Van vrijdag 22 april tot 25 april trok Kif Kif met een diverse bende filmliefhebbers naar het MOOOV filmfestival in Brugge. Naar films kijken, over films praten, schrijven en schrappen: de perfecte invulling voor een regenachtig weekend. Een weekend rond bewogenheid, ontroering en blijdschap. Van de kritiek tot de journalistiek en alles wat er tussen ligt. Verschillen, gelijkenissen, uiteenlopende invalshoeken en een Brugse zot. Discussiëren, parafraseren. Het hele weekend door, puur luister- en kijkgenot.
MOOOV 2016 is net afgelopen. Mountain, de debutfilm van Israëlische filmmaakster Yaelle Kayam won zowel de CANVAS Award voor Beste Film als de Prijs van de Jongerenjury. De Tibetaanse Tharlo won een speciale vermelding van de jongerenjury en de Behind The Scenes award, een prijs die al elf jaar uitgereikt wordt door een jury samengesteld uit gedetineerden van de gevangenis van Merksplas. Next to Her van regisseur Asaf Korman won de Standaard Publieksprijs. Tanna van Martin Butler, Ixcanul van Jayro Bustamante, Magallanes van Salvador del Solar en openingsfilm As I Open My Eyes van Leyla Bouzid vervolledigen de top vijf meest populaire films.
Maar er was meer te zien in het festival dat films uit heel de wereld naar zeven Vlaamse locaties brengt. Zo werden we op onze eerste avond verrast door de projectie van het beeldmooie Corn Island, begeleid door live muziek van de Leuvense band Illuminine. De personages spreken amper, maar de band wist de emoties die te zien waren perfect te vertalen in noten. Met het aanbreken van de volgende ochtend aten enkelen van ons kortfilms als ontbijt, terwijl anderen uitgebreid smulden van Desde allá, een pakkende film die de problematiek rond homoseksualiteit in Venezuela in kaart brengt. Tanna, een krachtige en fabelachtige vertelling over onmogelijke liefde, traditie en respect voor mens en natuur, werd door een deel van onze groep het hoogtepunt van het weekend genoemd. Ook Samuel in the Clouds, met regisseur van eigen bodem Pieter Van Eecke, werd goed onthaald. Wat verder in het oog sprong: de aanwezigheid van de talrijke vrouwelijke regisseuses op het programma die aangeboden werden, van openingsfilm As I Open my Eyes tot en met slotfilm Parched.
De samenwerking tussen Kif Kif en MOOOV heeft geleid tot een vruchtbaar en leerrijk werkweekend. Drie dagen lang zouden tien deelnemers verknocht zijn aan films en alles wat daarbij hoort. De driedaagse werd in goede banen geleid door Filmblog verantwoordelijken Btisam Akarkach en Orlando Verde. Btisam richtte in 2013 De Filmclub op, wat daarna voortvloeide in Kif Kifs Filmblog.
Zij zorgden ervoor dat alles piekfijn verliep. De eerste dag ging van start met een uiteenzetting van Btisam rond sociologische en maatschappelijke aspecten van film. Daarna gaf Orlando ook een inleiding over meer praktische aspecten van de filmkritiek. De gesprekken vonden plaats in De Snuffel, de jeugdherberg waar we verbleven. We spraken over de kunst van het recenseren en hoe het aan te pakken. Over technische aspecten, over genre, sfeer, cameragebruik, acteerwerk en scèneanalyse. Over de drijfveer van de regisseur en de invloed van hun voorafgaande werk en dat van andere filmmakers. Toch zijn het niet alleen deze elementen die belangrijk zijn. Gelukkig bleef het niet louter bij het sec opslorpen van de theorie, om die dan zonder kauwen te slikken en in een eindproduct in een vooropgesteld format te gieten. Integendeel! Er werd ruimte gelaten voor de creativiteit van eenieder en onze begeleiders stimuleerde zelfs onze emotionele voelsprieten. Over film kan je immers in vele formats schrijven: een gedicht, een quote, een kernwoord, een essay. Een tekening. Daardoor was er ruimte voor fantasie en creativiteit, wat door de deelnemers erg geapprecieerd werd.
Niet alleen Btisam en Orlando zorgden voor de nodige reflectie, op zondag lieten recensenten Dave Mestdach (Knack) en Johannes De Breuker (Rekto:Verso) ook een indruk op de deelnemers achter. Ondertussen konden de deelnemers genieten van een overheerlijke brunch. Mestdach, al zeer bekend in de filmrecensiewereld, gaf de deelnemers een impressie van zijn, zo omschreef hij het zelf, bijna elitaire job. Zo leerden we dat er in Vlaanderen slechts tien filmrecensenten zijn die betaald worden om hun eigen mening neer te pennen. De vragen waren pittig en de antwoorden van de professionals hebben ons aan het denken gezet.
Zo leerden we dat filmjournalistiek zich meer op de objectieve kant van een film richt, het wie, wat, hoe, waar, waarom…. Een filmcriticus kijkt op een andere manier naar film. De emotie, de sfeer, de contrasten… maar ook de technische kant van de verfilming zijn voor een criticus belangrijke aspecten. Hier is er meer sprake van een interpretatie, die afhankelijk is van persoonlijke referentiekaders en op verschillende manieren kan worden geduid. In Vlaanderen is er sprake van een vermenging van beide werelden; elders is dit een ander gegeven. Dit zorgt ervoor dat het voor de lezer moeilijk wordt om deze van elkaar te onderscheiden.
Daarenboven wordt de kritiek van de recensent vaak weggelachen of niet serieus opgevat door de makers, terwijl de criticus een belangrijk klankbord kan zijn. Het lijkt frappant dat bepaalde filmmakers de recensies van hun eigen film niet lezen of/en niet open staan voor kritiek en suggesties. Natuurlijk moet een filmmaker zich niet laten leiden door een opinie van een filmrecensent, maar het is wel een interessant gegeven om als filmmaker de opinie van kijkers naar waarde te schatten. Op die manier wordt het een leerproces en dat maakt het geheel een meer interactief spel.
In tijden van snelle technologische revolutie, digitalisering en commercialisering is het mogelijk dat zelfs recensenten bekritiseerd worden. Er ontstaat dus een voortdurende input naar de filmrecensent zelf. De Breuker sprak vanuit een ander perspectief. Als redactielid van Rekto:Verso, maar ook filmcolumnist voor Marie Claire en regelmatige auteur voor De Correspondent, is hij een voorbeeld van de flexibiliteit die vandaag een vereiste is voor een schrijver.
Samengevat kunnen we stellen dat de wereld van de film er voor iedereen is. Het is toch opvallend dat de wereld van de filmrecensie, jammer genoeg, makkelijker toegankelijk is voor mannen dan voor vrouwen, het netwerken erg belangrijk is en dat je af en toe toch wat geluk moet hebben. Kif Kif en MOOOV zijn er in geslaagd om een diverse groep bij elkaar te krijgen die vanuit hun invalshoeken elkaar wisten te prikkelen en in beweging te zetten. Kif Kif wil iedereen bedanken voor de warme en respectvolle omgang met elkaar en hopen dat deze waardevolle ervaring geen eindpunt is, maar “the beginning of a beautiful friendship”.
