- Ik heb schrik dat Macri zal winnen
- Ga slapen, Mauricio, je BENT Macri
Op 21 oktober kregen we bezoek van Marty McFly. Hij kwam uit de jaren 80’, uit de Verenigde Staten. De tijd van de Koude Oorlog en het koninkrijk van Ronald Reagan. Een moment van sterke liberalisering van de economie en de consolidatie van de VS als wereldpolitie. Een van de meest wonderbaarlijke dingen die Marty tijdens zijn bezoek als deskundige in tijdsverplaatsingen meemaakte, is het proces van collectief tijdreizen in Argentinië. Op 24 oktober waren er presidentiële verkiezingen in het land. De nodige marge om een ballotage te voorkomen werd door niemand bereikt. Er waren wel twee duidelijke uitschieters om verder te gaan naar een tweede ronde. Daniel Scioli, van de nog altijd regerende Frente Para La Victoria (FPV) en Mauricio Macri van de Propuesta Republicana (PRO).Pas na de eerste ronde werd het voor iedereen duidelijk dat het land een reis in de tijd zou maken. Marty vond het proces zo boeiend dat hij ervoor koos om Doc een beetje langer te laten wachten op zijn terugkeer, tot hij het resultaat van de stemming zou kennen.
De campagne van de ballotage draait sterk rond teruggaan in de tijd. Geen enkele periode in de geschiedenis is neutraal. We definiëren een tijdperk aan de hand van een aantal gebeurtenissen en conjuncturen. Voor de aanhangers van Macri betekent kiezen voor een regering van de FPV of Kirschnerismo (ze zijn al 12 jaar aan de macht en de naam Kirschnerismo komt van de familienaam van de presidenten Nestor Kirschner en zijn vrouw Cristina Fernández de Kirschner) opnieuw terugkeren naar de jaren ‘70. Voor de PRO vertaalt dit zich in een uitbundig nationalisme en geweld, economisch protectionisme, cliëntelisme, een grote en inefficiënte staat, corruptie, isolatie van ‘de wereld’ (lees: de westerse centrale actoren: Verenigde Staten, landen van de Europese Unie en internationale kredietverleners) en een te lakse aanpak van de gewone criminelen. Voor hen heeft de rit door de jaren ’70 lang genoeg geduurd en zijn ze klaar om te vertrekken.
De aanhangers van Scioli zijn het hier helemaal niet mee eens. Ze zeggen dat ze stiekem gekeken hebben naar de coördinaten die Macri zal intikken in de DeLorean. Macri wil volgens hen vertrekken richting jaren ’90, de jaren van het hyperliberalisme in Latijns-Amerika. Dit wordt getypeerd door de inkrimping van de staat, inefficiënte (corrupte) privatiseringen, onderdanigheid aan de VS, corporatisme, strafloosheid van zij die betrokken waren bij de bloedige dictaturen en afbouw van de nationale industrie.
Beide periodes, zowel de jaren ’70 als de jaren ’90, zijn geëindigd met een grote institutionele en economische crisis.
Volgens enquêtes zal het nu de eerste keer zijn in Argentinië dat een niet-peronistische partij (FPV is peronistisch) van centrumrechts via legale verkiezingen aan de macht zal komen. Dit betekent volgens hen dat Macri de volgende president zal worden.
Ik voel me verplicht om aanvullende informatie aan Marty te geven. Dan kan hij dit proces in zijn volledigheid volgen:
Macri, net als de rest van de oppositie, heeft een groot deel van zijn campagne opgebouwd rond de beschuldiging van corruptie van de huidige regering. Met als grote voorbeeld Amado Boudou, vicepresident en geïmputeerde in corruptiezaken. Macri werd in 2001 al veroordeeld als smokkelaar en is betrokken bij 274 andere dossiers die draaien rond corruptie.
Buiten deze algemene deler hebben we een grotere speler in de verkiezingen en dat is de inflatie en de controle van aankoop van dollars. De dollars zijn een fetisj in Argentinië. In een economie die ongeveer elke tien jaar een collaps heeft gekend, is de munt van de VS een amulet geworden tegen een persoonlijk verlies van kapitaal. De huidige regering van de FPV heeft de vrije aankoop van dollars een halt toegeroepen als strategie om de vlucht van kapitaal tegen te houden. Macri belooft deze maatregel op te geven.
Er is nog een andere doorslaggevende factor die bepalend is voor deze verkiezing, namelijk de spanning tussen ‘beschaving en barbarij’. Ook wel de titel van een erg belangrijk boek uit de Argentijnse literatuur, geschreven door Domingo Faustino Sarmiento: ‘Facundo o civilización y barbarie en las pampas argentinas’. Sarmiento was schrijver, docent en president van Argentinië in de tweede helft van de 19de eeuw. Hij wilde Argentinië moderniseren en dichterbij Europa brengen. Dit betekende kiezen tussen het wilde Argentinië vol gauchos en indianen, en de Europese wortels. Deze spanning is nog altijd te voelen in Argentinië.
Een voorbeeld: in het buitenlands beleid is Argentinië in de jaren van het Kirschnerismo naar de regionale partners toegegroeid. Deze waren immers een prioriteit. De ALCA (Alianza de Libre Comecio de las Americanas) van George W. Bush hebben ze geweigerd. Ze kozen voor el ALBA (Alianza Bolivariana para los Pueblos de Nuestra América) dat door Venezuela gepromoot werd als alternatief. Volgens kritische stemmen heeft deze keuze Argentinië geïsoleerd van de beschaving en gedreven naar de barbaarse populistische regeringen van Chávez (VEN), Mujica (URU), Morales (BOL), Lula (BRA) en Correa (ECU). De PRO zal de VS en de Europese Unie opnieuw als referentie nemen.
Elke kandidaat zet nu alles op alles om aan het stuur van de DeLorean te zitten. Iedereen rekent op de hulp van zijn geallieerden. Scioli rekent op de officiële zenders, de gemobiliseerde politieke groepen en een deel van het apparaat van de peronistische partij. Macri rekent op de steun van de mediareuzen, de grote landheren en financiële centra.
Deze zondag 22 november zullen de Argentijnen opnieuw gaan stemmen en zich klaarmaken voor een reis in de tijd. Het resultaat zal een grote impact hebben op de hele regio. Marty zal wachten tot ze vertrokken zijn om veilig terug naar huis te keren.
