Een geest uit een fles? Nee, een geest uit een boek. In de introductiefilm gaan drie schoolkinderen op zoek naar de invloed van de duistere middeleeuwen op hun leven. Het is een opdracht voor school en ze denken niet dat ze iets zullen vinden. Dat is buiten Ben Kingsley gerekend, die zich van bibliotheekmedewerker ontpopt tot de geest van Al-Jazari, een islamitische uitvinder uit de 12de eeuw. Samen met andere wetenschappelijke geesten die uit een oud boek dwarrelen, brengt hij de kinderen bij dat onze wereld er zonder hun uitvindingen heel anders zou uitzien: de camera obscura die leidde tot de cinema, een man die probeerde te vliegen en zo de grondslag legde voor de ontwikkeling van vliegtuigen, materiaal dat chirurgen nu gebruiken dat nauwelijks verschilt van toen,...
Deze Harry Potterachtige film biedt een uitstekende inleiding tot de tentoonstelling. Zo zijn de wetenschappers en geleerden die je bij elke zone welkom heten via een filmpje geen onbekenden meer. Ze nodigen je immers uit om een hoofdtelefoon te nemen en te luisteren naar wat ze te vertellen hebben. En ook de uitvindingen uit de film komen terug in de zones. Met als blikvanger de olifantenklok van Al-Jazari.
Zeven zotte zones
De tentoonstelling is opgedeeld in zeven zones: school, markt, huis, hospitaal, dorp, wereld en universum. Elke zone is een achthoek waar informatie over de uitvindingen op geschreven staat en waar je op verschillende manieren interactief kan leren: een filmpje, een spel, zelf de uitvinding aanraken of bestuderen, een quiz,…
Naast deze zones is er ook plaats voor enkele aparte interactieve spelen, een verkleedhoek waar je je foto kan laten nemen (die je ook meteen aan jezelf kan e-mailen), staan er nog zuilen met uitvinders aan de kant en is er natuurlijk een souvenirwinkeltje. Verder is er educatief materiaal voor leerkrachten, werden er workshops georganiseerd en kan je vooraf ook al de film bekijken via youtube.
De hoofdtelefoons worden niet zo vaak vastgenomen en ook de geschreven informatie slaat niet erg aan bij kinderen, maar ze spelen maar al te graag de spelletjes, wapperen met hun armen in een interactief spel, zoeken naar Arabische woorden, draaien aan hendeltjes, kijken in een camera obscura en turen naar een sterrenhemel op zoek naar hun sterrenbeeld. Toegegeven, ook voor volwassenen zijn dat amusante dingen.
Prijswinnaar
Sinds 2010 reist deze tentoonstelling de wereld rond en ontvingen film en tentoonstelling verschillende prijzen. En terecht. Het is een boeiende expositie die zowel voor kinderen als voor volwassenen enorm leerrijk is. De thema’s zijn divers genoeg om iedereen te bekoren. Omdat ze zo interactief is, blijft het ook bij wat je geleerd hebt. Zo is er en spel om te zien welke dagdagelijkse objecten iets te maken hebben met de Arabische wereld, is er een quiz over de zijderoute enzovoort. Bovendien is er ook aandacht voor vrouwelijke wetenschappers, wat meteen het stereotyp beeld van sommigen over de moslimwereld zou doen wankelen.
Minpuntjes
Er waren echter ook enkele minpunten: de quiz over de zijderoute is enkel beschikbaar in het Zweeds en het Engels en een van de aparte spellen speel je enkel in het Arabisch en het Engels. Er staat een taalfout in de flyer (‘irrisen’ in plaats van ‘irissen’). Er is een vertaalnuance die beter kon: schaakmat – shah mat – wordt vertaald als ‘de koning is verslagen’, maar ‘mat’ betekent letterlijk ‘dood’. De juiste vertaling is dus ‘de koning is dood’. Het personeel is niet bepaald vriendelijk, begint drie kwartier voor het einde te stofzuigen, komt niet zeggen dat ze gaan sluiten en had de kassa van de souvenirwinkel al afgesloten voor de laatste bezoekers weg waren.
Bij een wereldberoemde tentoonstelling met zo’n prijskaartje (14 euro voor een volwassene) zouden zulke onnauwkeurigheden niet mogen voorvallen.
Die ergernissen nemen niet weg dat het een leuke, interessante tentoonstelling is die aantoont dat we leven in een geglobaliseerde wereld. Alles is met elkaar verbonden, de ene uitvinding bouwt verder op een andere. Het Westen is gewoon het Westen, niet het middelpunt van de wereld. Jammer genoeg is de tentoonstelling net gedaan in Rotterdam, maar wie weet komt ze nog wel eens deze richting uit?
Meer informatie:
De film: https://www.youtube.com/watch?v=JZDe9DCx7Wk
De internationale website: http://www.1001inventions.com/
De Nederlandse website: http://www.1001inventions.nl/nl/home/
[foto's: Cédric Dezitter]
