De opkomst van internet heeft zeker een democratisering teweeg gebracht op het vlak van underground publicaties. Men moet echter een duidelijk onderscheid maken tussen theoretische en praktische democratisering. Ofschoon eenieder die gebruik kon maken van een internetaansluiting in staat gesteld werd online te publiceren, impliceerde dit geen daadwerkelijke verspreiding. Commercialisering op het internet speelt een niet onbelangrijke rol in de verspreiding van informatie, zoekmachines zijn private ondernemingen die markt-logiserwijze niet kwalitatieve en relevante informering op de eerste plaats stellen maar wel de uiteindelijke winst als primair doel hebben. Economisch sterke actoren hebben dan ook meer invloed op de verspreiding van publicaties, van daadwerkelijke democratisering blijft niet zo veel over.
De opkomst van de sociale media, zoals facebook en twitter, waren in die zin een zekere ommekeer. Iedereen kon zelf actief op zoek gaan naar een leespubliek. Tot slot konden social plugins gebruikt worden om de communicatie op sociale media te integreren in andere websites. Een nieuw tijdperk leek wel aangebroken. De revoltes in de arabische lente leken daar een illustratie van, of bij nader inzien toch niet ? In eerste instantie is het gebruik van internet toepassingen voor een ondergrondse beweging een bijzonder riskante aangelegenheid.
De verdere ontwikkelingen bij die arabische lente hebben gewezen op een ernstige tekortkoming als bron van democratisering, namelijk fundering. Een sociaal medium mag dan in vergelijking tot andere een krachtig middel blijken tot sensibilisering, de communicatie op zich stelt geen enkele garantie betreffende haar cohesie op termijn. De inhoudelijke en structurele kwaliteit van de communicatie is daar veel essentiëler dan haar omvang. De vraag stelt zich dan hoe het zit met die kwalitatieve waarde van die sociale media. Die kwalitatieve waarde wordt uiteraard bepaald door haar gebruikers, en door de immense omvang gaat uiteindelijk niet het individu doorslaggevend zijn daarin maar wel de gemene deler, de massa, dewelke als orgaan door haar afvlakking als gemene deler slechts inspiratieloos en gemakzuchtig is in het beste geval, egocentrisch en egoïstisch in het andere. Kwaliteit zinkt al snel weg in een poel van oppervlakkigheid en trivialiteit. Daar waar de afstandelijkheid van de communicatie door sociale media voor een groter bereik zorgt, zorgt zij mogelijks ook voor een zeer verzwakte binding, voor daadwerkelijke sensibilisering op termijn echter wel een onmisbare pijler.
Door het succes van de sociale media, ondanks haar triviaal karakter, heeft zij de aandacht getrokken van heel wat groepen die een kanaal zoeken om de massa te bereiken. Ook als algemeen erkende eerder ernstige groepen, van politici en politieke organisaties tot overheidsdiensten toe en de journalistiek, hebben hun in eerste instantie voorzichtig voorbehouden laten varen en zijn massaal mee op de boot gesprongen. In die zin zelfs dat de sociale media een belangrijke en bijna niet weg te cijferen factor wordt binnen hun werking. Een evolutie waar niemand zich schijnbaar zorgen om maakt … vreemd.
Heel vreemd, als men erbij stilstaat dat die sociale media in werkelijkheid multinationale ondernemingen zijn, en zoals bij andere multinationals men toch wel enige vragen kan stellen betreffende ethiek en maatschappelijke betrouwbaarheid. Immers ligt de werkelijke sturing van die media uiteraard niet in handen van haar gebruikers, daarbij mag men het belang van moderatie niet onderschatten, ook bij de afwezigheid ervan, hetzij door laksheid dan wel door onvermogen, heeft dit wel degelijk een zeer sterke invloed op die sturing. Een kapitein aan een schip die het roer loslaat hetzij berekend omdat de stroming hem wel zal brengen waar hij heen wou maar waarbij hijzelf alle verantwoordelijkheid wenst af te schuiven, of een kapitein onvermogend te sturen en dat dan maar aan externe krachten overlaat, beiden zijn even verantwoordelijk als een andere die een schip doelmatig actief op de klippen stuurt. Bij onvermogen tot sturing dient de motor eenvoudigweg stil gelegd te worden, dit is de enige ethisch verdedigbare beslissing. Een evidente voorstelling, maar enkel bij een zeer gemakkelijk visueel voorstelbaar voorbeeld als het schip wordt dit algemeen erkent bij een ander dat meer inzichtelijke moeite vergt zoals de media wordt dit geheel ten onrechte weggelachen. Bij die sturing loopt er heel wat mis.
De mate van aanwezigheid van extreme radicalisering, racisme en vergelijkbare wantoestanden neemt alarmerende proporties aan. Men hoeft niet lang te zoeken om op facebook of Youtube de meest gore voorbeelden hiervan te vinden, en dit in duizelingwekkend grote getalen. De media verschuilen zich achter het schijnargument van vrije meningsuiting of wijzen de verantwoordelijkheid af voor de bijdragen door gebruikers om deze immorele strategie door negatie te verdedigen. Een strategie van gewetensloze commercie en los van alle ethiek. Ze bieden weliswaar meldingsmogelijkheden van misbruik, echter wie hiervan reeds gebruik gemaakt heeft zal snel geleerd hebben dat daar slechts opgetreden wordt bij misbruiken die maatschappelijk algemeen als onaanvaardbaar gesteld worden volgens de parameter van het algemene buikgevoel, omdat enkel die eventueel commerciele schade zouden kunnen berokkenen. xeno- en gelijkaardige fobiën horen daar jammergenoeg niet onder. Een strategie die meegaand met de trend daarenboven ook steeds meer gevolgd wordt door andere media.
Rekeninghoudend met de maatschappelijke impact dewelke deze multinationale ondernemingen vandaag de dag hebben verworven, en de mogelijkheden die dit biedt voor misbruik en politiek maatschappelijke sturing, kan de vraag gesteld worden of dit geen gevaren inhoudt ? Ik alvast, zie deze hele ontwikkeling met lede en achterdochtige ogen aan. Als klap op de vuurpijl had u deze pagina daarbovenop nog graag geliked ook ?
