"Het is niet omdat je bewust leeft, dat je een alternatieveling bent"
Tine Tomme en Joke Vanhamme organiseerden voor de eerste keer het Fair Festival. Een gratis festival dat resoluut de kaart van duurzaamheid trekt. Zonder geitenwollensokken weliswaar. De dames willen bewust leven van zijn stoffige imago ontdoen. Festivalgangers werden op 8 september ondergedompeld in alles wat eerlijk, biologisch, vegetarisch en ecologisch is. Zonder belerend vingertje. Met het hippe Gentse DOK als decor. De initiatiefneemsters blikken terug.
Eerlijk
Wat is het Fair Festival?
Joke: "Fair betekent eerlijk en is het Engelse woord voor markt. Het centrale aspect van het festival was de markt, waar je kon kennismaken met eerlijke producten gaande van biokledij en eco-design tot vegetarisch koken. Maar je kon ook deelnemen aan verschillende workshops over vegetarisch koken, yoga, ecologisch verbouwen, natuurlijke cosmetica, upcyclen, permacultuur en meer. Er was ook een aangepast programma voor kinderen."
Tine: "Je kon je kleren laten herstellen voor een paar euro's, genieten van een deugddoende massage of relaxen op het DOK strand. Teveel om op te noemen eigenlijk. DOK Kantine serveerde aangepaste ecologische en biologische drankjes. Vegetarische gerechten kon je proeven bij de verschillende eetstandjes. Het was dus geen muziekfestival, maar er werd wel muziek gedraaid."
Bewust leven
Wat willen jullie bereiken met het festival?
Tine: "Mensen voelen dat er iets niet klopt in onze maatschappij, in onze omgang met de natuur en met ons consumptiepatroon. Ze willen graag veranderen, maar weten niet hoe. Sommigen willen bijvoorbeeld minder vlees eten, maar weten niet dat je lekker vegetarisch kunt eten. Dus blijven ze dagelijks vlees eten. Bewust kiezen is gemakkelijker als je weet wat de mogelijkheden zijn. Wij willen mensen laten stilstaan bij de keuzes die ze maken. Hen laten ontdekken hoe het anders kan, wat de alternatieven zijn. Zonder te beginnen preken."
Joke: "Sommigen zijn bang om bewust te kiezen. Dat is nochtans niet nodig. Het verandert niet heel je leven. Je bent geen alternatieveling, omdat je bewust leeft. Ik eet 4 tot 5 dagen per week geen vlees, poets mijn huis met Ecover en heb tweedehandsmeubels. So what? Ik vind niet dat mijn leven er daardoor anders uit ziet dan dat van iemand anders."
Samenwerken
Hoe is het idee ontstaan?
Tine: "In ons restaurant werd ik geconfronteerd met mensen die vegetarisch eten, maar verder geen ecologische maatregelen treffen. Meestal omdat ze de mogelijkheden niet kennen. Daarnaast heb ik mooie initiatieven en bedrijfjes gezien die elk voor hun eigen goede zaak gaan, maar niet samenwerken. Vaak weten ze zelfs niet van het bestaan van de andere af. Daar wou ik verandering in brengen. Al heb ik eigenlijk nooit de ambitie gehad om een festival te organiseren." (lacht)
Joke: "De eerste keer dat Tine me over haar idee vertelde, sprak ze over het samenbrengen van een aantal mensen die met duurzame projecten bezig zijn. Op een klein en leuk evenement, zodat iedereen elkaar leert kennen en in de toekomst eventueel kan samenwerken. We begonnen te brainstormen en zijn vorig jaar in september echt van start gegaan. We hadden toen al onze 4 pijlers gedefinieerd: Ecologie en duurzaamheid, Mind, Body en Relax, Natuurlijke kledij en cosmetica en Vegetarisme. Later hebben we er Kinderanimatie als vijfde pijler aan toegevoegd."
Tine: "We contacteerden verschillende standhouders en lesgevers. Van het één kwam het andere. Plots is het iets groots geworden. Ik had het niet zonder Joke gekund. Ik ben thuis in de wereld van vegetarisch koken en eten, maar ben te weinig bezig met mind en body. Iets waar Joke meer van weet."
Joke: "Inhoudelijk kende Tine meer standhouders en lesgevers dan ik. Doordat we Avalon als referentie konden opgeven, kwamen we geloofwaardig over... Eigenlijk kende ik vooral het doelpubliek." (lacht)
Tevreden
Op 8 september was het zover.
Tine: "Mijn verwachtingen zijn voor een groot stuk overtroffen. Intern hebben we wel een werklijst. Maar dat is normaal. Er zijn altijd zaken die beter kunnen. Er zijn meer dan 4000 bezoekers geweest."
Joke: "Het mooie weer zat daar zeker voor iets tussen, want DOK trekt altijd volk bij mooi weer. Het was een gouden combinatie. Ook degenen die per toeval op ons festival terecht kwamen, waren geïnteresseerd. We kregen veel positieve reacties. Zelfs achteraf op onze facebookpagina."
