De achtjarige Sunny Pawel steelt de show als de jonge Saroo.
‘Lion’ is de verfilming van het boek ‘A Long Way Home’ dat het onwaarschijnlijke, maar waargebeurde verhaal vertelt van Saroo Brierley. Hij is een geadopteerde man die, na meer dan 25 jaar, erin slaagt zijn onbekende geboortedorp terug te vinden via Google Earth. ‘Lion’ is een klassiek adoptieverhaal dat het potentieel om een andere kant van adoptie te tonen, heeft laten liggen.
De film opent met een aantal indrukwekkende luchtshots die zo uit Planet Earth lijken te komen. Ze tonen het contrast van het verpauperde Indiase platteland met de wervelende grootstad Calcutta. Later tonen de luchtshots de subtiele gelijkenissen tussen India en het paradijselijke Tasmanië, een eiland bij Australië.
Snoezige en sublieme Sunny Pawar
Het eerste deel van de prent toont de avonturen van de vijfjarige Saroo, subliem vertolkt door de snoezige Sunny Pawar. Samen met zijn oudere broer Guddu bedelt hij op straat om hun alleenstaande moeder financieel te ondersteunen. Twee broers die in de Indiase straten vechten om te overleven, het is de eerste keer dat ‘Lion’ doet denken aan ‘Slumdog Millionaire’, de Oscarwinnende film van Danny Boyle uit 2009.
Wanneer Saroo op een avond zijn broer kwijtraakt, hem tevergeefs zoekt op een lege trein en daar uiteindelijk in slaap valt, wordt hij de volgende dag wakker geschud door dezelfde trein die hem 1500 kilometer verder zal voeren naar Calcutta. De kleine telg is ongeletterd, kent zijn eigen familienaam niet en niemand schijnt zijn verkeerd uitgesproken dorpje ‘Ganestalay’ te kennen. Bovendien komt zijn Hindi niet van pas in een stad waar voornamelijk Bengali wordt gesproken.
Na vele omzwervingen komt de ontredderde Saroo in een weeshuis terecht. Hij blijft vragen naar zijn moeder, maar de zusters hebben de hoop op een hereniging opgegeven en Saroo zal geadopteerd worden door een Australisch koppel. Op Tasmanië wordt hij meteen overstelpt met liefde. Saroo past zich in geen tijd aan. Dat geldt jammer genoeg niet voor zijn adoptiebroer Mantosh, die hem een jaar later vervoegt in het adoptiegezin. Hij draagt duidelijk een nog zwaarder trauma met zich mee.
De geur uit het verleden
In het tweede deel zijn Saroo (Dev Patel, die kerel van ‘Slumdog Millionaire’) en Mantosh (Divian Ladwa) intussen volwassen mannen geworden. Terwijl Saroo zich ontpopt tot voorbeeldzoon, zakt Mantosh steeds verder weg, met drugs als zijn trouwe metgezel. Hun nieuwe moeder Sue (Nicole Kidman) wordt steeds radelozer, maar blijft vechten als een leeuwin voor haar twee welpen. Als moeder van twee adoptiekinderen, is deze rol de immer ravissante Kidman op het lijf geschreven.
Het zorgeloze leventje van Saroo neemt een plotse wending wanneer hij in zijn studententijd enkele Indiërs ontmoet. Wanneer zij hem tijdens een kotfeest de obligate vragen stellen over zijn afkomst, begint er in hem iets te borrelen. Als hij later dan zijn oog laat vallen op de Jalebi, een Indisch snoepgoed, brengt de geur ervan hem prompt terug naar zijn kindertijd. Dan barst de vulkaan uit.
De jaren hebben de Brits-Indiase acteur Dev Patel duidelijk geen kwaad gedaan.
Saroo trekt zijn leeuwenhuid aan en maakt er zijn levensmissie van om zijn thuis en familie terug te vinden. Dankzij Google Earth, dat anno 2008 net zijn intrede maakt, lukt het om zijn dorpje te lokaliseren. De vraag van één miljoen (oké, laatste referentie naar ‘Slumdog Millionaire’, beloofd): zal Saroo zijn verloren familie er ook terugvinden?
Geen ondertiteling nodig
Dat ‘Lion’ afgelopen zondag mee dong naar acht Oscarbeeldjes, waaronder die van Beste Film, is gevleid, al is de film duidelijk gestoeld op de wetten van Hollywood. Toch is het ook opvallend en tegelijkertijd hoopgevend, wetende dat er in het eerste uur van de film geen enkel woord Engels wordt gesproken. Niet evident voor een land dat graag remakes in eigen taal maakt, in plaats van ondertiteling te gebruiken. Het houdt het publiek alleszins niet tegen om ‘Lion’ te smaken.
Uiteindelijk surft de film op een golf van universele emoties die geen ondertiteling hoeven. Het gunt ons een inkijk in het leven van geadopteerden en de struggles die tegenstrijdige identiteiten en loyaliteiten tegenover twee families met zich meebrengen. Dat Saroo zijn adoptiemoeder niet durft te vertellen waar hij mee bezig is, toont aan dat er nog heel wat taboes hangen rond adoptie. Geadopteerden zullen zich herkennen en wie weet troost vinden in de film terwijl het brede publiek een beter begrip zal krijgen van wat adoptie inhoudt.
Gemiste kans
Desondanks heerst er het gevoel dat ‘Lion’ het beeld dat het grote publiek al had over adoptie niet radicaal zal bijstellen. Maar misschien vervalt de film wel in clichés, net omdat ze een grond van waarheid bezitten. Omdat het gebaseerd is op een waargebeurd verhaal, de feiten nu eenmaal zijn wat ze zijn, en de filmmakers je vooral achter willen laten met een feel good vibe, lieten ze de kans liggen om eens een ander adoptieverhaal te tonen. Zonder afbreuk te doen aan ‘Lion’ en de spectaculaire zoektocht van Saroo, kan een spin-off met de onfortuinlijke broer Mantosh pas echt een interessant adoptieverhaal opleveren.
Vlak voor de aftiteling wordt duidelijk gemaakt dat het verhaal van de vijfjarige Saroo geen alleenstaand geval is. In India verdwalen elk jaar zo’n 80 000 kinderen. Kinderen die geen wees zijn en dus niet geadopteerd horen te worden, hoe groot de kinderwens en hoe goed de bedoelingen van adoptieouders ook zijn. Een kind, hoe bar de omstandigheden ook zijn, zal altijd beter af in zijn vertrouwelijke omgeving met zijn biologische familie. Tussen het drogen van je tranen door, toch ook stof tot nadenken.
Lion, van Garth Davis, vanaf 22.02 in de bioscoop.
Anouk Torbeyns is reporter bij jongerenpersagentschap StampMedia. Binnenkort verschijnt een reeks over adoptiejongeren in Vlaanderen en hun identiteitsbeleving.
