De herdenkingsmars voor Ihsane Jarfi riep dit jaar dan ook op tegen ALLE vormen van uitsluiting en geweld, en voor verdraagzaamheid ten aanzien van alle minderheden.
Vorige vrijdag trok de herdenkingsmars Ihsane Jarfi door de straten van Gent – een mars ter nagedachtenis van Ihsane, een jonge homo van Marokkaanse orgine, die vier jaar geleden in Luik werd vermoord door vier mannen, die vonden dat hij omwille van zijn homoseksualiteit niet het recht had om te bestaan. Het geweld dat Ihsane heeft moeten ondergaan is gelukkig eerder een uitzondering, maar het is een illusie dat holebi’s en transgenders vandaag volkomen geaccepteerd zijn. België mag dan tweede van de klas zijn in Europa wat rechten van holebi’s en transgenders betreft, op vlak van aanvaarding door de modale burger van dit land en institutionele gelijkheid is er nog veel werk aan de winkel.
In een samenleving waar hetero’s en cisgenders de norm zijn, worden mensen die niet aan die norm beantwoorden op verschillende manieren geviseerd en uitgesloten, en moet veel in stilte worden gedragen. Zou ik het vertellen? Wil ik die discussie wel aangaan? Ga ik mijn familie niet opzadelen met pijn en schaamte? Negeer ik die smakeloze homofobe opmerking of ga ik er tegenin? Vragen als deze spoken door veel hoofden, en worden niet zelden beantwoord met stilzwijgen: de homofobe opmerking wordt genegeerd, de aanname dat je hetero bent wordt niet tegengesproken, je verbergt het “anders” zijn van je kind, uit schaamte, respect, angst, of omdat het te vermoeiend wordt om er dag in dag uit op in te gaan. Zolang holebi’s en transgenders gezien worden als afwijkend van de norm, kunnen we bezwaarlijk spreken van echte gelijkheid. Volledige gelijkheid gaat verder dan gelijke rechten: het impliceert ook normaliteit en gelijkwaardigheid in de ogen van de ander – dat je niet langer wordt bekeken als minderwaardig, als abnormaal, als een uitzondering. Als gans België het daar eens mee is, en niemand dus nog “uit de kast” moet komen, dan kunnen we beginnen zeggen dat we er zijn.
Of is er zelfs dan nog werk aan de winkel wat emancipatie en aanvaarding van alle holebi's en transgenders betreft? De vraag stellen is ze beantwoorden: voor vele holebi’s en transgenders blijven holebi- en transgenderrechten en gelijkheid nog veraf, omdat ze ook op andere fronten moeten vechten om hun mensenrechten gerespecteerd te zien. Wanneer een jonge vrouw die van vrouwen houdt geen job vindt omwille van haar origine, geloof of huidskleur, dan wordt haar zelfstandigheid en de weg naar emancipatie als mens ontzegd. Als nieuwkomers geen huisvesting vinden omwille van hun precaire positie op de arbeidsmarkt en onzeker verblijfsstatuut, dan zijn basismensenrechten veraf. En als transgenders die in armoede leven geen geld hebben voor hormonen of een operatie, dan zijn alle beschikbare behandelingen een voor hen onbereikbare realiteit. Als we willen komen tot échte emancipatie en gelijkheid van álle holebi’s en transgenders, dan moeten we als samenleving en binnen de LGBT-beweging aandacht hebben voor de cumulatie van uitsluitingsmechanismen, en op al die fronten tegelijk actie voeren.
Ihsane Jarfi was niet alleen homo, hij was ook Marokkaan en moslim – twee identiteiten die vandaag meer dan ooit een grond zijn voor stigmatisering en uitsluiting. Tegelijk zijn het ook twee identiteiten die vaak in een negatief daglicht geplaatst worden als het gaat over gender en seksuele diversiteit. In een context waar holebi’s en etnisch-culturele minderheden regelmatig in oppositie met elkaar gebracht worden, worden holebi’s en transgenders met een migratieachtergrond niet zelden geconfronteerd met een loyaliteitsconflict. In holebi-contexten worden ze regelmatig op onbegrip getrakteerd als ze een te grote loyaliteit naar hun etnische of religieuze gemeenschap aan de dag leggen. Anderzijds worden ze binnen hun etnische groep vaak gestigmatiseerd of onder druk gezet om hun geaardheid of genderidentiteit te verbergen. Acceptatie en gelijkheid zijn lege dozen als je enkel aanvaard wordt als je een deel van je identiteit moet onderdrukken of verbergen.
De herdenkingsmars voor Ihsane Jarfi riep dit jaar dan ook op tegen ALLE vormen van uitsluiting en geweld, en voor verdraagzaamheid ten aanzien van alle minderheden. De boodschap was en is duidelijk: opkomen voor gelijkheid en aanvaarding van álle holebi’s, transgenders en iedereen die zich niet identificeert met een of ander hokje, betekent dat we moeten vechten tegen élke vorm van uitsluiting en ongelijke behandeling. Acceptatie van holebi’s en transgenders betekent dat ze in hun volledige complexiteit zichzelf kunnen zijn, en dat al hun mensenrechten worden gerespecteerd.
Tegelijk werd met de mars duidelijk gemaakt dat mensenrechten een alles-of-niets kwestie zijn, en je niet kan optreden voor de rechten van één (minderheids)groep, terwijl je diezelfde rechten en vrijheden ontzegt aan een andere groep. Met de woorden van Hassan Jarfi - vader van Ihsane en stichter van de Fondation Ihsane Jarfi - aan het begin van de mars: "Je kan niet strijden tegen homofobie en tegelijk racist of seksist zijn." Mensenrechten laten zich niet in een hokje duwen, en zijn geen privilege voor een bepaalde groep. Of zoals de Amerikaanse activisten Reza Aslan en Hasan Minhaj ooit zeiden: “Democratie is geen buffet. Je kan niet willekeurig kiezen welke burgerrechten gelden voor welke mensen. Ofwel zijn we allemaal gelijk, ofwel is het hele ding gewoon een schijnvertoning."
Ter afsluiting - Merhaba is steeds op zoek naar vrijwilligers of ambassadeurs die samen met ons willen strijden tegen racisme, seksisme, homofobie en andere vormen van uitsluiting of geweld. Interesse om mee actie te voeren, ons redactieteam te versterken, vorming te geven, ... Neem zeker een kijkje op onze website: http://www.merhaba.be/ga-mee-op-pad-met-merhaba!
Foto's van de mars via https://www.facebook.com/VISUALLuntitled/media_set?set=a.10153718621903…
