Queen Charlotte had gerust een meer omvangrijke rol mogen hebben dan enkel de op roddels beluste chagrijn.
Bridgerton is gebaseerd op de boekenreeks van Julia Quinn en speelt zich af in een hypothetische aristocratische gemeenschap in Londen in de 19de eeuw. Quinn focust op vrouwen. Niet enkel het hoofdpersonage, maar ook secundaire personages hebben een verhaal dat verteld wordt. Het zijn realistische vrouwen met wensen en verlangens die worstelen met de samenleving en haar beperkingen. Quinns boeken doorstaan zonder twijfel de Bechdeltest. Kunnen we hetzelfde zeggen over de Netflix versie?
De show werd geproduceerd door Shonda Rhimes. Met Grey’s Anatomy en How to Get Away With Murder op haar palmares is ze een van de meest succesvolle tv-producenten ter wereld. Dat ze met Bridgerton een kleurrijk, feministisch portret wilde schilderen, is meer dan duidelijk. Het feminisme in de serie is weinig subtiel. Zo wordt Prudence Featherington (Bessie Carter) in de allereerste scène onder het goedkeurend oog van haar moeder in een genadeloos strak korset gesjord. Wat volgt is de voortdurende slechte behandeling van vrouwen. Elke aflevering zucht minstens één personage over hoe oneerlijk de samenleving tegenover vrouwen is. Ze klagen luidop over het gebrek aan seksuele voorlichting die ze krijgen. En wanneer een meisje zwanger blijkt te zijn, vraagt Eloise Bridgerton (Claudia Jessie): “Hoe is ze zwanger geworden zonder getrouwd te zijn?”.
Helaas ondergraaft de serie haar eigen pogingen tot overtuigend feminisme.
Het moet ons duidelijk worden dat de vrouwen in de ton (van: le bon ton) het moeilijk hebben. En gelijk hebben ze. Het is een harde wereld die we te zien krijgen, waarin een leven pas waardevol is met een ring rond je vinger. Ondanks de opsmuk, torenhoge kapsels en de beschaafde conversaties is er veel seksisme en objectivering. Helaas ondergraaft de serie haar eigen pogingen tot overtuigend feminisme. Een voorbeeld: op een bepaald moment klagen twee zussen dat kunstenaars in de samenleving vrouwen enkel beschouwen als decoratieve objecten. Ze worden louter gezien als ‘menselijke vazen’, ornamenten om naar te staren, verzuchten de zussen. Enkele minuten later zien we de oudere broer die evenzeer worstelt met de dwingende regels van de maatschappij. Hij vindt zijn bevrijding in een onverwachts orgie in een kunstenaarsatelier, eentje waar naakte modellen als menselijke vazen poseren in kaarslicht, letterlijk daar om naar te staren. Waarom de eerste scène, die seksisme aan de kaak stelt, en de tweede waarin de vrijheid van de man wordt gepropageerd elkaar flagrant tegenspreken is ook mij een vraagstuk. Over een dubbele standaard gesproken.
Daarnaast hekelt Bridgerton het oppervlakkige en seksistische karakter van het patriarchale Londen dat nukkig bezeten is van uiterlijk vertoon. Tegelijkertijd leren we dat bepaalde personages slecht, stom of dwaas zijn omdat ze dik of niet modieus voor de dag komen. Mannen die meisjes aanvallen zijn bovendien lelijk. Hun redders daarentegen knap.
Seks en zwangerschap
We hebben het nog niet gehad over de kwestie die niemand beter beschrijft dan Naomi Wolf in haar boek Vagina: A New Biography:
“If you are to subdue and suppress women, and in such a way that you don’t need to actually open them in or lock them up — in such a way that they come to “do it to themselves,” to suppress themselves, to lose joy and self-direction, to have no pleasure, to distrust the strength of love, to think human connection frail and unreliable — you must target the vagina.”
