Lucas Catherine toont aan hoe onwetend we zijn over de gemeenschappelijke geschiedenis van Europa en Afrika.
Lucas Catherine pakte niet zo lang geleden uit met zijn nieuwe publicatie ‘Loopgraven in Afrika (1914-1918), de vergeten oorlog van de Congolezen tegen de Duitsers’. De auteur maakt al in zijn titel een statement, een deeltje van de geschiedenis wordt namelijk vergeten.
Het jaar 2014 wordt een memorabel jaar. Het is de honderdste verjaardag na de Eerstste Wereldoorlog. Verschillende evenementen zullen dit jaar ter nagedachtenis van de gruwelen van de wereldoorlog worden georganiseerd. Helden en heldse daden zullen worden herdacht tijdens tentoonstellingen, in publicaties en waarschijnlijk ook in een aantal opiniestukken. De geschiedenis zal gebruikt worden om ons te informeren over de gruwelen van het verleden.
Een selectieve herinnering?
Kritische stemmen uit de marge van de maatschappij wijzen op onze selectieve herinnering van de Eerste Wereldoorlog. Rachid Bouchared regisseerde zo de film ‘Les Indigènes’ (2006) waarbij hij wees op de aanwezigheid van magrebijnse troepen in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Onze ‘mainstream’ verbeelding rond de wereldoorlogen werd verbreed. De vergeten puzzelstukken uit onze geschiedenis werden in deze film belicht. Het Brussels cultureel centrum De Pianofabriek organiseert in dezelfde trant (i.s.m. Kif Kif, Mo* en het Masereelfonds) op 28 januari het debat ‘Selectief Geheugen?: Over 100 jaar WO I en onze verbeelding van de Grote Oorlog?’. Zij bewijzen allen onze collectieve verbeelding rond de wereldoorlogen een stevige voetnoot verdient.
Afrika en de Eerste Wereldoorlog
Het ‘donkere’ continent nam deel aan de Grote Oorlog. De strijd werd evenzeer in Sub-Sahariaans Afrika gestreden. Dit bewijst Catherine in zijn nieuwste publicatie. Een gebeurtenis die vaak wordt overzien tijdens onze geschiedenislessen of in de culturele agenda ter nagedachtenis van deze Eerste Wereldoorlog. In de inleiding wordt door Jan Blommaert onderstreept hoe ideologisch onze geschiedenisboeken getint zijn. Illustratief hierbij is de zin waarbij hij de inleiding afsluit: ‘En we gedenken dat slechts met tegenzin, want het toont aan hoe zwak we toen wel waren en hoe selectief we omspringen met de geschiedenis als die zwakte aan het oppervlak dreigt te komen’ (p. 13).
Het Afrikaanse verhaal bij de Eerste Wereldoorlog.
De geschiedenis wordt dus selectief herdacht. Catherine verduidelijkt dit doorheen zijn vlotte schrijfstijl in zijn geschiedenisboekje ter nagedachtenis van de Congolese soldaten. Als leek en lezer vind je de weg doorheen de verhalen die de auteur ons vertelt. Hij situeert de gebeurtenissen in een groter historisch kader en verduidelijkt de geponeerde stukken door relevante foto’s en illustratieve stukjes poëzie.
Een eerste stap tot eerherstel
De auteur eindigt met een kritische noot en formuleert een aantal antwoorden op de vraag die we ons allen blijken te stellen : ‘Waarom weten wij hier niets over?’. Het boekje is met andere woorden een aanrader voor wie kort en bondig wil geïntroduceerd worden in het Afrikaanse verhaal bij de Eerste Wereldoorlog. Jammer is het feit dat de publicatie nog sterk inleidend en zeer algemeen is. Dit bewijst nogmaals de nood aan de zoektocht naar meer bronnen. Een eerste stap tot eerherstel van dit vergeten deel geschiedenis werd door de auteur gezet. Ik hoop dat er snel publicaties, films, documentaires en opiniestukken hierover volgen. Lucas Catherine toont aan hoe onwetend we zijn over de gemeenschappelijke geschiedenis van Europa en Afrika.
Historische kennis als wapen
Graag wens ik als afsluiter een oproep te doen tot de Vlaamse Afrikaanse gemeenschap waartoe ik ook behoor. Het is noodzakelijk om ons te informeren over deze geschiedenis die onze algemene kennis verrijkt. Historische kennis is een wapen dat kan gebruikt worden op alle niveaus en fronten.
[Video: Franswa Vergucht]
>>> Heb je interesse in dit thema? Mis dan zeker de volgende 'Beeldbrekers' niet, op 28 januari in De Pianofabriek. Waar Mohamed Benhaddou en Marc Reynebeau met elkaar in gesprek gaan. Meer info vindt u hier.
