En wie vastberaden is om Britse moslims aan te vallen op basis van hun geloof moet consistent te werk gaan en andere religies even goed aan de kaak stellen.
Wie vastberaden is om Britse moslims aan te vallen op basis van hun geloof, moet consistent te werk gaan en andere religies even goed aan de kaak stellen. Bijna tien jaar geleden presenteerde ik voor Channel 4 Television een film over anti-moslim hypocrisie. De film toonde aan dat het toelaatbaar was in 21ste eeuw Groot-Brittannië om over moslims te praten op een manier die als onacceptabel beschouwd zou worden voor elke andere minderheidsgroep.
Sommige van onze voorbeelden waren gewoonweg schokkend. Krantenkoppen konden bijna eender welke laster bevatten over moslims. Deze hypocrisie bleef niet beperkt tot tabloid kranten. Broadsheets waren al even schuldig. We onderzochten talrijke verhalen over hoe “moslims” zogezegd kerstmis verboden hadden, ziektes verspreidden, ziekenhuispatiënten weigerden te behandelen en zo verder. Geen enkel verhaal bleek te kloppen. Terwijl we de verhalen ontkrachtten kwamen we tot het besef dat er andere regels golden voor moslims dan voor eender wie.
We realiseerden ons dat ze nu dezelfde plaats innamen als het zwarte schaap onder de minderheidsgroepen, zoals ervoor het geval was bij de Ierse gemeenschap, en daarvoor bij de joodse gemeenschap. Ook homoseksuelen kregen diezelfde behandeling, maar gelukkig is dit bij hen niet meer het geval.
Ook gaven we aan dat er een verband was tussen dit haatvolle publieke discours en het straatgeweld tegen moslims (hoewel een dergelijke correlatie moeilijk te bewijzen valt). So last night I turned on Channel 4 Television to watch Trevor Phillips’ survey of British Islam with proprietorial interest. Phillips is a thoughtful man and former chairman of the Equality and Human Rights Commission. (I know him slightly.)
Vorige nacht zette ik Channel 4 Television op om te kijken naar Trevor Phillips’ bevraging over de Islam in het Verenigd Koninkrijk. Phillips is een bedachtzaam man en voormalig voorzitter van de Equality and Human Rights Commission. Daarom was ik verbaasd te ontdekken dat ook zijn programma verontrustende elementen over dezelfde hypocrisie vertoonde die we tien jaar geleden op datzelfde kanaal onderzocht hadden.
Phillip’s polemiek was minder aanvallend dan sommige van de onwelriekende koppen die we ontmaskerden, maar Phillips gaf ook blijk de neiging te hebben om verschillende standaarden toe te passen op moslims die niet op anderen worden toegepast. Veel van Phillips’ argumenten kwamen neer op het feit dat Britse moslims anders zijn dan de rest van ons omdat ze sociaal conservatief zijn. Voor Phillips, een vroom metropolitaans liberaal, is dit sociaal conservatisme een vreselijke zonde.Hij beweert dat vele Britse moslims uit de pas lopen tegenover de rest van de Britse gemeenschap wanneer het aankomt op homoseksualiteit, de behandeling van vrouwen en religieuze toewijding. De televisiepresentator gaf hier stemmingsuitslagen voor – en ik betwist deze stastistieken niet.
Maar zijn onthulling doet moslims niet zozeer uit de pas lopen tegenover de rest als Phillips zelf lijkt te denken. Phillips had net zo goed een gelijkaardige poll kunnen voorleggen bij de Conservative Party activisten, Rooms-katholieken, orthodoxe joden, of bij vele andere religieuze minderheden en het resultaat was ongeveer hetzelfde geweest. Is Phillips wat dat betreft al naar het plattelandse Norfolk geweest? Ik raad hem ten zeerste aan dit nooit te doen. Met zijn uitgelezen metropolitaanse gevoeligheid zou hij niet in staat zijn hiermee om te gaan.
Toch betwijfel ik of Phillips of Channel 4 dat hem aangesteld heeft het zouden durven een programma te wijden aan het aanvallen van de Rooms-katholiek Kerk (of het platteland van Groot-Brittannië) op de doordringende wijze waarop ze gisterenavond inbeukten op moslims. En moest dit toch gebeuren, dan zouden ze voor een sterke balans gezorgd hebben door andere belangrijke zaken ook naar voor te schuiven: ze zouden zeker de spiritualiteit benadrukt hebben, net zoals de gemeenschapszin, de schoonheid van het ritueel en het prachtige liefdadigheidswerk en onderwijs waarin de Rooms-katholieke Kerk voorzag.