Daphne Bridgerton (Phoebe Dynevor), getrouwd met de meest begeerlijke hertog (Regé-Jean Page), weet niet hoe baby’s gemaakt worden. Haar man maakt sluw gebruik van haar onwetendheid en vertelt haar dat hij geen kinderen kan krijgen. Naïeve Daphne wijt dit aan een fysiek gebrek, hoewel de hertog zich eigenlijk omwille van persoonlijke motieven niet wil voortplanten. Wanneer Daphne de situatie in het snotje heeft, dwingt ze haar man tijdens een stomende sekspartij om toch in haar klaar te komen. Met andere woorden: een witte vrouw verkracht haar zwarte man. Verkrachting? Ja. Want als we iets van Michaela Coel’s I May Destroy You geleerd hebben, is het wel dat wanneer een man ongewenst klaarkomt in een vrouw, dit in de grijze zone der verkrachting wordt geparkeerd – ook wanneer het slachtoffer, zoals in dit geval, een leugenachtige echtgenoot is.
De seks die we te zien krijgen is in bepaalde opzichten wel vernieuwend. Zelden wordt gemeenschap binnen het huwelijk als spannend en bevredigend voor beiden partijen voorgesteld. Daarnaast wordt er ook op het vrouwelijk genot ingezoomd. De edele hertog en hertogin blijken ook gewoon geile stervelingen te zijn.
Culturele diversiteit
Het is verfrissend om een personage als Daphne Bridgerton in de hoofdrol van een historisch drama te zien. Ze is meer Jane Bennet dan Elizabeth, eerder Meg dan Jo March. En hoewel ze vooral geprezen wordt om haar schoonheid, toont ze doorheen het verhaal ook haar eigen kracht. Een ander sterk aspect is de zwarte Queen, koningin Charlotte (Golda Rosheuvel). Haar tot waanzin gedreven man koning George III is danig verzwakt waardoor zij het land leidt. Dat het verhaal zich afspeelt in een historische fictie waar ook zwarte mensen deel uitmaken van de aristocratie, is een welkome liberale antiracistische lens. De Londense upper class is even divers als het huidige Britse straatbeeld. Toch wordt er geen kleurenblindheid geveinsd: de zwarte personages vergeten hun kleur nooit, maar zien dit als een deel van hun identiteit. Tegelijkertijd floreren ze in het regentschap. Hier stapt Rhimes elegant over een gapende val. Koningin Charlotte had gerust een meer omvangrijke rol mogen hebben dan enkel de op roddels beluste chagrijn.
De serie springt daarom niet verder dan het doorsnee escapistisch kostuumdrama.
Het is wel opvallend dat de witte personages het daarentegen nooit over hun huidskleur hebben. Het gemengd stelletje Daphne en de hertog maakt er geen een woord aan vuil. White privilege en het ontbrekende bewustzijn ervan dat inherent is aan een privilege, blijft dus ook in een historische fantasie overeind. Net zomin rept de serie over de geschiedenis van slavernij. Nogal een groot euvel om zomaar omheen te fietsen. Verlegt Bridgerton dan werkelijk grenzen wat betreft diversiteit op het scherm? Niet echt. Ras blijft een te weinig besproken thema. De serie springt daarom niet verder dan het doorsnee escapistisch kostuumdrama. Een gemiste kans.
Zelfs van een bingewatch serie als Bridgerton mogen we meer verwachten. Gendergelijkheid en diversiteit etaleren als verkooptruc volstaat niet meer. De kijker is niet kleurenblind en niet van gisteren. We leven inmiddels in een mondige wereld die de afgelopen jaren als een slonzig bed in een hotelkamer lustig werd opgefrist. En hoewel de lakens nog steeds te veel kreukels vertonen weten we hoe belangrijk dat onderhoud is; niemand wil terugkeren naar de besmeurde warboel van weleer, zelfs niet wie onder de lakens duikt voor een hitsig onderonsje.
