'Verdeeldheid tussen moslims en joden is het beste geschenk dat men racisten kan geven'

Krachtlijnen van de Union des progressistes juifs de Belgique tegen racisme in het algemeen en antisemitisme in het bijzonder

1. “Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren” (Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, 10 december 1948). Overeenkomstig dit voorschrift moet de burgeractie de bestrijding van uitspraken en daden die de mens in een kwaad daglicht stellen, bovenaan haar prioriteitenlijst plaatsen. Deze strijd vormt de kern van het DNA van de UPJB, die de erfenis cultiveert van hen die zich hebben verzet tegen de grootste racistische misdaad die in de 20e eeuw op Europese bodem is begaan.


2. Antisemitisme is de vorm van racisme die gericht is tegen Joodse mensen of degenen die verondersteld worden Joods te zijn. Het is uniek in die zin dat Joden de enige niet-christelijke minderheid zijn die gedurende tweeduizend jaar zo sterk aanwezig is geweest in Europa. In deze eeuwen hebben zij van alles meegemaakt: beroepsverbod, politiegeweld, plundering van hun bezittingen, geruchten, pogroms, uitzettingsmaatregelen, gemanipuleerde processen, afpersing en, ten slotte, judéocide. Antisemitisme is diep doorgedrongen in de Europese verbeelding en het onderdrukte is nooit ver van de oppervlakte, zoals de huidige gebeurtenissen in verschillende landen aantonen.


3. Sinds de dekolonisatie is deze uitzonderlijke situatie echter veranderd. Nieuwe bevolkingsgroepen van recentere migraties - uit de Maghreb, Turkije, zwart Afrika, enz. - hebben een nieuw gezicht gegeven aan etnisch-culturele verschillen en hebben de functie van zondebok overgenomen die vroeger vooral door Joden werd uitgeoefend. De koloniale toestand is getransponeerd naar Europa en daarmee vormen van racisme die toen marginaal waren: anti-Arabisch racisme, vervolgens islamofobie, negrofobie, enz. Het mechanisme tussen deze verschillende vormen is gemeenschappelijk, maar de nadruk verschilt. 


4. Het antisemitisme is niet verdwenen, ook al leek dat na de bevrijding wel het geval te zijn. De opkomst van nieuwe immigrantenminderheden heeft de aard van het probleem echter veranderd. Over het geheel genomen vormen de Joden, die tijdens de naoorlogse jaren van voorspoed massaal in de middenklasse hebben geïnvesteerd, niet langer een overheerste groep. Zij worden niet langer structureel gediscrimineerd - bij aanwerving of promotie, bij huisvesting, bij de toegang tot goederen en diensten, en bij de selectie in het onderwijs. Zij zijn echter nog steeds het slachtoffer van “haatmisdrijven”, stereotypen en vooroordelen. Deze laatste, die na de Judeocide door een slecht westers geweten waren onderdrukt, beleven zelfs een nieuwe vitaliteit in de vorm van een ongegeneerde samenzwering die door de sociale netwerken wordt versterkt. 


5. Er zijn bepaalde overeenkomsten gehandhaafd tussen antisemitisme en andere vormen van racisme. Recente aanvallen op synagogen hebben precies dezelfde modus operandi als andere aanvallen op moskeeën. Bovendien worden in een bepaalde folklore, die in carnavalsoptochten en voetbalstadions wordt gecultiveerd, stereotypen die aan Joden worden toegeschreven vermengd met die welke tegen zwarten en Arabieren zijn gericht. Voor sommige erfgenamen van een oude rechtervleugel die nooit is verdwenen, zijn Joden nog steeds een onassimileerbare minderheid die moet worden uitgeroeid, net als zwarten en moslims. Maar wat voor hen bijzonder ondraaglijk is, is de zichtbare aanwezigheid van Joodse mensen in de kringen van de macht, de economie of de cultuur. Deze aanwezigheid, als gevolg van een bepaald historisch traject, wordt soms slecht aanvaard door fracties van andere minderheden die zich in slachtofferconcurrentie met de Joden voelen en zich kunnen laten verleiden door samenzweringstheorieën. 


6. Het Israëlisch-Palestijnse conflict maakt deze kloof nog breder. De oprichting van de Staat Israël is door de volkeren van de Derde Wereld - en door de immigrantenbevolking die daaruit afkomstig is - als een koloniaal feit ervaren. Het beleid van de opeenvolgende Israëlische regeringen heeft dit gevoel versterkt. Ongebreideld spelend met zijn militaire superioriteit, met de hypocriete zegen van de Westerse mogendheden, heeft Israël altijd kunnen rekenen op de solidariteit van de Joodse meerderheidsinstellingen, die de verwarring tussen alle Joden en Israël permanent in stand houden. Deze verwarring is niet bevorderlijk voor de toenadering tussen de Joden en de afstammelingen van vroeger gekoloniseerde volkeren, die zich logischerwijze identificeren met het Palestijnse volk, slachtoffers van een ander soort kolonisatie. Het maakt de onontbeerlijke gemeenschappelijke strijd tegen de verschillende vormen van racisme die tegen hen gericht zijn, nog ingewikkelder. Met name de strijd tegen het antisemitisme en de strijd tegen de islamofobie, in plaats van te convergeren, gaan zo met elkaar concurreren... en verstoren elkaar door aan geloofwaardigheid in te boeten. 

