Ik was 1,5 jaar toen ik geadopteerd werd uit Haïti. En ik heb geen herinneringen aan Haïti als land, diens mensen en de cultuur.
Niets, nada, zip.
Ik ben (niet) wit
In het eerste middelbaar werd ik erg gepest vanwege mijn adoptie, mijn huidskleur, mijn haren, mijn lichaam, ... Daardoor heb ik lange tijd gedacht dat het beter en mooier zou zijn om wit te zijn. Ook omdat alles en iedereen rondom mij wit was. De buurt waarin ik woonde was wit, heel mijn familie en al mijn vrienden en vriendinnen waren wit. Zelfs de tv-programma’s waar ik naar keek, of mijn idolen naar wie ik opkeek, waren wit.
Dus ik wou shoppen in ‘witte winkels’. Daarna begon ik mijn haar te stijlen, ik vond mijn afro niet meer mooi. Ik probeerde ook zo weinig mogelijk in de zon te lopen, want ik dacht: “Te donker zijn is niet mooi.” Op het internet zocht ik op hoe je het best je huid kan bleken met basic huishoudmiddelen. Toen ik make-up begon te dragen zocht ik altijd stiekem naar de lichtste foundation voor de donkere huid. Ik wilde ook absoluut geen grote poep en volle lippen, omdat dit niet geassocieerd wordt met witte mensen. Ik heb me een lange tijd heel lelijk gevoeld, telkens ik in de spiegel keek was ik niet blij met wat ik zag. Ik wilde gewoon wit zijn.
Die opmerkingen gaven me het gevoel dat ik er niet bij hoorde, dat ik anders was.
Tot ik tijdens mijn eerste studentenjob bevriend raakte met een zwarte collega. Zij stelde me voor aan haar zwarte vriendinnen. Ik begon in te zien dat ik geen andere zwarte mensen kende, behalve mijn broer. Dat ik nog nooit een zwarte vriend(in) had gehad. Dat ik altijd ‘die ene zwarte’ was geweest. Dat besef viel me heel zwaar.
Toen begon ik me bij mijn witte vrienden extra luid en stereotype zwart te gedragen, gewoon om te tonen dat ik zwart was. Zodat ze mij niet meer zouden zien of behandelen als een wit persoon. Zodat ik niet steeds die onnodige opmerkingen of (licht getinte) racistische grappen moest aanhoren: “Gelukkig ben jij niet zoals andere n****s.”, “Jij bent een goede n***r, want jij bent zoals ons.”, “Je lijkt op een n***r, maar gedraagt je als een blank persoon.”
Of mijn ultieme favoriet: “Ik mag jou toch een n***r noemen, want je gedraagt je niet als een n***r.”
Ongemanierd & onwetend
Onnodige en racistische opmerkingen die voortkomen vanuit onwetendheid of slechte opvoeding. Ik kon hun niets kwalijk nemen. Waarschijnlijk wisten ze gewoon niet beter. En dat is nog het ergste, dat ze totaal niet doorhadden dat het kwetsend en fout was. Dat ik het zelf niet door had, omdat ik geen andere zwarte mensen rondom mij had als referentiekader. Ik had niemand anders om bij af te toetsen of dit wel hoorde.
Gedurende een lange tijd was ik zo geconditioneerd te lachen met racistische opmerkingen en grappen, omdat iedereen ermee lachte. Dus ik dacht dat het zo hoorde; ik was er zelf niet opgekomen dat het eigenlijk totaal niet grappig was en niet door de beugel kon. Want het is ‘grappig’ omdat iedereen lacht. Right?
Best hypocriet van mij. Ik oordeelde toen ook op huidskleur.
Maar die opmerkingen gaven me het gevoel dat ik er niet bij hoorde, dat ik anders was. Je voelt je sowieso al een beetje anders wanneer iedereen rondom je vijftig tinten eiwit is en jij bent karamel.
En dat gevoel van er niet bij horen had ik ook bij zwarte mensen. Voor zwarten was ik namelijk gewoon te wit, niet een beetje wit. Gewoon puur wit. Ik gedroeg me wit, mijn kleding was wit, ik praatte als een wit persoon. Maar er bestaat niet zoiets als een zwarte of witte stem. Iemand kan wel bepaalde intonaties hebben die je kan koppelen aan een huidskleur.
Hoe zwarter, hoe beter
Dus ik ging me meer stereotype zwart gedragen. Ik ging me anders kleden, gebruikte ‘zwarte woorden’, luisterde naar zwarte muziek en leerde zelfs Afrikaans dansen. En ik kom niet eens van Afrika. Haïti ligt in de Caraïben, het ligt niet eens in de buurt van Afrika. Ik wou zo graag gezien worden als één van hun, ik wou er zo graag bijhoren. Het werd zelfs een kleine obsessie. Maar toch voelde het niet 100% juist, er was altijd iets dat bleef wringen. Mijn witte opvoeding en gebrek aan kennis van cultuur.
Eigenlijk was ik een whitewashed zwart persoon. En iedereen weet dat de originele versie beter is dan de whitewashed versie.
Mijn witte opvoeding en het gebrek aan cultuur was niet zomaar iets dat ik kon veranderen. Dus kwam ik op het idee om een zwarte jongen te daten. Totaal het tegenovergestelde van mijn gewoonlijke witte exen. Want ik dacht: “Daar heb ik vast meer gemeen mee.” Maar helaas. Het werkte voor een tijdje tot hij mij te wit vond. Ik kon niet eens zijn achternaam deftig uitspreken zonder te stotteren.
Ik had ironisch genoeg meer culturele verschillen met hem dan met mijn witte exen.
Na mijn mislukte poging om een zwarte jongen te daten, keek ik enkel nog naar witte jongens. Het was easy, dus eigenlijk eerder uit gewoonte en gemakzucht. Als ze niet weerkaatsten in de zon, dan zag ik hun niet staan. Best hypocriet van mij. Ik oordeelde toen ook op huidskleur. Het werd zelfs een grap onder mijn vrienden: raden welke tint wit mijn nieuwe date of vriend had.
Zwart is ook een kleur
Het heeft lang geduurd en de weg was niet gemakkelijk, maar nu durf ik met trots te zeggen dat ik een gezonde blackpride heb en dat ik gelukkig ben met wie ik ben.
Onwetendheid kan je afleren en manieren kan je bijleren.
Spijtig genoeg kan ik geen instant oplossing voorschotelen aan mensen die op dit moment door dezelfde struggle gaan waardoor ik ook ben gegaan. Het klinkt misschien wat cliché, maar jaren professionele hulp, selflove en zelfacceptatie helpen echt, en zijn de beste remedie.
Af en toe merk ik natuurlijk nog wat overblijfsels op van die struggles. Ik ben bijvoorbeeld nog steeds extreem allergisch aan het n-woord. Het woord schoffeert velen en dat is voor mij niet anders. Ik moet er niets van weten en niemand mag het gebruiken in mijn omgeving. Maar tegenwoordig zeg ik eerlijk dat ik dat ik bepaalde opmerkingen niet leuk vind en probeer ik zo kalm en rustig mogelijk uit te leggen waarom. Want onwetendheid kan je afleren en manieren kan je bijleren. Alle zaken die vroeger een reden waren om gepest te worden, daar ben ik nu ontzettend trots op, ik zou niet anders wensen.
Want zwart is ook een kleur - met vijftig of meer tinten karamel ...
