Wat is er mis met multiculti??

We moeten stoppen met zeggen dat de multiculturele samenleving failliet is, of dat ze een verrijking is. Als er vandaag iets mis is is het “ons” onvermogen om een antwoord te geven op de problemen zoals ze zich stellen. Dat schreef minister van Onderwijs, Jeugd en Gelijke kansen Smet eerder op deze pagina’s. Wel, de multiculturele samenleving is een verrijking. Absoluut. Ik zal dat blijven zeggen, aan al wie het wil horen. En aan wie het niet wil horen : die multiculturele samenleving is gewoon een feit. We leven in multiculturele steden, en zelfs dorpen. En niet allen met Marokkanen en Turken, niet alleen met moslims, maar met een hele waaier aan culturen, talen, religies en overtuigingen. Dat is Vlaanderen anno 2011. Een ander Vlaanderen is er niet en zal niet (meer terug) komen. Uiteraard is het integratiebeleid ten dele mislukt. En daarvoor zijn verschillende redenen te noemen. Maar dat wil toch niet zeggen dat het ideaal van samenleven in verscheidenheid dan maar meteen op de schop moet? Dat we dan maar gelaten tekenen voor segregatie, ghetto’s, of concentratiescholen? Kunnen wij “linkse bobo’s” nu eindelijk eens ophouden met ons zelf met een vreemdsoortig genoegen door het slijk te sleuren? Want, ‘wij die ons hebben laten leiden door disinteresse en de nieuwkomers zich hebben laten vestigen in slechte woningen in achterbuurten?’ Neen, niet akkoord, mijnheer de minister, mij heeft het nooit koud gelaten. Wat met alle lovenswaardige initiatieven de laatste decennia om werk te maken van integratie, van gelijke onderwijskansen, van een sociale mix in woonblokken en buurten, om komaf te maken met discriminatie en heimelijk racisme? Geëngageerde progressieve mensen hebben het beste van zich zelf gegeven om deze idealen waar te maken. In het onderwijs, in het welzijnswerk, in sociale huisvesting, in de sociale economie. Het was dikwijls vechten tegen de bierkaai. En nee, al die linkse welzijnswerkers waren niet zo naïef dat ze de migranten alleen maar in de watten legden en naar de mond praatten. Laat ons meteen ook stoppen met zelf de rechtse mythe van het pamperbeleid verder uit te dragen. Ongetwijfeld is het integratiebeleid te laat op gang gekomen. Maar dat inzicht dateert al van jaren terug. Net als het inzicht dat migranten zelf verantwoordelijkheid moeten opnemen en uiteraard niet kunnen parasiteren op onze sociale voorzieningen. En dat criminele allochtone jongeren niet mogen vergoelijkt, maar effectief moeten aangepakt worden. Iedereen die de problemen kent en tracht op te volgen, zegt dit toch al jaren? Waarom moeten we ons zelf dan nog een schuldgevoel laten aanpraten door een bepaalde rechterzijde die jaren lang gekleurde medemensen scheef heeft bekeken en uitgesloten? En die in elk geval veel meer oorzaak waren (en nog zijn) van de problemen nu, dan die mensen die actief waren op het terrein. Ik ben het twee keer grondig oneens met de minister. Ik wil niet ons eigen proces maken. Ik wil wel leren uit ervaringen uit het verleden en beleid bijsturen. Ik wil nieuwkomers sneller betrekken, ik wil nog harder vechten voor gelijke kansen in het onderwijs, op gemengde en op concentratiescholen. Ik wil nog zwaarder inzetten op gelijke kansen op de arbeids- en woonmarkt en blijven vechten tegen alle vormen van discriminatie. Doordat we deze rechten de voorbije jaren onvoldoende konden garanderen, namen nieuwkomers vaak te weinig verantwoordelijkheid om tot een gemeenschappelijke, gedeelde samenleving te komen. De minister heeft in deze zelf een grote verantwoordelijkheid. Hij kan dringend handelen. De sociale ongelijkheid in ons onderwijs blijft torenhoog. Het vraagt investeringen en nieuwe recepten om daar daadwerkelijk iets aan te doen. Het begint bij kleine klassen in de kleuterklas. Die zijn nodig om leer- en taalachterstand vroegtijdig te detecteren en aan te pakken. Er is nood aan meertalige onderwijsexperimenten. Er is een urgentieplan nodig voor de grote steden. We kennen in die steden immers een bevolkingsaangroei, en dan vooral bij sociaal kwetsbare gezinnen. En er is meer steun nodig voor leerkrachten die in aartsmoeilijke omstandigheden werken in multiculturele klassen en scholen.  Zodat we straks nog een verdraagzame samenleving behouden. Maar ik ben het evenzeer oneens met de bril waardoor de minister naar “hen”, de allochtonen en nieuwkomers heeft, als hij spreekt over “ons”onvermogen om hen in te passen. Ook zij hebben een grote verantwoordelijkheid. Als er iets veranderd is, dan is het wel dat we dit nu ook meer openlijk durven zeggen. Omdat we hen intussen beter hebben leren kennen. Dus we zeggen dat zij ook uit hun kot moeten komen en hun vooroordelen moeten afleggen. Dat zij zich op hun beurt niet mogen laten opzwepen door fundamentalisten en radicalen. Ze moeten ook eens kleur bekennen en kiezen voor onze samenleving. Niet door al onze waarden te assimileren. Dat verwachten we niet, dat willen we niet, dat zou zelfs een ongelooflijke verarming zijn. Maar doordat ze voluit kiezen voor pluralisme, burgerschap, gedeelde verantwoordelijkheid. Dan kunnen we verder. Dus, mijnheer de minister ik ga absoluut niet mee in uw klaagzang over  ‘het hele gamma van rechten en vrijheden waar we ons zo graag en veel op beroepen en dat het zoeken en vinden van antwoorden zo moeilijk maak.’  Ja, we moeten op zoek naar onze waarden en normen. Maar we zullen er moeten over blijven ‘palaveren’. Waarden zijn niet statisch. Ze zijn open, positief, scheppen als het ware de ruimte van waaruit men in dialoog kan treden op zoek naar gemeenschappelijkheid. We moeten onze angst afleggen en ons vertrouwen terugvinden. Vertrouwen in het feit dat onze weg van burgerschap, dialoog, democratie en tolerantie uiteindelijk de enige weg is om de multiculturele samenleving die er nu éénmaal is, ook echt verrijkend te maken. Klik hier voor alle bijdragen in de discussie over Diversiteit en Onderwijs Klik hier voor het opiniestuk van Minister Smet