Maar Phillips deed geen deftige poging om te aanvaarden dat de sterke familiewaarden, integriteit, de opmerkelijke gemeenschapzin en patriottisme ook deel uitmaken van vele Britse moslims. Het hele programma was doordrongen van deze dubbele standaard. Zo gaf Phillips kritiek op het separatisme van sommige moslimgemeenschappen en daar heeft hij gelijk in. Hij onderstreepte de manier waarop bepaalde moslimgemeenschappen vooral onder elkaar blijven, met hun eigen scholen en cultuur. Ook nu heeft hij gelijk en is dit wel problematisch, maar deze vorm van isolatie is allesbehalve eigen aan moslims.
Vele leden van het Kabinet liepen school op jongensscholen waar de blanke middenklasse overheerste (buitenlanders afkomstig uit Afrika en het Midden-Oosten zijn enkel welkom als ze welgesteld zijn en over voldoende connecties beschikken). Meestal maken ze ook deel uit van exclusieve, witte, mannelijke clubs. In Phillips’ wereld blijkt deze bekrompenheid een zonde te zijn — maar enkel wanneer moslims zich hieraan schuldig maken.
Toen hij begon over terrorisme en geweld ging hij zo slordig en misleidend te werk dat hij de onderwerpen beter gewoon achterwege gelaten had. Hij leek te beweren dat er een verband was tussen religieuze vroomheid en steun voor geweld. De preventiestrategie van de Britse regering is gebasseerd op deze laatstgenoemde veronderstelling, maar (ik ben er zeker van dat Phillips, een relatief intelligente man, zich ervan bewust is) dit standpunt is controversieel en betwist door voorname geleerden. Dit is iets wat hij op z’n minst toch duidelijk had moeten maken.
Ik vrees dat Phillips’ bewering dat moslims enige vorm van sympathie voelen ten opzichte van “Syrische terroristen” een verontrustende vorm van onwetendheid verraadt. Zegt Phillips nu dat het in orde is voor de Britse regering om de Syrische oppositie te steunen – maar dat dit niet het geval is voor de alledaagse Britse moslim? Zo niet, wat bedoelt hij dan wel? Het werd alvast niet duidelijk.
Om eerlijk te zijn krijgt Phillips veel steun van invloedrijke stemmen. Een voorbeeld hiervan is mijn kameraad Richard Littlejohn die als columnist voor de Daily Mail werkt. In een lofbetuiging over Phillips deze week, schreef Littlejohn aan zijn lezers dat hij ‘moslimsvrienden en buren heeft in Noord-Londen.” Dit was geruststellend tot Littlejohn eraan toevoegde dat “zij die onze liberale Britse waarden verwerpen altijd vrij zijn te vertrekken. We gaan allemaal naar de hel in een hijab.”
Eerste minister David Cameron deelt ook in Phillips’ kernanalyse dat er tegenstrijdigheid heerst tussen een vrome moslim en Brits zijn. Ik ga er helemaal niet mee akkoord. Zelf ben ik een praktiserende christen en ik accepteer het nadrukkelijk niet dat er een contradictie bestaat tussen een sterke religieuze overtuiging en de Britse identiteit.
En wie vastberaden is om Britse moslims aan te vallen op basis van hun geloof moet consistent te werk gaan en andere religies even goed aan de kaak stellen. Phillips slaagde er niet in om uit te leggen waarom het wel in orde was voor een Rooms-katholieke, orthodoxe jood of een bewoner van Norfolk om een sociaal conservatief beeld te hebben – terwijl moslims met een dergelijk beeld wel als enige hierdoor veroordeeld moeten worden. Ik ben dus bang dat het inconsistente gebeuren van vorige nacht veranderd is in een onplezierige voorbeeld van de islamofobie die ik tien jaar geleden blootlegde voor Channel 4.
Het was ook een voorbeeld van een paradoxaal nieuw fenomeen dat schreeuwt voor verder onderzoek – liberale intolerantie. Het bestuur van Channel 4 dat vertoeft in hun kantoor in centraal Londen en publieke figuren zoals Trevor Phillips vertegenwoordigen niet het gehele land. Het wordt tijd dat ze eraan herinnerd worden dat vele Britten, of ze nu moslim zijn of niet, zich ongemakkelijk en wantrouwig voelen tegenover hun metropolitaanse liberale waarden.