7. Pervers genoeg heeft extreem-rechts in de West-Europese landen zijn kant gekozen. Hoewel het een oude antisemitische traditie heeft, past het in naam van de strijd tegen de “islamistische dreiging” het adagium toe “de vijanden van mijn vijanden zijn mijn vrienden”. Verwijzend naar een “joods-christelijke beschaving” die nooit heeft bestaan, werpt zij zich op als de verdediger van de Joden tegen de moslims en van Israël tegen de vermeende barbaarsheid van haar vijanden. Van Marine Le Pen tot Matteo Salvini via het Vlaams Belang (en met echo's in de N-VA), de prioritaire vijandigheid ten opzichte van een nieuwe migratie die grotendeels afkomstig is uit landen met een moslimcultuur maakt dat haar constitutieve antisemitisme op de achtergrond raakt. Het is een grove valstrik, maar er zijn er onder de Joodse bevolking die erin trappen. 


8. Tenslotte mogen we het gewicht van een denkbeeld dat afkomstig is uit de landen van herkomst binnen de Arabisch-Moslimbevolking niet verwaarlozen. Ook al heeft de situatie van de Joden in islamitische landen nooit geleid tot de misdadige excessen die hen in Europa overkwamen, toch vormden zij een bevolking van inferieure status, onderworpen aan wettelijke discriminatie en beïnvloed door talrijke stereotypen. Hun relatie met hun islamitische landgenoten werd verergerd door de koloniale machten, die de in de Arabische wereld wonende Joden zorgvuldig probeerden te scheiden van de rest van de bevolking volgens het principe “verdeel en heers”. Zo kregen de Joden van Algerije in één klap het Franse staatsburgerschap, dat nooit aan moslims was aangeboden (decreet Crémieux, 1870). Deze herinnering aan de landen van herkomst zou in de loop der generaties zeer waarschijnlijk zijn vervaagd, als zij niet dagelijks nieuw leven werd ingeblazen door het ongelijke conflict tussen Israël en het Palestijnse volk en door de politieke steun die de meeste Joodse instellingen aan deze staat geven. Voor een kleine minderheid van radicale islamisten heeft deze aanhoudende vijandigheid tot bloedvergieten geleid.


9. Er is alle reden voor Joden en andere “geraciseerde” minderheden om het specifieke racisme dat hen treft op een verspreide manier en meestal in onderlinge concurrentie aan te pakken. Zo wordt gesuggereerd dat antisemitisme intrinsiek verschilt van andere vormen van racisme. Sommigen beweren zelfs antisemitisme te bestrijden door de realiteit van islamofobie te ontkennen, alsof die hen overschaduwt. Anderzijds vergeten anderen maar al te vaak het antisemitisme te vermelden om de Israëlische propaganda, die er haar voordeel mee doet, niet in de kaart te spelen. Deze verdeeldheid is het beste geschenk dat men racisten en antisemieten in het bijzonder kan geven. Bovendien plaatst het Joden aan de kant van de dominerenden, tegenover de gedomineerde minderheden. Voor linkse Joden is deze ontwikkeling ondraaglijk.

De rol van de UPJB

10. Door van de strijd tegen racisme (in het algemeen) en antisemitisme (in het bijzonder) een van haar politieke prioriteiten te maken, vermijdt de UPJB bij de aanpak van het antisemitisme de twee meest voorkomende valkuilen: ontkenning (“het bestaat niet”, “het is propaganda”, “het wordt geïnstrumentaliseerd door het zionisme”...) en overdrijving (antisemitisme zien achter elke kritiek op Israël of achter elke vraag over deze of gene joodse persoonlijkheid).


11. Een doeltreffende strijd tegen het antisemitisme kan niet los worden gezien van de strijd tegen alle vormen van racisme. Ook al is het begrijpelijk dat Joden zich meer zorgen maken over de strijd tegen het antisemitisme, dat tegen hen gericht is - zoals moslims zich zorgen maken over islamofobie of mensen van kleur over negrofobie - toch waakt de UPJB ervoor om deze strijd altijd te plaatsen binnen een globale afwijzing van racisme in al zijn vormen, waarbij vermeden wordt om een “competitie van slachtoffers” te voeden waarbij elke betrokken groep alleen voor zichzelf zou zorgen en zich gedevalueerd zou voelen door de aandacht die aan de anderen wordt gegeven.
 

