Ter ere van de nu al historische uitspraak van minister Homans, wordt er een prijs uitgereikt voor de ergste uitspraak van het jaar. Absoluut geen gemakkelijke taak, want, zoals u al ongetwijfeld gemerkt hebt, beste lezer, is er geen tekort aan zorgwekkende uitspraken in ons medialandschap.
Het is voor ons een plicht om erkenning te geven aan de mensen die zich onderscheidden ondanks de harde concurrentie, de mensen die voor de extra mile gingen, die meer dan honderd procent gaven en als resultaat met een opmerkelijke uitspraak kwamen. Dit is ook een stand van zaken, een portret van onze samenleving, anno 2016, want het gaat hier niet over uitzonderlijke en obscure stemmen, maar over prominente figuren die bijzonder veel invloed hebben op de maatschappij.
Wat volgt zijn de genomineerden, in willekeurige volgorde:
1. “Er is op zich niets mis met ongelijkheid” zei Gwendolyn Rutten in een interview in Humo.
2. Open Vld-parlementslid Luk Van Biesen zou gezegd hebben dat sp.a fractievoorzitster Meryame Kitir “terug naar Marokko” moest gaan. Op zich een memorabele uitspraak, maar de nominatie gaat naar het vervolg ervan, want een paar dagen later, terwijl hij toegaf dat hij die uitspraak had gedaan, in een mediagenieke verontschuldiging, zou Van Biesen zeggen “ik ben geen racist”.
3. Na het relletje tussen Van Biesen en Kitir volgde een zo mogelijk nog verontrustender opinieartikel van De Morgen columnist Maarten Boudry, online getiteld “Niet racisme, maar onze gevoeligheid ervoor is in opmars”, wat ook de kern was van zijn boodschap.
4. Als er een rode draad is tussen ergste uitspraken van het jaar, dan is dat de wereldvreemdheid. Zich uitspreken over iets waarvan men geen idee heeft. Volgens vicepremier Kris Peeters leven we bijvoorbeeld “met zijn allen boven onze stand".
5. “De massale instroom van Syriërs en Irakezen is supergevaarlijk”, veralgemeent de ooit gerespecteerde jihadkenner Montasser AlDe’emeh in zijn boek De weg naar radicale verzoening, waar Knack een voorpublicatie van regelde, een paar dagen voordat een aanklager een jaar cel had opgeëist wegens schriftvervalsing.
6. Een uitspraak die ook een weergave is van een heel wereldbeeld: christenen mogen naar Europa vluchten, moslims niet. “Moslims gaan zich toch nooit kunnen aanpassen aan onze waarden en normen”, vindt Zuhal Demir, letterlijk dan. “Bij momenten”, nuanceert ze, juist is juist. “Bij momenten” veralgemeent ze over miljoenen mensen, maar “bij momenten” niet.
7. Een dubbele quote van onze minister van Binnenlandse Zaken, Jan Jambon: "Op de dag van de aanslagen in de luchthaven en het metrostation waren er in bepaalde wijken van Brussel straatfeesten. Geen rouwplechtigheden, straatfeesten", zei hij in het colloquium Terrorisme, Israël en het Internationaal Recht, georganiseerd door het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israël) in Den Haag. Nog geen maand later zou hij in De Standaard antwoorden dat “een significant deel van moslimgemeenschap danste naar aanleiding van de aanslagen.”
8. “Niet perfect” is de verklaring van Joke Schauvliege over de Boswijzer van het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen die onder andere de Antwerpse Italiëlei aangeeft als een bos. In het kader van een beleid vol blunders over grote kwesties is het opmerkelijk dat een minister van natuur, vaak gezien als een minder controversiële bevoegdheid, toch een manier vindt om deze lijst te halen.
9. “Wie ervoor kiest om een hijab te dragen, kiest voor een leven als tweederangsburger en alle vernederingen die daarbij horen”. U leest het goed. Niet alleen erkent Darya Safai in De Morgen – naar aanleiding van de boerkini-kwestie - een tweederangsburgerschap van moslima’s die een hijab dragen, ze ziet ook de vernederingen als gevolg daarvan en bovendien zouden die vernederingen en die ongelijke behandeling hun eigen keuze zijn.
10. “Ook veel linkse mensen zijn de toon kotsbeu waarop jonge moslims verkondigen wat hier de norm moet zijn.” John Crombez bewijst dat dergelijke uitspraken geen exclusiviteit van rechts zijn.
11. “Die komen hier toe en die verwachten een mooi appartement, een dure wagen en direct al een loon en hun familie te kunnen laten overkomen, maar de realiteit is totaal anders. In die zin zijn die heel ontgoocheld en heel veel Irakezen keren terug." Zo verklaart staatssecretaris Theo Francken de toename van vrijwillig teruggekeerde Irakese asielzoekers in het VRT-journaal van 3 juli. Op dezelfde dag dat er een asielzoeker verwelkomd wordt in dit nieuwsitem met een vrolijk “Good news, I received the date of your return to Baghdad” om de werking van de terugkeerloketten te illustreren, komt ook het bericht van een bloedige aanslag in de Irakese hoofdstad, met meer dan tweehonderd dodelijke slachtoffers.
