Het failliet van de oorlog tegen terreur

Na de verschrikkelijke aanslagen in Parijs overheerst de oorlogsretoriek. De aanpak van terreur wordt voorgesteld als een oorlog die gewonnen kan worden door gemeenten waar de daders van afkomstig zijn ‘op te kuisen’ en hun ideologische basis in Syrië uit te roeien.
Het failliet van de oorlog tegen terreur

In deze context is pacificering en het einde van de militarisering de enige realistische en haalbare oplossing.

 

Na de verschrikkelijke aanslagen in Parijs overheerst de oorlogsretoriek. De aanpak van terreur wordt voorgesteld als een oorlog die gewonnen kan worden door gemeenten waar de daders van afkomstig zijn ‘op te kuisen’ en hun ideologische basis in Syrië uit te roeien.

De Franse president François Hollande heeft de noodtoestand afgekondigd en nog meer militairen zullen worden ontplooid ‘om terreur te bestrijden’. Ex-president Nicolas Sarkozy stelt voor om de 11.000 mensen, die in de gaten worden gehouden door de staatsveiligheid, preventief huisarrest te geven. Ondertussen voert Frankrijk de bombardementen in Syrië op.

De reacties zijn emotioneel en dus brutaal. Er is weinig plaats voor de rede. Toch doen wij een poging. We stellen immers vast dat na bijna vijftien jaar ‘oorlog tegen het terrorisme’ de globale veiligheid er alleen maar is op achteruitgegaan. Dit is een oproep voor een andere geopolitieke strategie, die afstapt van de roep om meer oorlog.

Algerije en Noord-Ierland

Internationale conflicten hebben de neiging te delokaliseren: de strijd die elders gevoerd wordt, kan door de tegenstrever naar een ander front verplaatst worden. Er zijn veel historische precedenten: tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in Algerije kreeg Frankrijk evengoed een golf van terreuraanslagen over zich en het IRA pleegde bomaanslagen in het VK tijdens het conflict in Noord-Ierland.

De Fransen – en wij allen – moeten beseffen dat we deel uitmaken van een grotere wereld, en dat heeft twee gevolgen. We kunnen ons niet afsluiten van die wereld, ook al proberen we dat zowel mentaal als fysiek met een verbazingwekkende toewijding. Het betekent ook dat we worden afgerekend op wat we elders in die wereld uitrichten.

Intussen lopen in de straten van Europese steden zwaarbewapende politiemensen zij aan zij met militairen in oorlogsuitrusting. Een repressief en agressief apparaat moet aanslagen voorkomen. De aanslagen in Parijs laten nog maar eens zien dat dat niet lukt. De strategie van militarisering werkt niet.

De golf van aanslagen in Frankrijk tijdens de Algerijnse onafhankelijkheidsstrijd hield op zodra Algerije onafhankelijk werd. Het IRA stopte de bommencampagne zodra er een eerbaar compromis in Noord-Ierland werd gevonden. Terreurbestrijding heeft slechts één deugdelijk recept, zo leert de geschiedenis: het conflict aanpakken door vrede te stichten. Elke andere strategie faalt.

Een pacifistische houding wordt al te gemakkelijk weggelachen als naïef, wereldvreemd – of erger, als een knieval voor terroristen. Maar in deze context is pacificering en het einde van de militarisering de enige realistische en haalbare oplossing.

India

Een ander historisch precedent toont dat aan. In 2008 werd de Indiase stad Mumbai getroffen door een reeks aanslagen tegen hotels, een treinstation en een ziekenhuis. De wereld hield de adem in. De aanslagen werden voorbereid vanuit buurland Pakistan, elementen binnen de Pakistaanse veiligheidsdiensten waren mogelijk betrokken. Zou India terugslaan en een gewapend conflict tussen twee kernmachten ontketenen?

De Indiase regering hield het hoofd koel. Het leverde haar eind 2009 de lof op van de voormalige Amerikaanse minister van Binnenlandse Veiligheid Michael Chertoff. In een verbazende toespraak zei hij: ‘Het is frustrerend voor India om zich te onthouden van elke militaire actie na de aanslagen. Maar aangezien de buur een kernmacht is, is zo’n berekende reactie indrukwekkend. Het hoofd koel houden is wenselijk en ik loof de houding van de Indiase regering. Terroristen zouden maar al te graag een nucleaire reactie uitlokken. De aanvallen in Mumbai zijn misschien zelfs uitgedacht om net dat te provoceren.’ En uitweidend over de steun die terroristen soms genieten bij een bepaald deel van de bevolking zei hij: ‘Het zijn meestal economische redenen die de terroristen hun steun bezorgen. Ik zeg niet dat geld het wondermedicijn is maar het helpt wel.’ Dit uit de mond van een minister onder George W. Bush, die na 9/11 voor precies de omgekeerde weg gekozen had.

Pacifisten hebben geen schuld aan de aanslagen in Parijs, noch aan de aanslag in Beiroet een dag eerder. Evenmin aan het uitzichtloze geweld in Irak, dat sinds de start van de ‘oorlog tegen het terrorisme’ alleen maar grimmiger is geworden en geleid heeft tot het ontstaan van IS (zoals de Britse ex-premier Blair ootmoedig toegaf).

