Het 'andere' is aantrekkelijk, integrerend. Tot op zekere hoogte, weliswaar. Want wanneer we de controle verliezen over hoeveel 'anders' we toelaten, krijgen we een verschillend verhaal.
We kunnen er niet omheen, overal ter wereld leven we in superdiverse samenlevingen. Dit samenleven verloopt niet steeds van een leien dakje. Denk maar aan de situatie in Oekraïne of zelfs dichter bij huis, de extra bescherming die nodig was voor de Joodse gemeenschap in Antwerpen. Hoe kunnen we deze superdiverse samenleving leefbaar maken? Hoe kunnen we leren leven met diversiteit?
Dit is de vraag die Adam Seligman, professor Religie aan de Universiteit van Boston en onderzoeker aan het Institute on Culture, Religion and World Affairs, zich stelde. Als antwoord richtte hij CEDAR op, wat staat voor Communities Engaging with Difference and Religion. CEDAR organiseert zomerscholen waarbij diversiteit centraal staat.
Iedereen zoekt soms diversiteit op, we gaan uit eten in Chinese restaurants, gaan op reis naar exotische bestemmingen of nestelen ons voor de buis om te kijken naar Scandinavische krimiseries. Het 'andere' is aantrekkelijk, integrerend. Tot op zekere hoogte, weliswaar. Want wanneer we de controle verliezen over hoeveel 'anders' we toelaten, krijgen we een verschillend verhaal. Waar het 'andere' eerst aantrekkelijk was, wordt het nu beangstigend en vervreemdend. Dit is wat er gebeurt in een superdiverse samenleving. Iedereen woont er samen en er ontstaan gemeenschappen binnen gemeenschappen, iets wat vroeger ondenkbaar was.
De sleutel van superdivers samenleven ligt volgens Seligman niet in het trachten de bestaande breuklijnen te vervagen, maar in het aanvaarden van verschillen. Net zoals een kaart zonder verschillen waardeloos zou zijn, is een samenleving zonder diversiteit een belangrijke meerwaarde mislopen. Dit is de visie die wordt voortgebracht in de zomerscholen van CEDAR. In deze zomerscholen wordt op drie verschillende manieren kennis opgedaan. Naast traditionele lezingen worden er ook uitstappen georganiseerd, net als workshops waarin personen vanuit verschillende achtergronden in kleine groepjes ingedeeld worden om ideeën uit te wisselen over wat zij in hun dagelijkse leven meemaken in verband met diversiteit.
Initiatieven als CEDAR kunnen in deze tijden van superdiversiteit, waarin we steeds vaker te maken krijgen met conflicten tussen en binnen gemeenschappen, bijdragen tot wederzijds begrip. Want een superdiverse samenleving waarin verschillende culturen, opvattingen en visies elkaar ontmoeten biedt heel wat meer mogelijkheden dan we aanvankelijk zouden denken.
