Over Virile, Territory en Heaven, drie videoclips van The Blaze.
SYSTEM_D is een eigenzinnig kortfilmfestival met aandacht voor wat onder de radar beweegt, buiten het bestaande circuit van scholing, distributie en productie. Selfmade filmmensen, zeg maar. Jongeren vooral, die zich niet laten afschrikken, een camera in handen nemen en ervoor gaan.
Een van de verrassingen in de SYSTEM_D selectie van 2017 was een videoclip van het Franse electronica-duo The Blaze. Virile is op het eerste gehoor gewoon elektronische muziek, maar de vervormde stem die wat Jamaicaans (?) klinkt is op zijn minst ongewoon. Eens die eerste nieuwsgierigheid is gezaaid, is er geen ontsnappen aan. Virile is een nummer dat keer op keer te snel afloopt, een lied dat je op loop zou kunnen laten staan. Geen vervelende oorworm, in ieder geval.
Virile
Maar de videoclip is iets anders. De beelden laten je niet los en dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat je die beelden niet vaak had gezien. Wat valt er te zien? Weinig. Twee mannen roken, zingen en dansen in een appartement, in een woonblok, ergens in Brussel. Wat is er daar zo speciaal aan? Dat ze écht lijken. Hun vriendschap, hun genot, de ambiguïteit van de relatie tussen beide mannen, dat allemaal lijkt echt. En: het zijn twee mannen die niet beantwoorden aan het idee dat over hen bestaat in de ‘mainstreamverbeelding’. Ze komen niet overeen met het beeld dat van hen wordt geschetst in de mainstream media.
Hun trainingspak, hun petjes, hun snorrekes: hun uiterlijk komt overeen met een herkenbaar figuur dat vaak bij die oppervlakkige gegevens blijft. Maar hier lachen ze, dansen ze, delen ze een zekere intimiteit – zij het vriendschap of liefde, who cares?
Ze maken muziek. Ze delen een joint. Ze aarzelen. Ze spelen. In de mainstreamverbeelding zijn ze agressief, homofoob, vrouwonvriendelijk, crimineel. Hangjongeren. Maar deze keer leren we mensen kennen. “I need my loneliness / But I’m lost without you”, horen we de stem zingen. The Blaze heeft al in interviews meegegeven dat ze, beïnvloed door de films van Ken Loach en de Dardennes, verhalen wilden vertellen en originele videoclips maken, onder andere over mensen die ze vaak niet te zien krijgen.
The Blaze
The Blaze bestaat uit neven Gillaume en Jonathan Alric. Ze maken zeer emotioneel geladen house. Ze zijn ook filmmakers (Jonathan studeerde film in Brussel) en verantwoordelijk voor hun eigen videoclips. Dat is te zien aan het verhalende in de combinatie van beeld en geluid: het is alsof hun dansplaten niet bedoeld waren als zelfstandige nummers, maar als soundtrack. Ze maken uitbundig gebruik van slow motion en steadycams. Er zijn weinig scènes per clip, maar elke scène is propvol geladen met details.
De kracht van deze video’s ligt in dat wat niet gezegd wordt, in de vragen die ze oproepen. De kracht van het niet benoemen, zou je kunnen zeggen. Iets wat we missen in deze tijd waarin we álles moeten benoemen, zelfs wanneer we niet goed weten hoe.
Territory
In het openingsshot van hun tweede video, Territory, staat een man op een boot, richting Algiers. Dan staat hij in de living van een huis. Hij doet duidelijk zijn best om niet te huilen, maar dat lukt hem niet. Hij wordt omhelsd door een andere jongeman, de intensiteit van hun ontmoeting is ontroerend. Op de achtergrond staan andere mensen. Andere familieleden, dat is vanzelfsprekend. Ze slapen met veel in een kamer, overdag is er ook veel volk op de binnenkoer.
De tekst van Territory is mooi. Geen baanbrekende poëzie maar dat is ook niet nodig. Het gemis is duidelijk, zo ook de twijfels over het idee van een thuis. Territory vat de vervreemding samen van de migrant in zijn vorige thuis, hoe je ineens een buitenbeentje bent geworden, hoe je ineens een vreemdeling bent geworden.
We weten niet wat de protagonist gedaan heeft, maar hij is duidelijk geen engel. Ook dat maakt hem tot een buitenstaander, ook daarom past hij niet helemaal in een wereld van brave mensen. Wanneer hij de gebaren van een gorilla imiteert voor zijn neefjes en nichtjes, vragen we ons niet af of dit beledigend is. We denken echter dat we dat ook hebben gedaan. Herkenning, daar draait het om.
Heaven
Een baby slaapt op de achterbank van een auto. De deuren zijn open, het is duidelijk heel warm. Er komen nog geen volwassenen in beeld, maar een hond bewaakt haar slaap. De huid van de baby is even donker als de pels van de hond. Al vanaf deze eenvoudige inleiding straalt Heaven, hun derde videoclip, harmonie uit.
Een gespierde zwarte man speelt met zijn baby girl. Hij danst met haar en draagt haar zelfzeker in een veld waar ook andere mensen staan en zitten, naast een hoge en brede boom. De jongeman plaagt zijn vrienden (en familie?), speelt voetbal, rookt, danst, zorgeloos, onzorgvuldig. Ook deze keer gaat het over liefde en vriendschap. Over vrijheid en het besef van geluk, over familie. Opnieuw zien we hier minderheden als mensen. Mensen met verhalen.
Met Heaven sluit The Blaze een trilogie af. Virile, Territory en Heaven functioneren als een mysterieus geheel met een duidelijke rode draad die niet zo gemakkelijk te verwoorden valt.
Mannelijkheid
Er is uiteraard veel diversiteit die onzichtbaar blijft in de video’s van The Blaze. De zogenaamde “allochtone elite”, de politici, intellectuelen, artiesten, ondernemers,… met migratieachtergrond, de mipsters en andere middenklasse verschijnselen zijn hier niet meteen te bespeuren.
De grootste afwezigen zijn in ieder geval de vrouwen. The Blaze houdt het voorlopig op een studie over de mannelijkheid. Stoere jonge mannen worden genuanceerd door de weergave van hun meest eenvoudige menselijkheid. Hier en daar is er een moeder, een jong meisje, een vriendin, maar het draait om de mannen. Misschien omdat mannen de figuren zijn die met grootste urgentie genuanceerd moeten worden in het mainstream discours.
Het is belangrijk dat The Blaze tot de mainstream behoort. Dat ze laagdrempelige dansmuziek maken, want dan is hun bereik breder. Dan kunnen ze bewijzen dat ze met videootjes van gemiddeld 5 minuten waarin er niet eens wordt gesproken, meer doen voor de beeldvorming van gestigmatiseerde minderheden dan een heel kabinet voor gelijke kansen in een volledige bestuursperiode.
The Blaze treedt op 18.08 op @ Pukkelpop. Hun debuutplaat ‘Dancehall’ verschijnt begin september.
