Het geheel is een krachtige voorstelling van de herkenbare problemen die ontluikende seksualiteit in een objectiverende maatschappij met zich meebrengt.
If My Body Could Speak is de tweede dichtbundel van Baird, uitgebracht door de Amerikaanse uitgeverij Button Poetry, die gespecialiseerd is in het ontdekken van jong talent. Sommige gedichten stonden ook al in haar debuut Give Me A God I Can Relate To dat in 2015 verscheen. Bairds pen is scherp maar ook haar live performances snijden diep. Het eerste gedicht van haar nieuwe bundel, When The Fat Girl Gets Skinny, werd inmiddels al meer 3,8 miljoen keer bekeken op YouTube. De populariteit ervan bracht Baird ertoe uiteindelijk een kortfilm te maken geïnspireerd op dit gedicht. De kortfilm werd uitgezonden op haar eigen kanaal en is inmiddels al meer dan 8 miljoen keer bekeken. Nieuwsgierig? Een kleine zoekopdracht op YouTube leert je dat ze een van de meest beklijvende stemmen van een nieuwe generatie geduchte spoken word artiesten is.
Dubbele moraal
Baird omschrijft haar dichtbundel zelf als “een viering van meisjesjaren en overleven, en alle strijd en triomfen die daarmee gepaard gaan”. Gracieus verbindt ze thema’s zoals psychische aandoeningen, aanranding, geaardheid en systematisch seksisme. Ze bijt naar oude mannen die fluisteren in jonge vrouwenoren, de schaamte die recht evenredig groeit met borsten, slut-shaming en de dubbele seksuele moraal die in onze maatschappij heerst (They begged us to be careful / To be safe / Then told our brothers / to go out and play).
Ook in Pocket-Sized Feminism, een van haar langere gedichten dat deint op een voorspelbaar ritme van twee regels, raakt ze een gevoelige snaar met een herkenbare nagalm. Baird beschrijft een gewetensdilemma waarmee menig feministen worstelen: de spanning tussen de eigen overtuigingen en de wens om leuk gevonden te worden (I am ashamed of keeping my feminism / in my pocket until it is convenient not to / like at poetry slams / or in women’s studies classes). Of hoe je soms op familiefeesten groen meelacht met de vrouwonvriendelijke maar ‘goedbedoelde’ grapjes van een oom omdat je liever geen heisa maakt. Politiek met Vlaamse schroom, kerk en staat gescheiden.
Het gedicht Girl Code 101 is evenzeer een uithaal naar de verkrachtingscultuur die nog steeds gedoogd wordt. Baird legt de vinger op zere wonden. Vrouwen en meisjes worden opgevoed als rivalen. Zelfs wie politiek geëngageerd is ontsnapt niet aan de survival of the prettiest. (We are playing the first game / we learned how to).
Zwaar maar verlichtend
De toon is bitter en met haar moderne aanpak zal ze zeker niet iedereen het hof maken. Het lijkt alsof ze er bewust voor kiest het esthetische achterwege te laten, het lelijke niet op te smukken – Baird weet immers hoe ze moet dichten. Met haar rauwe regels wil ze vooral confronteren, metaforen en dubbele betekenissen ten spijt.
Toch is het geheel een krachtige voorstelling van de herkenbare problemen die ontluikende seksualiteit in een objectiverende maatschappij met zich meebrengt. Voor veel vrouwen is het een herkenbaar relaas dat therapeutisch kan werken. If My Body Could Speak is geen stijloefening, maar voelt eerder aan als een verzameling proza gebaseerd op eigen ervaringen. Het is wellicht het zwaarste tachtig pagina’s tellende boek dat je ooit zal lezen.
If My Body Could Speak, Blythe Baird, Button Poetry, 2019
