Ik sta heus niet iedere dag op met het idee dat ik een ‘allochtoon’ ben
Naar aanleiding van de trefdag over diversiteit in de media van het Kabinet Lieten op 14 december 2012, presenteerde het Minderhedenforum haar mediarapport ‘Media: weg van clichés’, met tien aanbevelingen voor mediamakers. Deze aanbevelingen zijn het resultaat van een bevraging van 200 mensen met een migratieachtergrond naar hun mediabehoeften.
Het onderzoek gebeurde op basis van een diverse pool van deelnemers waar rekening werd gehouden met een mix van leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, woonplaats en culturele voorkeuren. Uit de vele gesprekken bleek dat deze etnisch-culturele minderheden zichzelf niet terugvinden in het huidige medialandschap. Zowel op het scherm als achter de schermen. Zij willen zich kunnen identificeren met de voorgestelde beelden en verhalen op televisie, maar de weinige ‘allochtonen’ die nu in beeld worden gebracht, zijn helemaal niet representatief voor deze verschillende etnische groepen.
Specifieke programma’s voor allochtonen dan maar?
“Ik sta heus niet iedere dag op met het idee dat ik een ‘allochtoon’ ben.” Deze getuigenis vat het goed samen. Marketeer Hakim Zemni verduidelijkt deze uitspraak: “Zowel autochtone en allochtone jongeren zijn met hetzelfde bezig. Natuurlijk bestaan er subculturen binnen de jongerencultuur, maar de breuklijnen tussen die culturen verlopen niet etnisch.”
Hiphop, r&b-muziek maken ook deel uit van deze jongerencultuur. Hoewel er genoeg Vlaamse hiphop makelij bestaat, krijgen deze liedjes weinig airplay op de radiostations.
De mediasector moet durven verder gaan dan doelgroepenprogramma’s. Migranten willen geen apart magazine of bijlage over zichzelf, ze willen zichzelf eerder terugzien in het mainstream media-aanbod. Diversiteit moet deel uitmaken van het gewone aanbod.
In het rapport stelt onderzoeker Hatim El Sghiar vast dat geen enkele identificatie puur etnisch verloopt. Etnisch-culturele minderheden identificeren zich ook met tal van andere groepen, zoals bijvoorbeeld pendelaar, hip hopper of Antwerpenaar.
“Daarom is het belangrijk om deze diverse groepen te laten zien in een functionele, dagdagelijkse rol. Enkel etnische minderheden tonen in hun etnische rol werkt niet. Dus voeg er een ander functioneel aspect aan toe,” besluit El Sghiar.
Daarom scoren programma’s zoals ‘So you Think You Can Dance’ goed bij allochtonen, omdat het hier niet gaat om de origine van de danser, maar om zijn of haar talent.
Allochtonen zijn ook consumenten
Reclameadverteerders worstelen met het identificeren van de etnisch-culturele minderheden als consumentengroep. Uit het rapport blijkt dat velen het betreuren dat marketeers hen links laten liggen terwijl zij een niet te onderschatten groep zijn.
Een meerderheid van de ondervraagden vindt dat de Vlaamse massamedia meer verhalen moeten vertellen over hun historische aanwezigheid in België en/of Vlaanderen. Een goed voorbeeld hiervan is het VRT-programma “Triq Slama Mohamed, reis in vrede.”(2011) Programmamaker Loutfi Belghmidi vertelde hier het verhaal van de eerste generatie Marokkaanse migranten in België. Dit is voor velen met een migratieachtergrond een herkenbaar verhaal. Deze documentaire kwam er naar aanleiding van een eerdere documentaire 'Mijn Verhaal' (2006) , gemaakt door Mohammed Ihkan (Communicatie in Beeld)
Naast de stereotyperingen van migranten hebben vele bevraagden problemen met de berichtgeving over de islam. De vraag naar de neutraliteit van nieuwslezers wordt eveneens in vraag gesteld. Een deelnemer legt uit: “Aangezien tv-ankers vertrouwen moeten uitstralen, zijn ze blank, niet te jong, niet te oud, ze hanteren een bepaald taalregister en zijn zelfs een beetje grijs. Ik heb geen problemen met deze klassieke look, maar kom me niet zeggen dat dit neutraal is.”
Volgens het rapport verbazen kijkers met een migratieachtergrond zich over het gebrek aan interculturele humor op televisie. ‘We willen ook wel lachen om onszelf of het hele interculturele vraagstuk. De samenleving gaat vandaag nerveus om met diversiteit. Humor brengt ontspanning,’ zegt Naima Charkaoui directeur van het Minderhedenforum.
Er worden grote inspanningen verwacht van de VRT inzake diversiteitsbeleid. Het Minderhedenforum hoopt alvast met deze aanbevelingen dat zowel beleidsmakers als mediamakers zich bewust worden van de steeds groeiende kloof tussen de Vlaamse media en de steeds groter wordende etnisch-culturele minderhedengroep. Maar alle betrokkenen moeten ook beseffen dat er oplossingen bestaan. Feit is dat een eenduidig antwoord niet bestaat. De mediasector zal deze uitdaging met een open geest moeten aangaan. Maar moeilijk gaat ook, toch?
Tien ingrediënten voor een diverse media op een rijtje:
1. Breng frisse perspectieven en authentieke beeldvorming in amusementstelevisie
2. Durf verder te gaan dan doelgroepenprogramma’s
3. Verweef ons ongedwongen in het aanbod
4. Creëer herkenning, toon onze leefwereld zoals hij is
5. Draai urban music op de radio
6. Maak interculturele grappen op tv
7. Erken ons als consument
8. Schenk aandacht aan alle erfgoed
9. Maak geen allochtonen van ons
10. Verhoog de interculturele kwaliteit van journalistiek
Download hier het volledige rapport.