Tine: "Ik vind het een groot compliment dat mensen uit zichzelf de impuls hebben om de organisatie te bedanken en te feliciteren. Het was een fantastische dag. Een goede sfeer, geen geklaag of gezaag, geen negativiteit."
Joke: Ik weet nog dat ik de dag ervoor krijtlijnen op de betonnen vloer tekende. Een betonnen vloer en een betonnen plafond. Zo leeg. Ik kon me niet voorstellen hoe het er allemaal uit zou zien. De dag zelf zag ik auto's toekomen en werd er vanalles uitgeladen. Iets later zag ik bloemen, aangeklede standen, kleren, schoenen en zo veel meer. Toen dacht ik: 'wauw, zo tof'. Dat was mijn mooiste moment. De fysieke verwezenlijking van ons festival. Het stond niet meer alleen op papier."
Tine: "Ik ben vooral trots op de variatie aan standhouders en workshops die we gebracht hebben. Ik vind het fijn dat zo goed als elk facet vertegenwoordigd was."
Joke: "Er boden zich verschillende kandidaten aan, maar we zijn selectief geweest in het toelaten van standhouders, workshops, kinderanimatie en eetstandjes. We moesten onze kwaliteit bewaken."
Tine: "Dat was soms moeilijk. Het was de eerste keer en we hadden bijna geen middelen... Dan is het verleidelijk om in te gaan op sommen geld. Maar ik ben blij dat we volhard hebben."
Gratis
Geen middelen en toch was het festival gratis. Hoe kregen jullie dat voor elkaar?
Tine: "Het festival moest gratis zijn, want we wilden het laagdrempelig houden. Iedereen moest welkom zijn. We werkten met een ploeg van 60 vrijwilligers. Ook de website werd door vrijwilligers gebouwd."
Joke: "We gebruikten gesponsord materiaal en kregen subsidies van Stad Gent. De standhouders betaalden standgeld en we organiseerden een vegetarische barbecue om alles te bekostigen."
Tine: "Het is nooit de bedoeling geweest om veel winst te maken met het festival. Wel om uit de kosten te geraken en om meer werkingsmiddelen te hebben voor volgend jaar."
Toekomst
Er komt een tweede editie?
Joke: "Zeker. Misschien duurt het dan 2 dagen en misschien komen er muziekgroepen spelen. Daar zijn we nog niet uit. We hopen alleszins om gedurende het jaar ook verschillende kleinschalige projecten te kunnen realiseren met de vzw."
Tine: "We hebben verschillende ideeën. Zo hebben we de stad een sociaal-ecologisch project voorgesteld. We willen ongebruikte grond voor permacultuur gebruiken. Of om er bloemenweides voor bijen aan te leggen. Dat zijn kleine dingen waardoor mensen meer betrokken worden bij de natuur en er zo meer respect voor zullen ontwikkelen."
Joke: "We willen graag werken met verschillende groepen mensen. Kinderen, jongeren, gehandicapten, werklozen die een zinvolle tijdsbesteding zoeken, ... Maar hoe dat allemaal concreet vorm zal aannemen, weten we nu nog niet. Dat zal de toekomst uitwijzen."
Inspireren
Hier zitten dus 2 wereldverbeteraars?
Tine: "Het is niet zo dat wij per se de wereld willen verbeteren of iets voor de wereld willen doen. Maar ik ben wel bezorgd over de natuur, de maatschappij en de wereld. Ik wil vooral voor mezelf iets veranderen en van daaruit vertrekken. Voelen wat voor mij klopt, wat mijn overtuiging is en die uitdragen. Dat is een andere uitgangspunt dan vaststellen wat er niet goed is in de wereld en dat proberen aan te pakken. Ik zie het meer als een persoonlijk groeiproces."
Joke: "Ik vind het leuk dat je kan bezig zijn met iets dat je graag doet en waar je in gelooft. Ik zie mezelf ook niet als wereldverbeteraar. Ik heb daar het charisma niet voor. (lacht) Maar ik vind het wel belangrijk dat je jezelf blijft en zo mensen kan inspireren. Ik geloof in inspireren. Ik hoop dat we de festivalgangers geïnspireerd hebben om bewuster te leven."
---
Tine Tomme en Joke Vanhamme zijn beiden afkomstig van Avelgem. Ze zijn klinisch psycholoog van opleiding (Ugent).
Tine baat samen met haar man het vegetarisch restaurant Avalon in Gent uit. Ze schreef het boek Puur & Vegetarisch (2010, uitgeverij De Draak).
Joke werkt als psycho-pedagogisch consulent voor jongeren in secundaire scholen (CLB). Ze geeft les aan leerkrachten in wording, is zorgcoördinator en stagebegeleidster (CVO). Joke danst en beoefent yoga.
