[Mediawatch] Tom Waes in Iran

Beste Tom,

Als Iraanse opgegroeid in België, volg ik al jaren de Belgische media inzake Iran. Vol nieuwsgierigheid keek ik uit naar deze aflevering, maar toch voel ik de nood om een paar opmerkingen te maken. U heeft een klein deel van Iran getoond, een beeld dat in mijn ogen niet volledig klopt.

In het begin van de reportage probeert u een aantal vooroordelen en stereotypen op een rij te zetten waarbij u de indruk schept ze daarna te willen ontkrachten.

Helaas, deze opportuniteit heeft u niet gebruikt. Iedereen kent wel de beelden van de gijzeling van de Amerikaanse ambassade door Iraanse studenten in 1979 anno 2013, vierendertig jaar later, toont u exact dezelfde beelden.

Waarom? Waarom is dat nog steeds het beeld dat u heeft van Iran? Ik zie Iran anders, meer divers en mooier. U gaat naar de nationale feestdag van de Iraanse Islamitische Republiek en toont alweer vlaggen van landen als de Verenigde Staten van Amerika en Groot-Brittannië die verbrand worden op het Vrijheidsplein. Deze Iraniërs horen bij een zeer kleine minderheid. Iran telt meer dan 70 miljoen mensen. U toont wel de lege straten tijdens de nationale feestdag, maar u geeft hierbij geen duiding. De straten lopen inderdaad niet vol van Iraniërs die de nationale feestdag aan het vieren zijn. Wat zou dat kunnen betekenen? Jongeren gebruiken deze nationale feestdag vooral om een dagje thuis te relaxen in plaats van vlaggen te verbranden. Er zijn uiteraard ook islamitische feestdagen (bijvoorbeeld Ashura) waar Iraanse jongeren wel massaal op straat komen maar vooral om te flirten met elkaar en telefoonnummers uit te wisselen.

Bovendien is ook alcohol makkelijk te vinden, veel gemakkelijker dan u laat uitschijnen met uw zoektocht naar alcohol. In Iran is 70% van de Iraanse bevolking jonger dan 30 jaar, zowel mannen àls vrouwen drinken – dagelijks binnenkamers– alcohol in Iran. Er is een zwarte markt van alcoholproducten die vooral verkocht wordt aan jonge underground fuivende studenten. In Shiraz had u bijvoorbeeld Iraniërs kunnen ontmoeten die thuis hun eigen Shirazwijn produceren (Shiraz wijn wordt in Europa verkocht maar veel mensen weten niet dat de druif uit Iran afkomstig is). Een gemiste kans. U had tijdens de momenten dat u niet aan uw reisgids vast zat naar één van de duizenden fuiven die binnenkamers plaatsvinden, kunnen gaan.

Waarom komen er geen jonge Iraniërs in beeld? Bent u de rellen van 2009 vergeten? Dat was wereldnieuws. Duizenden mensen die op straat kwamen voor een seculiere regering en mensenrechten. Bloedvergieten, nog maar vier jaar geleden en u interviewt geen enkele jonge Iraniër. Dat verbaast mij, maar maakt mij ook ongerust. Is Iran dan werkelijk zo ondoorgrondelijk voor buitenlanders?

Het was evenwel charmant om aan Europeanen te laten zien dat Iran sneeuw, bergen en skipistes heeft. Maar gaat dat de vooroordelen ten opzichte van miljoenen Iraniërs in het binnen- en buitenland wegwerken? Was het niet interessanter geweest dat u dieper inging op de meningen die Iraniërs u te zeggen hadden? Het viel mij trouwens ook op dat u haast geen dieptegesprekken binnenskamers heeft uitgevoerd, terwijl u zeer goed beseft dat allerlei soorten “politie” de bevolking zeer goed in de gaten houdt. U bezoekt Tehran en mist de officieuze uitgaansbuurt (vergelijkbaar met coffeehouses) van de jonge Iraniërs. Nee, daar zijn inderdaad geen openbare discotheken maar wel internetshops. Een plaats waar je de meest uiteenlopende meningen in de Iraanse samenleving had kunnen waarnemen.

Na uw bezoek aan Tehran en Isfahan rijdt u met uw cameraploeg miljoenen Iraniërs en de prachtigste plaatsen voorbij en belandt u uiteindelijk op een eiland, Qeshm. Daar brengt u een kleine etnische minderheid in beeld die op een bijzonder traditionele manier leeft. Zeer charmant, maar weer kan de vraag gesteld worden: “Is dit een beeld dat het hedendaagse Iran correct representeert?”. Niet echt, aangezien ik wel al gehoord had over deze minderheid maar er zelf nog nooit beelden van heb gezien.

U heeft uw best gedaan, want ik geef best toe dat Iran tegenwoordig niet de meest evidente reisbestemming is omwille van veel stereotypen en negatieve bijklanken. Maar toch miste ik zoveel in uw reportage. U heeft zoveel kansen gehad, maar het blijft zeer oppervlakkig. U heeft geen enkele moeite gedaan om out of the box te denken. Er zijn zoveel andere plaatsen die u gemist heeft. Iran is veel diverser dan wat u getoond heeft, zowel op demografisch als geografisch vlak. Er zijn niet alleen bergen, maar ook bossen, meren, watervallen, droge en groene gebieden, …enz. Er zijn meningen en mensen, meer dan 70 miljoen! Waarom hoor ik steeds weer dezelfde stereotype meningen bevestigd worden, in plaats van de jonge generatie aan het woord te laten.

Meneer Tom Waes. Ik dacht dat u iemand was die lef had, die vliegtuigen leerde besturen, het Kanaal probeerde over te zwemmen en vooral geen schrik had voor avontuur en nieuwe ervaringen. Waarom dan niet in Iran? Ik nodig u uit om de volgende keer samen naar Iran te gaan, waar we het échte en veelzijdige Iran zullen ontdekken. Gaat u mee?