De keuzes van Terzake [Mediawatch]

Theo Francken danst met een grote glimlach op de beats van DJ Liesbeth Homans. "Is dit een racist of is hij de slachtoffer van een Franstalige politieke heksenjacht?" vraagt Lieven Verstraete off-screen. De vraag is op zich al verkeerd geformuleerd: de vraag is niet of Theo Francken, de persoon, een racist is. De vraag is of zijn uitspraak uit 2011 over de meerwaarde van drie verschillende bevolkingsgroepen in ons land aanvaardbaar is. Zeker voor een staatssecretaris bevoegd voor Asiel en Migratie. De vraag of hij slachtoffer is van een "Franstalige politieke heksenjacht" is alleszins legitiem, zolang we beide vragen proberen te beantwoorden. Terzake heeft keuzes gemaakt. En het resultaat is online te bekijken (terzake 16.10).

Terzake heeft ervoor gekozen om te beginnen met een klassieke bloemlezing van reacties waaronder de meeste het voor een feit namen dat die uitspraken problematisch waren. Kris Peeters vindt zijn verontschuldigingen nodig. Alexander De Croo distantieert zich van zulke uitspraken. En de sterkste verdediging voor Francken ("die excuses waren absoluut niet nodig") komt van Vlaams Belanger Barbara Pas. Dat kan tellen. Hysterie aan beide kanten werd getoond met beelden van onder andere Laurette Onkelinx en Zuhal Demir: één die met racismebeschuldigingen aanvalt en één die volop in de verdediging van Francken gaat. Misschien had Demir anders gereageerd als Francken ook haar meerwaarde, die van haar familie en de rest van de Turkse gemeenschap in België ook expliciet in twijfel had gebracht, maar dat hoort uiteraard tot het domein van de speculaties.

Na het noodzakelijke heen en weer van meningen komt duidelijkheid. Terzake kiest ervoor om met Hendrik Vuye, fractieleider van N-VA, een gemodereerde monoloog te houden. Het tele-gesprek was zo goed voorbereid om Vuye zijn verhaal te laten doen dat hij zelfs een citaatje van Paul Magnette moeiteloos kon inlassen (!). Daaruit blijkt dat Francken eigenlijk niet toegeeft dat zijn uitspraak "aangebrand" was. Uiteraard gaan de verontschuldigingen van Francken enkel en alleen over "mensen die zich gekwetst voelen", niet over zijn eigen uitspraken. Daaaruit blijkt dat de uitspraken an sich niet het probleem zijn, maar dat de hele partij beschuldigd wordt van racisme en zelfs Belgofobie (misschien zal dat te maken hebben met de statuten van de partij? Ik zeg maar wat), "om via N-VA aan MR te raken". PS is gewoon gefrustreerd, volgens Vuye, dat is alles. Ondertussen vergeten we bijna dat Theo Francken in vraag stelt dat er enige meerwaarde te vinden valt in de Marokkaanse, Congolese en Algerijnse diaspora's. Van Vuye moeten we ook vernemen en geloven, omdat zij goede vrienden zijn, dat 'Theo' "helemaal geen racist is". Vriendschap is altijd een waterdicht argument geweest. Verstraete heeft ondertussen niet alleen kritische vragen: hij stelt ook vast (bewijsmateriaal wordt niet voorgelegd) dat Francken de impasse "doorstaan en overleeft" heeft.

Of dat zo is maakt niet zo veel uit. Het is wel belangrijk te weten wie Theo Francken is: geen betere keuze dan een ludieke en frisse reportage. De terzake-repporters gaan op zoek naar de man achter de controversiële politicus. Familieleden, dorpsgenoten, bejaarde ex-patiënten van zijn vader de doktoor: voor niemand is Theo Francken wat er over hem gezegd wordt. Het meest negatieve dat we te horen krijgen gaat over "de jonge onstuimigheid van een opkomende politieker", aldus de ex-burgemeester van Lubbeek. Die zal weten waarover hij spreekt.

De meerwaarde van drie bevolkingsgroepen in vraag te stellen is volgens de reportage geen racisme: het zijn beginnersfoutjes van een lieve jongen, een "plaagbroer" met "provocerend" gevoel voor humor en te weinig ervaring met de vijandige wereld van de media en de federale politiek. Een beeld dat Vlaanderen gerust kan stellen. "Meer moet je daar echt niet achter zoeken", volgens Tania Roskams, partijgenote en opvolgster als burgemeester van Lubbeek. Hij sympathiseert blijkbaar wel met de VMO, maar tja, dat is 'een foutje'.

En dan komt eindelijk de gast. Ik vraag me af of het iemand zal zijn die uit de Marokkaanse, de Congolese of de Algerijnse gemeenschappen komt. Maar neen. De onaanvaardbaarheid van de uitspraken van Francken is niet de kern van de zaak, wel de eventuele Franstalige heksenjacht. Dus we brengen een Franstalige commentatrice aan boord, Beatrice Delvaux, van Le Soir.

Na 23 min Terzake krijgen we de slachtoffers van zo'n brutale veralgemening amper te horen. En op die manier wordt Vlaanderen nog eens afgeleid van de kern van de zaak: dat een politicus die stigmatiseert en onderscheid maakt tussen mensen op basis van groepskenmerken geen staatssecretaris voor Asiel en Migratie mag worden. Een politicus die Marokkanen, Congolezen en Algerijnen in ons land tot meerwaardeloze diaspora reduceert.

Dat is niet belangrijk. Wat belangrijk is, is dat Theo Francken, ocharme, slachtoffer is van de kwaadwillige Franstaligen. En dan vragen we ons af hoe het komt dat een land gepolariseerd geraakt.

En nog erger, dan vragen we ons af hoe het komt dat Vlaanderen niet meer weet wat racisme is.