Rechten & Plichten à la carte

In zowat elk debat rond diversiteit slaat men je om de oren met het "rechten & plichten"-verhaal. Of het nu gaat over achtergestelde buurten, sociale onrechtvaardigheid, het "hoofddoeken"-debat of het falen in het onderwijs, er zal altijd wel iemand opstaan die wijst op het feit dat "iedereen" (maar vooral "allochtonen") rechten en plichten heeft.

Buiten het feit dat het meestal om een dooddoener gaat, dat het "rechten & plichten" verhaal er wordt bijgesleurd zonder dit inhoudelijk in te vullen, is het vooral een teken van onwil om stappen vooruit te zetten in de discussies.

De reden waarom ik echter in mijn pen kruip is juist omwille van de vaststelling dat voorbij het "rechten & plichten" verhaal er juist een tendens is om rechten van minderheden anders en creatief te interpreteren. Zeg maar een à la carte toepassen van rechten en plichten.

Philipp Bekaert meent (in een Open Brief in Knack) vrijheid van religie te kunnen aan banden leggen door de "vrijheid van anderen" hier tegenover te plaatsen. De brief die hij schreef was als reactie bedoeld op het opiniestuk van Safâa Achnak. Ik wil hier echter niet ingaan op de inhoudelijke discussie maar zou heel graag willen "inzoomen" op die "vrijheid" van anderen.

Er zijn rechten en vrijheden die vastliggen in verschillende internationale verdragen die België ondertekend heeft. Deze rechten en vrijheden zijn onvervreemdbaar en kunnen niet beknot worden behalve dan wanneer bij het uitoefenen van een recht een ander recht in het gedrang komt. Daarnaast zijn deze rechten van toepassing op mensen, individuen, NIET op groepen. Mijnheer Bekaert heeft het over de vrijheid van anderen in de zin van de tolerantie-graad van derden. Wanneer een deel van een samenleving een hoofddoek (ten onrechte) een bepaalde lading toeschrijft en het dus een symbool wordt van onderdrukking dan mag volgens meneer Bekaert de vrijheid van religie ingetrokken of ten minste in vraag gesteld worden. Een recht dat trouwens wél duidelijk opgenomen werd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens terwijl dat vage recht waar hij het over heeft nergens vermeld, opgenomen of gegarandeerd is. Rechten en vrijheden naar goeddunken?

Dit is geenszins een alleenstaand geval. In verschillende dossiers merk ik de tendens om de "Rule of Law" te ondermijnen. Het is ook niet toevallig dat deze tendens zich eerder voordoet bij dossiers waar minderheden in betrokken zijn.

Neem nu de veroordeling van België in het dossier van Trabelsi. Blijkbaar handelt een minister van justitie niet meer overeenkomstig de Grondwet en algemene rechtsprincipes. Maar is het de "wil van het volk" die dicteert dat een veroordeelde terrorist (die gelukkig opgepakt werd in de planningsfase) die zijn straf integraal heeft uitgezeten niet mag vrijkomen en zelfs moet uitgeleverd worden aan een land waar we dat doorgaans niet doen. Rechten & plichten à la carte? Blijkbaar hebben gedetineerden of mensen die hun volledige straf hebben uitgezeten géén rechten meer.

In andere dossiers, zoals bijvoorbeeld bij Belkacem, worden zelfs afzonderlijke pistes bewandeld of neemt men plots het initiatief om bijkomende wetgeving à la carte uit te schrijven om de in ongenade gevallen subjecten van ons land alsnog de nationaliteit te ontnemen en uit te wijzen. De principes van een rechtstaat (à la carte)!

Met ongeloof stel ik vast dat men enerzijds krampachtig in de verdediging gaat en van "vreemdelingen" vraagt en eist dat zij onze waarden en normen respecteren. Onze wetten na te leven en zich er naar te schikken. Anderzijds stel ik vast dat men er geen problemen mee heeft om diezelfde normen en waarden op te blazen wanneer het beter zou uitkomen om diezelfde "vreemdelingen" anders te berechten.

Het resultaat is dat mensen het zelfs "normaal" vinden om in een discussie waar men de grenzen aftast van vrijheid van religie men tolerantie & gevoelens van "anderen" als een vorm van vrijheid omschrijft om grondwettelijke rechten in te perken.

Misschien is er een betere manier om mensen wakker te schudden. De Arabisch-Islamitische landen hebben altijd al een dubbelzinnige houding gehad ten aanzien van mensenrechten. Over het algemeen lijkt men het eens te zijn met bepaalde grondrechten maar een heikel punt bleef de vrijheid van religie. Men zag er geen graten in om mensen het recht te gunnen om zich tot de islam te kunnen bekeren, maar om dan moslims het recht toe te kennen om zich tot iets anders te bekeren was een stapje te ver. Als argument werd onder meer opgeworpen dat er ook iets zou moeten zijn als het recht van de gemeenschap om zich te verdedigen tegen verval. Moslims die de vrijheid zouden genieten om afvallige te worden werden aanzien als een gevaar voor het welzijn van de gemeenschap of "Umma".

Natuurlijk werd dit argument terecht richting prullemand gestuurd. Rechten zijn er om de zwakkeren in de samenleving te vrijwaren van willekeur en onrecht. Rechten of vrijheden van groepen of "anderen" zijn er maar als de rechten van een individu gewaarborgd zijn. Je kan het recht van één persoon niet beknotten door een vrijheid (lees tolerantie) van een groep daar tegen over te plaatsen. Ik neem dus aan dat meneer Bekaert het opgeworpen argument van de islamitische landen om vrijheid van religie te beperken onaanvaardbaar zou vinden maar ironisch genoeg hanteert hij wel dezelfde retoriek om vrijheden in te perken wanneer het gaat over de hoofddoek.

Rule of Law iemand?