De willekeur wordt geïnstitutionaliseerd en dat is onaanvaardbaar in onze rechtsstaat.
In De Morgen werd vandaag een open brief gepubliceerd die ondertekend werd door 170 organisaties en vooraanstaande figuren uit het brede middenveld. Ook Kif Kif ondertekende. We vonden het dan ook belangrijk de boodschap, die in eerste instantie door Progress Lawyers werd opgesteld, mee te verspreiden. Op 20 april vindt ook een gerelateerd colloquium plaats onder de titel 'Rechtsstaat onder druk'.
*
Op 9 februari werd de Vreemdelingenwet onder enig ophef gewijzigd. De aanpassing maakt het mogelijk om legaal verblijvende vreemdelingen een bevel te geven om het grondgebied te verlaten, zelfs als ze in België geboren zijn of hier al heel lang wonen. Het enige wat de Dienst Vreemdelingenzaken hiervoor moet doen is ernstige redenen van openbare orde of nationale veiligheid inroepen. Wanneer er wordt overwogen iemands verblijf te beëindigen mag die persoon binnen de vijftien dagen schriftelijk zijn opmerkingen te kennen geven, waarna er al dan niet rekening mee wordt gehouden. Eens de beslissing van de Dienst Vreemdelingenzaken genomen kan ze vaak ook meteen worden uitgevoerd want het automatisch schorsende effect van een beroep werd diezelfde dag van tafel geveegd.
De wet was vroeger veel genuanceerder: hoe ernstiger de misdrijven, hoe gemakkelijker het werd de betrokkene uit te wijzen, en met een betere bescherming naargelang men langer in België verbleef en hier sterkere banden had. De Commissie van Advies voor Vreemdelingen (bestaande uit een rechter, een advocaat en een vertegenwoordiger van een middenveldorganisatie) mag nu zelfs geen advies meer geven.
Efficiëntie?
De nieuwe wet zou volgens de titel tot doel hebben de openbare orde te beschermen en de nationale veiligheid te versterken. Er rijzen meteen een heel aantal vragen. Is het ten eerste niet aan het ministerie van Justitie of Binnenlandse zaken om die taak te vervullen? Zet een ruim en vaag begrip als openbare orde niet de poort open voor misbruik? Volgens rechtspraak verstoort bv. de zwartwerkende poetsvrouw reeds de openbare orde, en ook mensen die beticht worden van een schijnhuwelijk komen in het vizier van deze disproportioneel zware maatregel. Met wat nattevingerwerk zijn we ver verwijderd van de zware criminaliteit en het terrorisme waartegen de wet stelt bedoeld te zijn…
Verder is het al meer dan eens gebleken dat grenzen voor échte terroristen geen bezwaar zijn: aanslagen kunnen perfect vanuit het buitenland gepland worden. Het kan bovendien toch niet de bedoeling zijn dat we, in plaats van gevaarlijke individuen te berechten en op te sluiten, andere landen met hen opzadelen? Of de wet het beweerde doel zal kunnen treffen is dus hoogst twijfelachtig.
De rechtsstaat onderuit
Wat we bij verdere lezing vaststellen is dat enkele pijlers van de rechtsstaat onderuit gehaald worden, o.m. het gelijkheidsbeginsel, de scheiding der machten, het vermoeden van onschuld en het recht op toegang tot de rechter en een eerlijk proces.
Tot nu was het zo dat iemand die verdacht werd van een misdrijf (terroristisch of niet), vermoed werd onschuldig te zijn tot het tegendeel was bewezen. Indien bewijzen werden gevonden, volgde een veroordeling; zo niet, werd men vrijgesproken. Deze beslissing werd genomen door een rechter, en er was hoger beroep mogelijk.
Door deze wetswijziging kan de Dienst Vreemdelingenzaken, als onderdeel van de uitvoerende macht, beslissen om iemand het land uit te zetten, zonder dat er sprake is van een veroordeling, en als het moet (volgens de Dienst Vreemdelingenzaken dan) ook heel erg snel. En aangezien het beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen in het geval van zogenaamde dwingende redenen van nationale veiligheid geen schorsende werking meer kent, zal de betrokkene zich achteraf vanuit het buitenland moeten proberen te verdedigen.
De Dienst Vreemdelingenzaken laat zich bovendien weinig gelegen aan terechtwijzingen door die Raad, en ziet er geen graten in om na een nietigverklaring van een beslissing telkens dezelfde standaardmotiveringen te gebruiken. De controle is dan ook minimaal.
