat Zwarte Piet als knecht van de Sint en als halve circusclown wordt opgevoerd. Een beetje empathie voor de gekrenkte donkergekleurde medemens kan in het licht hiervan toch geen kwaad?
Een beetje begrip voor de traditie van het Sinterklaasfeest kan dan ook gevraagd worden van de donkergekleurde medemens. Het is niet slecht bedoeld, het is één groot feest waar alle kinderen aan mogen deelnemen, ook de donkergekleurden.
Neen, het is niet eenvoudig om voor dergelijke discussiepunten de ideale oplossing te vinden. Er zal altijd water in de wijn moeten gedaan worden, soms meer door de ene partij, een andere keer meer door de andere partij. Feit is wel dat het op vandaag één partij is die meestal heel waterachtige wijn moet drinken (komt de moslims wel goed uit trouwens). Dit leidt er jammer genoeg toe dat mensen zich op hun eigen gemeenschap terugtrekken (want hier kunnen ze wel zichzelf zijn), met radicaliserende jongeren als uitwas.
Het is al lang geen vijf voor twaalf meer. Er moet dringend werk gemaakt worden van een op wederzijdse gelijkheid gestoelde dialoog waarbij er geen taboes mogen bestaan. Of het nu gaat om de Zwarte Pieten of de hoofddoek aan de ene kant, dan wel de mannen die vrouwen lastigvallen of de oververtegenwoordiging in de criminaliteitscijfers aan de andere kant: zolang we de problemen niet oplossingsgericht bespreekbaar maken zal de maatschappij verder blijven verzuren, aan beide kanten. Beleidsmakers, politiek verantwoordelijken en sociale partners: heb de moed om hierin het voortouw te nemen. Of gaan we het gewoon laten betijen, op naar de volgende rel?