12. “Voor mij persoonlijk bijvoorbeeld is het dragen van hoofddoeken en een sjaaltje nog tot daar aan toe, een pure provocatie van mijn opvoeding en mijn waarden”, zei Margriet Hermans, ook in Terug naar eigen land. Gelukkig kwam er een intelligente repliek van reisgenoot Ish Ait Hamou op Facebook die Hermans terugfloot: “Geen enkele moslima draagt een hoofddoek om je te provoceren, Margriet”, soms is dat genoeg.
14. “Als ik moslima’s zie, denk ik vaak: allez, laat mij u dan toch bevrijden” zegt Olga Leyers volgens Focus Knack. Veralgemeningen en eurocentrische superioriteitswaan zijn altijd zorgwekkend, maar wanneer ze uit de mond van heel jonge mensen komen, zijn die heel ontmoedigend. Zeker als een van de “slimste mensen ter wereld” zoiets zegt. Slimme mensen zijn niet immuun voor zorgwekkende uitspraken, onthouden we.
15. Terwijl vrouwen ontkleed worden door politieagenten in Franse stranden (een beeld dat onze kleinkinderen met onbegrip zien opduiken in de bloemlezing van meest zorgwekkende momenten in onze geschiedenis), vindt Mia Doornaert het toch nodig om de schuld te leggen bij de slachtoffer “De boerkini is een gevangenis van stof”, zegt ze. “Als dat geen provocatie is, weet ik het niet meer”, zegt ze, en zo heeft Margriet Hermans een intellectuele bondgenoot gevonden in de barones. Ze is er van overtuigd dat de boerkini niet bestond voor de aanslag in Nice. En dat er geen legitieme redenen zijn om zich te willen bedekken in het openbaar. Ze denkt dat het de boerkini is “die de vrouwen op hun plaats houdt als seksobject”.
16. Fernand Huts stelt vast dat er te weinig ondernemers zijn, ondanks de gunstige omstandigheden om dat te doen. “Dat ligt minstens gedeeltelijk aan de rol van de moderne vrouw. Vroeger lieten die veel meer ruimte aan hun mannen om te ondernemen. Ze zijn veeleisender geworden”. Tot daar zijn pleidooi voor de terugkeer van de vrouw naar het haard.
17. De stotterende Aaron Malinsky legt uit dat de kans “infinitesimaal klein” is dat homoseksualiteit voorkomt onder Joodse jongeren, want "ze gaan niet naar discotheken, ze zijn niet tot de verleiding gekomen, het internet wordt gemonitord…" en andere argumenten om de vraag te omzeilen. De even ontwijkende “Als mijn zoon… ehm, zo zou zijn… zou ik er zeker een luisterende oor voor hebben…” van medegast en Imam Brahim Laytouss krijgt ook een eervolle nominatie.
18. “De vraag die ik mij stel, is deze: wat zullen al die gewone moslims doen als het hier echt heet wordt? Welke kant zullen ze dan kiezen? Natuurlijk zitten daar goede mensen bij, ik zal zeker niet zeggen dat alle moslims slecht zijn. Maar ik vraag mij af waarom wij niet beter het voorzorgsprincipe toepassen.” Wim Van Rooy, de man die Etienne Vermeersch “als eerste lezer inschakelt als hij iets over de islam heeft geschreven”, vindt “alle mogelijke internationale wetten en verdragen” een struikelblok in de opsluiting van moslims, zoals Amerika deed met Japanners tijdens WOII.
19. Op de valreep toch een citaat van Liesbeth Homans: “Of dat nu juridisch zijn goed recht is, daar spreek ik me niet over uit”, schreef ze in Knack over de weigering van schepen Alain Courtois om koppels te trouwen als de bruid zijn hand niet wilde schudden. Op zich haar goed recht om over iets te spreken en niet over iets anders, maar die houding typeert het N-VA gedrag van de voorbije maanden: juridische aspecten - zij het over de boerkini, de Conventie van Genève, het verlenen van een visum of de weigering van dienstverlening als iemand niet voldoet aan wat je beleefd acht - blijken van ondergeschikt belang voor de grootste partij van Vlaanderen. Ze verkiezen blijkbaar een etiquetteboek boven de grondwet als richtlijn om samen te leven.
20. Een afsluiter van formaat: ook op de valreep werd het geweten van Vlaanderen, Etienne Vermeersch uitgenodigd naar De Afspraak, waar hij letterlijk zei: “Je moet weten, de Afghanen en de Pakistanen, die, van op, van, het standpunt van, moslim, standpunt, zijn dat de meest achterlijke die je kunt indenken“. Karel De Gucht was de enige aan tafel die weerstand bood aan de stelling.
Bij de nominaties werd er rekening gehouden met zowel een evenwicht op basis van gender als andere diversiteitskenmerken en zijn er genomineerden vanuit verschillende politieke strekkingen en ideologieën.
We zijn ervan bewust dat volledigheid niet de sterkste troef is van deze selectie, maar het zijn een voor een verdienstelijke nominaties.
De winnaar hoort gekozen worden op basis van volgende selectiecriteria:
- Originaliteit
- Wereldvreemdheid
- Absurditeit
- De mate van arrogantie
Iedereen kan reageren op onze Facebook en zijn/haar genomineerde een duwtje in de rug geven. Vergeet het niet: elke stem telt!
