Politici zijn meester geworden in het recycleren van ideeën en sentimenten die gemeengoed zijn in de samenleving. Een legertje spindoctors geeft er weliswaar een draai aan, maar het politieke discours stoelt op wat tooghangers verkondigen.
Waar zijn de Belgische politici die tegen de stroom in durven roeien en de uitsluiting van etnisch-culturele minderheden met vuur en zwaard te lijf gaan? Op de Zuid-Afrikaanse ambassade om Mandela’s rouwregister te tekenen. Juist. Naima Charkaoui hekelt die hypocrisie van onze politici en roept hen op om van discriminatie een strijdpunt te maken.
Sterke politici vormen de voorhoede van het peloton. Het zijn geen volgers, maar koplopers. Vandaag missen etnisch-culturele minderheden politici die hard van leer trekken tegen discriminatie zoals Mandela deed. Twee weken geleden kopte De Morgen nog dat haast de helft van de Vlamingen etnisch-culturele minderheden niet moet. Enig lucide en bijdehandse politicus denkt dan om hard van leer te trekken en direct minstens een actieplan de ether in te katapulteren.
Wereldconferentie Durban
Op de internationale racismeconferentie van 2002, nota bene in Durban, engageerde België zich om een actieplan tegen racisme op te stellen. Zelfs Durban II lanceerde in 2009 een nieuw politiek appèl, maar ook daarna schoot België niet in actie.
Nochtans kan je er niet omheen: discriminatie verziekt de samenleving. De Morgen is niet de eerste krant die de afgelopen maanden met dit soort nieuws uitpakt. Lezers en kijkers worden tegenwoordig ondergesneeuwd door onheilstijdingen die waarschuwen voor een toenemende polarisatie. Er moet geen doctoraatsdiploma communicatiewetenschappen aan je schoorsteen hangen om te weten dat in die herhaling een pervers gevaar schuilt.
Ingedutte boel
Want hoewel die berichten de ingedutte boel moeten wakker schudden riskeren ze op de duur net het tegenovergestelde effect. Het wordt een verhaal voor het slapengaan, waar ten lange laatste niemand van wakker ligt. Mensen aanvaarden het kennelijk. Als daar bovendien geen ferme politieke reactie op volgt, wordt uitsluiting zo stilaan normaal, oftewel: de norm.
Een andere vaststelling. We merken dat politici maar al te graag het beeld van zichzelf ophangen dat ze de samenleving bevruchten met nieuwe ideeën. Als je kritisch kijkt en luistert naar wat ze vandaag op de agenda zetten, krijg je een heel ander beeld. Politici zijn meester geworden in het recycleren van ideeën en sentimenten die gemeengoed zijn in de samenleving. Een legertje spindoctors geeft er weliswaar een draai aan, maar het politieke discours stoelt op wat tooghangers verkondigen.
Consensussamenleving
Met andere woorden: politici van welke partij dan ook, hebben de neiging om discriminatie te reduceren tot een maatschappelijk akkefietje ofwel in een wijde bocht eromheen te dansen uit vrees te botsen met de publieke opinie, zeg maar de consensussamenleving.
Diezelfde condolerende politici bewieroken nu Mandela alsof het hun inspiratiebron is. Mooi en warm, maar tegelijkertijd van de pot gerukt. Excusez le mot. Madiba ging immers regelrecht in tegen de consensussamenleving. Zo geselde hij het spook dat Apartheid heet. Ook daarna keek hij met een onbevangen blik naar een land met diepe kloven tussen bevolkingsgroepen en ging ondanks die keiharde realiteit aan de slag. Hij sprak niet voor één kerk, maar betrok elke bevolkingsgroep bij zijn verhaal en zette zo een nieuw Zuid-Afrika in de steigers.
Ronkende eerbetonen
Vandaag kijken etnisch-culturele minderheden in ons land dus vreemd op als onze politici elkaar verdringen om ronkende eerbetonen te brengen aan de overleden ex-president van Zuid-Afrika. Nauwelijks een verkozene durft vandaag een even ronkend discours aan te houden tegen discriminatie of racisme. In besloten vergaderzaaltjes onderstrepen ze graag hoe zeer ze het zouden willen, zo’n samenleving zonder racisme en discriminatie. Maar in prime time spreken ze er liever niet over. Want men blijft liever in de veilige schaduw van het consensuspeloton dan voorop te rijden.
Buitenspel
Iemand als Mandela daarentegen wordt geroemd om zijn leiderschap, terecht. Sommigen onder u, beste politici, hebben hetzelfde vuur, dat weet ik. Daarom met de verkiezingen voor de deur een politiek advies van mijn kant: luister niet naar uw communicatiestrategen die de consensus prediken en geef racisme de volle laag. Zoals Mandela deed. En zet uzelf, maar vooral etnisch-culturele minderheden niet buitenspel.