Tweederangsburgers
Naast deze juridische bezwaren zijn er uiteraard ook nog de puur menselijke en maatschappelijke kanttekeningen. Deze wetswijziging maakt immers des te meer duidelijk dat de huidige beleidsvoerders niet-Belgen zien als tweederangsburgers: zelfs als “zij” hier geboren en getogen zijn zullen “wij” hen nooit helemaal aanzien als gelijken. Wanneer ze een fout begaan kunnen ze niet alleen strafrechtelijk vervolgd worden, maar ook verbannen, en zo een dubbele straf krijgen. De grondrechten gelden voor hen minder dan voor ons.
Met deze wetswijziging, waarbij mensen van een andere origine op één hoop worden gegooid met terroristen, wordt weer een stap verder gezet in het creëren van een angstklimaat waarin de democratische rechten op de helling komen te staan. De goede verstaander ziet in dat dit systeem in de toekomst opgerekt kan worden naar vakbondsmilitanten, betogers en andere ongewenste “lawaaimakers”.
De willekeur wordt hiermee geïnstitutionaliseerd en dat is onaanvaardbaar in onze rechtsstaat.
Mieke Van Laer, advocaat PROGRESS Lawyers Network
Meer dan 170 personen en organisaties ondertekenden deze open brief
tegen de wetswijziging-Francken:
Mieke Van Laer, advocaat PROGRESS Lawyers Network
Zohra Othman, advocaat PROGRESS Lawyers Network
Mieke Van den Broeck, advocaat PROGRESS Lawyers Network
Marc Leemans, voorzitter ACV
Caroline Copers, algemeen secretaris Vlaams ABVV
LBC-NVK
Federatie Marokkaanse Verenigingen
Beweging.net
Liga Voor Mensenrechten
11.11.11
Minderhedenforum
Hart Boven Hard
Vluchtelingenwerk Vlaanderen
Bond Zonder Naam
Samenlevingsopbouw
Kif Kif
Pax Christi Vlaanderen
Hand in Hand tegen racisme vzw
Netwerk tegen Armoede
BOEH, Baas Over Eigen Hoofd
Frans Masereelfonds
Movement X
Vrede vzw
Filet Divers vzw
Protestants Sociaal Centrum
Uit De Marge
De Roma
Furia (voorheen VOK)
JES vzw
Straathoekwerk Vlaanderen
Ella vzw
Ico Maly, ass. Professor Tilburg University
Eva Brems, professor of human rights law Ugent
Matthias Lievens, asst-professor politieke filosofie KULeuven
Karim Zahidi, docent UAntwerpen
Mohamed Lamkanfi, prof. VIB-UGent Center for Inflammation Research
Yassine Boubout, activist
Tom Lanoye, auteur
Marijke Pinoy, actrice
Youssef El Moussaoui, stand-up comedian
Mourad Boucif, regisseur
Dominique Willaert, artistiek leider Victoria Deluxe
Fatiha Dahmani, vakbondsverantwoordelijke LBC-NVK non profit
Bert Gabriëls, comedian
Chokri Ben Chikha, acteur
Lebuin D'Haese, kunstenaar
Barbara Vandyck, onderzoeker ULB
Patrick Develtere, Algemeen voorzitter beweging.net
Annemie Verhoeven, beweging.net
Kati Verstrepen, advocaat
Alexis Deswaef, advocaat
Assia Missaoui, mensenrechtenactiviste
Liesbeth Kennes (Wij Spreken Voor Onszelf)
Keltoum Belorf, journalist DeWereldMorgen.be
Hocine Trari, Adj. Prov. Secretaris, ACOD onderwijs Antwerpen
Karima Arektoute, activiste en bestuurslid Moussem
Sarah El Massaoudi
Brice De Bruyne
Abderrahim Lahlali, advocaat
FEL - feministisch en links
De Loodsen vzw
ORBIT vzw
Uitgeverij EPO
Tetty Rooze
René Los
CRER, Coordination contre les rafles et les expulsions et pour la régularisation
Veerle Vanneuville, advocaat
Silvija Bašić
Hilde Van Vreckom, advocaat
Wouter Arrazola de Oñate, arts Volksgezondheid
SASB vzw
Attent, Netwerk voor maatschappelijke inzet in Bisdom Antwerpen
Antwerp for Palestine
Links Ecologisch Forum
Plateforme Europe4People
Commune del Belgio
