Hoe schrijf ik een goed boek en beïnvloed ik de massa?

Dit is natuurlijk een vraag die heel wat mensen zich stellen. Zowel amateurs als academici, wereldverbeteraars als zakenmensen, activisten als overheden. DARPA bijvoorbeeld, een van de onderzoeksinstellingen van het Amerikaanse ministerie van defensie, organiseerde onlangs een verkennende studiedag rond hoe de invloed van verhalen op menselijk denken en gedrag beter kan geanalyseerd worden. We zitten hier min of meer in het domein van de semiologie of semiotiek; de studie over het wezen, het ontstaan en de betekenis van tekens. Tekenend voor de semiologie is dat ’s werelds meest bekende semioloog, professor Robert Langdon, een fictief personage is. U weet wel, zijn rol werd in de verfilming van de Da Vinci Code en Angels and Demons gespeeld door Tom Hanks. De tweede bekendste, maar dan wel echt bestaande, semioloog stond met maar liefst 2 boeken in de top tien van de best verkochte maar weliswaar minst uitgelezen boeken in Vlaanderen. Als ik er nu nog aan toevoeg dat de titel van een van die boeken “De Naam van de Roos” is en we niet naar Sean Connery op zoek zijn, dan zal zijn naam je ongetwijfeld binnen enkele seconden te binnen schieten. De semioloog is dus zelf een symbool geworden in ons collectief geheugen. Confessions of a Young Novelist Harvard University Press publiceerde op 28 april “Confessions of a Young Novelist”, het nieuwste boek van Umberto Eco (inderdaad, dat is em!). Het is een klein boekje van 231 bladzijden, wat we niet gewoon zijn van Eco’s fictie. Het is dan ook een bundeling van vier lezingen die hij hield in het kader van de Richard Ellmann lezingen van Emory University in 2008. Hij las er ook stukken uit voor op het Mind the Book festival in Antwerpen eerder dit jaar. De titel verwijst naar het feit dat hij als novellist slechts 31 lentes jong is. De Naam van de Roos verscheen in 1980, Eco zelf is 79. Het is geen autobiografie, bekentenissen in de betekenis van schuld of zonde belijden komen we dan ook niet tegen. Maar in elk van de lezingen vertrekt hij telkens wel vanuit eigen werk en werkwijze.  “Van links naar rechts”, “Writing from Left to Right”,  is het korte antwoord dat je van Eco krijgt als je hem vraagt hoe hij een boek schrijft. Alhoewel hij onmiddellijk beseft dat dit antwoord in Israel en Arabische landen voor verwarring zal zorgen. Het eerste hoofdstuk is het meest toegankelijke. We krijgen zicht op zijn routines en onvoorstelbaar detaillistische voorbereiding. In het tweede hoofdstuk, “ Author, Text and Interpreters”,  krijgen we een reeks voorbeelden van wat lezers allemaal in zijn teksten vinden zonder dat hij dit zo bedoelde. Waarmee we dan een zicht krijgen op zijn theorie over hoe en waarom we een tekst interpreteren. “Creatieve schrijvers moeten zich onthouden van commentaar op hun eigen werk. Een tekst is immers een machine die gebouwd is om de lezer te doen interpreteren.” schreef hij daar in eerdere publicaties over. Die interpretaties leiden ertoe dat we vaak emotioneel meeleven met fictieve karakters.  “Some Remarks on Fictional Characters”  graaft hierop diep in. Een aantal fictieve karakters, roodkapje bijvoorbeeld, zijn zelfs “fluctuerende entiteiten” geworden en leven in verschillende romans tegelijk. Het laatste hoofdstuk gaat over lijsten en dit geeft Eco de kans om zijn eruditie van klassieke werken volop tentoon te spreiden. Veel ervan komt uit een in 2009 verschenen boek “De betovering van lijsten”. Elke Eco roman kan met verschillende diepgang gelezen en herlezen worden. De Naam van de Roos is bijvoorbeeld een spannende detective in een setting vol bizarre monniken en een historische roman over leven in een middeleeuws klooster. Maar zit ook vol verwijzingen naar filosofie, religie, cultuur en wereldliteratuur. Bij “Confessions of a Young Novelist” verandert de diepgang per hoofdstuk. Je begint speels in het voetbad van “Writing from Left to Right” en kan recreatief een hele lengte aan, maar het bereiken van de diepgang van “My Lists” zal vooral geapprecieerd worden door lezers met een scuba uitrusting vol literatuur- en cultuurgeschiedenis. Doordat Eco veel illustreert aan de hand van zijn eigen werk is het boekje een geschikte aanleiding om nu uiteindelijk De Naam van de Roos dan toch eens uit te lezen en ook een inleiding om nadien nog aan een andere Eco te beginnen. Confessions of a Young Novelist door Umberto Eco (ISBN 978-0-674-05869-9) werd uitgegeven in het Engels door Harvard University Press.