Ivo Hermans neemt je mee op zijn trektocht door Andalucía.
Met “Duende” brengt Ivo Hermans het verhaal over de binnen- en de buitenkant van de flamenco. Via talrijke beschrijvingen wil hij de ziel van de flamenco, de Duende, laten voelen. Voorts poogt hij om een aantal misverstanden uit de weg te ruimen over en wil hij helpen bij het catalogeren van de flamenco.
De ene keer omschrijft Hermans de Duende als een “tranceachtige beheksing bij de zang, de dans en de gitaar. Een demon die de huid koud maakt onder de hete zon maar die de kilte in een verlaten hart plots tot tranen toe verhitten kan.” Dan weer heeft hij het over “een kracht die uitstijgt boven de redelijke kennis, recht naar de wereld van de geesten.” Letterlijk vertaald betekent Duende: geest, elf, kabouter. Je zou het gevoel kunnen vergelijken met een mengeling van melancholie, droefheid, liefde, kwaadheid, blijdschap, passie en hartzeer. Hermans zelf spreekt over twee soorten mensen: zij die de Duende kunnen voelen en zij die dat niet kunnen. De Duende is immers een ongrijpbaar iets, moeilijk voorspelbaar en nog moeilijker te registreren.
Zoals de ondertitel laat vermoeden, bevat het boek drie belangrijke peilers: Andalucía, flamenco en zigeuners. Ivo Hermans neemt je mee op zijn trektocht door Andalucía. Hij heeft het over reizen op een andere manier. Hierbij gaat het niet om het vullen van een fotoalbum, maar om de beleving van het gebied waar je bent en het in contact komen met jezelf onderweg. De omschrijvingen van de landschappen, de vergezichten, de dorpen, … laten je de warmte, de schoonheid en de droogte voelen. Het moeilijke bestaan en de vergankelijkheid. Ook de drugsproblematiek van de zigeunerjongeren komt aan bod en hoe die een grote bedreiging vormt voor de ganse zigeunerbevolking.
Anderzijds gaat het verhaal over de opbouw van de flamencomuziek. Zowel qua stijlen als de mogelijke dans-, begeleidings- en zangvormen. Verschillende muzikantenlevens worden beschreven, gaande van hun gloriemomenten tot hun levenseinde, vaak in armoede en in eenzaamheid. Wanneer je alle namen en liederen opspoort en beluistert, ben je enkele dagen zoet en maak je een verrassende, muzikale reis doorheen de verschillende lagen van de flamenco.
Ook de rol van de zigeuners in het ontstaan en het evolueren van de flamencomuziek zit doorheen het ganse boek verweven. De geschiedenis van deze drie peilers is onafscheidelijk met elkaar verbonden en deelt een gemeenschappelijke hartslag: die van de Duende.
Tijdens het lezen van Duende ervaar je een soort van tevreden rust, een “contenta”, maar ook een passie voor flamenco en een weemoed om wat verloren is gegaan. Achteraan het boek vind je een aantal handige overzichten met bijvoorbeeld de verschillende flamencostijlen en de aan bod gekomen flamencobars, tablaos en stadswijken. Ideaal dus om mee te nemen tijdens een rondreis doorheen Andalucía.
Flamenco blijft misschien wel altijd in beweging. Want zoals Hermans het zelf zegt: “Het leven staat immers in water geschreven.”
Colofon:
Uitgeverij Epo
isbn: 9789064450846 · 1998 - 5de druk 2004 · paperback (15 x 22,5 cm) - 194 p. - geïllustreerd (boek zonder cd) · prijs: € 15.00