15M Bruselas/Marea Granate
EU Rights Clinic
Alliantie D1920
Motief
Karin Verelst, filosoof VUB
Benoit D'Hondt, advocaat en praktijkassistent Human Rights Centre UGent
Sylvie Micholt, advocaat
Ralf Micholt, advocaat
Johannes Baelde, advocaat
Raf Verbeke, Constituante
Annemie Verbeiren, leerkracht en mensenrechtenactivist
Katrin Verhaegen, advocaat
Stijn Leliaert, advocaat
Tessa Verbeke, advocaat
Marc Laquière, secretaris FMV
Frank Vercruysse, Sachikov vzw
Pita Van den Broeck, sociale dienst Filet Divers
Sarah Scheepers, Ella vzw
Siggie Vertommen, UGent
Said Ouald-Chaib, mensenrechtencentrum UGent
Maryam H'madoun
Steven Hooyberghs, advocaat
Annik Haegeman, advocaat
Hedwige Himpe, Sociale dienst Bond Zonder Naam
Bart Vantieghem, advocaat
Dan Schurmans, arts
Julien Wolsey, advocaat
Bernice Van Dijck, Projectmedewerker Samen Inburgeren
Emmanuel Declercq, doctoraal onderzoeker UCL/UMons
advocatenkantoor Casabel
Veronique Van Der Planke, advocaat
Yves Bocklandt
Sandrine Ekofo, Voorzitster Kilalo
Hilde van Hoijweghen, bestuurder Eva centrum
Jill Troch, advocaat
Jan Van Laer, advocaat
Sophie Forrez, juriste vzw INTACT
Lana Troch, Furia
Eline Kindt, PhD Research Fellow Human Rights Centre UGent
Karolien Huyghe
Evie Embrechts, schrijfster
Bart Rogé, directeur Demos vzw, kenniscentrum voor participatie en democratie
Brecht De Schutter, advocaat
Advocatenkantoor van de Vrijheidswijk - Brussel
Joost Depotter, advocaat
Giselle Corradi, post-doctoraal onderzoekster Centrum voor Mensenrechten UGent
Caroline Faucq, juriste
Quinten Remijsen, Sr. Medical Science Liaison (AstraZeneca)
Ali Acer, advocaat
Sofie Vandermeersch, advocaat te Halle
Liesbeth Monden, advocaat
Jan De Groote, jurist en doctorandus VUB
Nella van den Brandt, Universiteit Utrecht, geaffilieerd aan UGent CRCG, Furia-lid
Sarah Bracke, Universiteit van Amsterdam, VUB
Hans Lammerant, onderzoeker VUB
Omar Ba, consultant
Franne Mullens, junior PhD onderzoeker aan de VUB
Nozomi Takahashi, PhD. Senior Scientist UGent
Johanna Michels
Chille De Man, voormalig voorzitter van de Belgian Pride
Riet Dhont, Vriendschap zonder Grenzen
Loic Fraiture, Amitiés sans Frontières
Gert Loosen, docent Nederlands, Univ. Debrecen (HU)
Theresia Debrock, advocaat
Margot De Vuyst, advocaat
Elsy Byuma, advocaat
Marileen Vandenberghe, juriste vreemdelingenrecht
Fatma Arikoglu
Jan Zienkowski, postdoctoraal onderzoeker universiteit Pamplona
Bert Remijsen, Chancellor's Fellow – Lecturer University of Edinburgh
Alan De Bruyne, Diversito
Aleksandra Delanghe, beleidsmedewerker
Luk Groffy
Jan Kempinaire
Martine De Raedemaeker, advocaat
Pigment vzw
Hamid Hisari, intercultureel bemiddelaar CAW Noord-West-Vlaanderen
GAMS België
Merhaba Bieke Spruyt, studiebegeleider Vrije Universiteit Brussel
Kevin Rosseel, student sociaal-cultureel werk
Jelle Van Garderen
Zeynep Ulvan
Joren Swinnen
Katrien De Graeve, Postdoctoral Researcher of the Research Foundation Flanders UGent
Jan De Groote, jurist en doctorandus VUB
Begoña Manuel-y-Keenoy MD PhD
RoSa vzw
Attac Vlaanderen
Democratie 2000
Ann Dejaeghere
Centre for Research on Culture and Gender - UGent
Docwerkers
Vzw De Tinten
Lieven De Cauter, Cultuurfilosoof, RITCS & KU Leuven
Eric Corijn, hoogleraar VU Brussel
Fernando Marzo, Voorzitter ACLI Vlaanderen vzw
Magda De Meyer, voorzitter Vrouwenraad
D’Broej (WMKJ’s Brussel)
Koepel jeugdhuizen Brussel
vzw Motief