Zij die al vijftien jaar escalatie prediken, mogen eens aan zelfonderzoek doen. Die escalatie is nu ook hier geraakt, dicht bij huis. We zagen dat al tijdens de vluchtelingencrisis. We moeten beseffen dat het gerepatrieerde geweld dat ons zo schokt, precies hetzelfde is als datgene wat de miljoenen vluchtelingen heeft bewogen om elders hun heil te zoeken.

Laten we de les van de Indiase regering ernstig nemen. Het is een moeilijke les. Makkelijk om achteraf uit te leggen, maar tot nu toe onmogelijk om op de westerse continenten toe te passen.

 

Ondertekenaars

 

Jan Blommaert, academicus
Nadia Fadil, academica
David Van Reybrouck, auteur
Thomas Decreus, journalist
Karel Arnaut, academicus
Paul Goossens, journalist
Rachida Lambaret, schrijfster
Mitta Van der Maat, actrice
Stijn Meuris, artiest
Fikry El Azzouzi, auteur
Bert Anciaux, senator
Alain Platel, choreograaf
Christophe Callewaert, journalist
Joeri Vanvaerenbergh, syndicalist
Marc Van Ranst, academicus
Han Soete, hoofdredacteur Solidair
Sukran Bulut, coördinator Kif Kif
Samira Atillah, educatief medewerker
Sophie De Schaepdrijver, academica
Jan Goossens, directeur KVS
Maryam H’madoun, lid van BOEH en Karamah EU
Rachida Aziz, modeontwerpster en activiste
Mohamed El Omari, jurist en lid van de Liga Voor Mensenrechten
Omar Ba, vertegenwoordiger IFOR Flanders
Orlando Verde, stafmedewerker KifKif
Ida Dequeecker, lid van BOEH en VOK
Nadine Rosa-Rosso, lerares
Wim Van Hees, burger
Wouter Arrazola de Onate, arts volksgezondheid
Ilse Hackethal, Samenlevingsopbouw
Robert Crivit, vormingswerker
Meryem Kanmaz, academica
Luk Vervaet, ex-gevangenisleraar, auteur
Mark De Quidt, Artesis Hogeschool
Kitty Roggeman, Boeh
Imane Bouzarmat, burger
Yassine Channouf, Movement X
Samira Bendadi, journaliste
Samira Azabar, motief
Iman Lechkar, academica
Imade Annouri, Groen
Cis Dewaele, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk
Jeroen Olyslaegers, schrijver
Walter Zinzen, oud-VRT-journalist
Evelien Wouters, OKAN Antwerpen
Sarah Bracke, academica
Anya Topolski, academica, EAJS
Tine Hens, journaliste
Gunter Breugelmans, syndicalist
Lieven De Cauter, academicus
Horia Bali, energiedeskundige
Nele Aernouts, academica
Anneleen Kenis, academica
Karim Zahidi, academicus
Pascal Debruyne, academicus
Ciska Hoet, journaliste
Peter Berckmoes, syndicalist
Brahim Al Farisi, burger
Jurgen Theunissen, Nationaal Secretaris Curieus vzw
Raf Degeest, begeleider zorgsector
Ozer Sukran, maatschappelijk werker
Lode Willaert, sociaal agoog
Brahim Al Farisi,burger
Lief Weuts, burger
Tina De Gendt, historica en journaliste
Cecile Harnie, Burger
Dirk Adriaensens, BRussells Tribunal
Deirdre Chuffart GON-begeleider
Kaoutar Oulichki, student, jongsocialist
Inge De Poorter, bediende UGent
An Lanssens, onderwijsondersteuner in Brussel
Jeroen Verbeeck, doctoraatsstudent KULeuven
Jan Vanhuysse, coördinator ngo Solidagro
Jan Roeder gepensioneerd officier
Virginie Platteau redacteur/tekstschrijver Rekto:Verso
Bartel Van de Walle, academicus
TristanFaes, operazanger, gemeenteraadslid PVDA
Kris Berwouts, onafhankelijk expert Centraal-Afrika
Lenny Dewindt - vormingswerker - therapeute
Cecile Harnie, Burger
Ico Maly, academicus
Najim Einauan, coördinator PAJ
Hakim Benichou, activist
Griet Vielfont, Samenlevingsopbouw
Inge De Vriendt, boekhouder,
Bruno De Groote, muzikant
Frank Vercruyssen, acteur.
Ilse Help, Grafisch vormgever en muzikant.
Christoph Van Dyck koerier/fotograaf
Liesbeth De Veirman, burger
Lieven Vanhoutte vrijzinnige
Lydia Bruggeman, syndicalist
Chris Van Der Bracht gepensioneerd
Marina Vasseur huisvrouw en boerin
Hans Linten Historicus- student documentairemaker
Anne-Marie Beirens – gepensioneerde
Remko Janszen, horeca-ondernemer
Nathalie De Temmerman,
Marianne Dekens, (Bezorgde) burger
Ivan Heyligen Militant PVDA en Havenarbeider
Rob Verbruggen, gepensioneerd ingenieur
Steff Coppieters, academicus
Jo van den Hauwe, lerarenopleider
Frank De Block-Burij, burger 
Cis Dewaele, straathoekwerk
Gaetan Carlier. Leerkracht basisonderwijs Brussel
Köse Demir Ali Praktijkassistent Ugent
Rob Van Vlierden, gewezen dorpsdichter, maatschappelijk werker Wies Descheemaeker, Algemeen secretaris ACOD-VRT.
Ben Caudron, socioloog
Stefaan Verbeek, gepensioneerd ambtenaar