12. Voor de UPJB is de inzet van Joden in de strijd tegen racisme in al zijn vormen een noodzakelijke - maar niet voldoende - voorwaarde voor een eerlijke behandeling van antisemitisme door andere raciale minderheden. Alleen deze verbintenis van hun kant kan op geloofwaardige wijze de als anti-Zionisten vermomde antisemieten aan de kaak stellen en de vooroordelen en dubbelzinnige uitspraken tegengaan die in bepaalde moslimkringen of buitenlandse kringen ten aanzien van de Joden de ronde doen. 

13. Links, waarvan de UPJB beweert deel uit te maken, is niet ingeënt tegen antisemitisme. Het laatste is niet ver meer, wanneer Joden zonder onderscheid de collectieve verantwoordelijkheid van het Israëlische beleid wordt verweten en hun wordt opgedragen zich daarvan te distantiëren. Anderzijds heeft het complotisme die momenteel welig tiert in bepaalde “rood-bruine” cenakels die communistische en nationalistische verwijzingen in de grootste verwarring vermengen, nieuwe kracht gegeven aan de perceptie van de Joden als de verpersoonlijking van het kapitalisme en dus aan het antisemitisme als een kreupel substituut voor het anti-kapitalisme. De UPJB is voorzichtig om deze twee afwijkingen tegen te gaan.


14. De UPJB is op zijn hoede voor de bezorgdheid die bepaalde autoriteiten jegens Joden aan de dag leggen. Hoewel het toe te juichen valt dat politieke leiders aandacht besteden aan de bestrijding van antisemitisme, dreigt deze aandacht voor Joden averechts te werken als daardoor de indruk wordt gewekt dat zij een overbeschermde minderheid zijn. Dit is een van de redenen waarom de UPJB de permanente aanwezigheid van politie of militairen voor haar gebouwen afwijst. De UPJB pleit ervoor dat alle groepen die aan racisme worden blootgesteld op gelijke voet worden behandeld, of het nu gaat om daden van haat of discriminatie.


15. Gezien de noodzaak om in te gaan tegen de gangbare opvatting dat joden gelijkgesteld worden met de staat Israël, is de UPJB bijzonder attent om de institutionele discriminatie van de Palestijnse bevolking, zowel binnen als buiten de “groene lijn”, aan de kaak te stellen, evenals de straffeloosheid die racistische misdaden genieten en de veronachtzaming van de fundamentele mensenrechten van Afrikaanse migranten op zijn grondgebied. Het is bijzonder onverdraaglijk dat een dergelijk beleid in onze naam wordt gevoerd terwijl het onze nagedachtenis en de strijd van ons volk tegen het nazisme beledigt.


16. In België en in de meeste andere landen vormen de Joden niet alleen een religieuze minderheid. Het zijn culturele minderheden met een historisch traject die hun plaats moeten innemen in het mozaïek van onze multiculturele samenleving naast andere minderheden, die beide immigranten zijn. De UPJB streeft naar verbroedering met deze andere minderheden, wier culturele en spirituele diversiteit zij erkent, evenals de herdenkings- en erkenningskwesties die specifiek voor hen zijn. In het bijzonder verklaart zij zich volledig solidair met de Afro-delanders die de betoverde geschiedenis van de Belgische kolonisatie willen afbreken, met de moslimvrouwen die, wanneer zij de hoofddoek dragen, vaak worden uitgesloten van werk en opleiding, alsmede met de Roma die in velerlei opzicht het lot van de Joden hebben gedeeld en die thans ongetwijfeld de meest verachte minderheid in Europa vormen.


17. Voor de UPJB kan de strijd tegen het racisme niet los worden gezien van het sociale vraagstuk. Vandaag de dag worden veel mensen van buitenlandse afkomst op grond van hun afkomst in ondergeschikte maatschappelijke posities geplaatst en hebben zij tegelijkertijd meer dan de rest van de bevolking te lijden onder rassendiscriminatie en economische overheersing. Zij kan ook niet los worden gezien van de strijd van vrouwen voor gelijkheid, vooral omdat de leidende figuren in het racisme en de verschillende betrokken groepen bijna uitsluitend mannen zijn. Ten slotte kunnen deze vormen van overheersing en discriminatie worden gecombineerd met andere vormen die ook in onze samenleving aan de orde zijn, zoals de vormen van discriminatie van gehandicapten en seksuele minderheden. Het streven van de UPJB naar gelijkheid en waardigheid voor iedereen gaat ook hen aan. 

Verduidelijking van de redactie: Deze krachtlijnen werden opgesteld door UPJB en dus niet door Kif Kif zelf. Het standpunt dat wordt uitgedrukt door krachtlijn nummer 6 is niet het standpunt van Kif Kif. Wij zijn van mening dat de Israëlische bezetting van Palestijns grondgebied een vorm van kolonisering is - en niet enkel zo wordt ervaren. Kif Kif is dan ook lid van het platform 'Palestina Solidariteit'.