Integratie(stop) en het integratiebeleid van de Vlaamse Overheid

Vooraleer u zich verlekkert aan mijn droog verslag, eerst een meerkeuzevraag.

a) Een Koreaanse dokter in de wetenschappen die een goedbetaalde job bij een internationaal consultancy-bureau heeft. Ze woont in Vlaanderen, betaalt (veel) belastingen maar spreekt enkel Engels en heeft weinig contacten met Vlamingen.

b) Een Afghaan die taalcursussen heeft gevolgd, diverse beroepsopleidingen bij VDAB volgde, vrij goed Nederlands spreekt, maar geen werk vindt.

c) Een Marokkaan die zich in Vlaanderen vestigt, een beetje Nederlands spreekt, al 5 jaar werkloos is, maar actief participeert aan het buurt- en verenigingsleven.

Helaas kan ik u geen antwoord voorschotelen want toegegeven heb ik de vraag gestolen uit een artikel waarvan de auteurs zelf aangeven dat er geen eenduidig antwoord is. Integratie kent immers verschillende gezichten; ‘het is een boom met veel takken’, zo cryptisch luidt de titel van het stuk. [1] Mogelijke takken zijn dan participeren aan het maatschappelijke en het verenigingsleven, sociale contacten, het al dan niet hebben van werk, etc.

De vraag stellen is ze beantwoorden luidt de boutade en het helpt bovendien om een uiteenzetting van de Vlaamse overheid over haar integratiebeleid in ruimer perspectief te zien.

Big data

Aan het woord was Kobe Debosscher, beleidsondersteuner en secretaris van de Commissie Integratiebeleid. ‘Integratie is een begrip dat door vele mensen en groepen gehanteerd wordt en verschillende ladingen dekt’, stak Kobe van wal (geheel in het verlengde van mijn inleiding hierboven). ‘Maar’ voegde hij daaraan toe, ‘we gaan dat proberen uniform te maken zodanig dat we toch hetzelfde eronder verstaan.’

En dat uniformiseren, dat doe je aan de hand van data en statistieken. Neutraal, objectief en nuchter. Kobe gidste het publiek door de tweede editie van de Vlaamse migratie- en integratiemonitor. Die monitor bundelt een heleboel data over migratie en integratieprocessen van vreemdelingen (niet-Belgen) en personen van vreemde herkomst (andere geboortenationaliteit of kinderen van ouders met andere geboortenationaliteit).[2]

Een eerste onweerlegbare vaststelling aldus Debosscher: ‘Vlaanderen is superdivers en wordt nog diverser: van de kinderen tussen nul en vijf jaar is één kind op drie een kind van een ouder van vreemde herkomst. Of nog: In Genk zijn er meer mensen met een vreemde herkomst dan zonder. ‘Daar moet je natuurlijk ook die vele Nederlanders bijrekenen.’

De tweede onweerlegbare vaststelling - en het wordt toch wat minder gezellig bij Kobe want de data zijn talrijk - er is sprake van een herkomstkloof in verschillende domeinen. Onder meer in tewerkstelling en een nog minder rooskleurig plaatje in het onderwijs, bijvoorbeeld wat betreft het aantal schoolverlaters zonder diploma secundair onderwijs: 10% bij jongeren met de Belgische nationaliteit, 46% bij jongeren met een niet-EU nationaliteit. Kobe draaft gestaag verder en zwaait met indrukwekkende kloofdata over armoede en loonverschil.

Fluctuaties en variabelen

Ik ben geïnteresseerd in de domeinen zoals sociale samenhang, discriminatie en racisme maar Kobe laat de teugels wat vieren. Uit een enquête over sociale samenhang blijkt dat 45% van de respondenten van Belgische herkomst het afgelopen jaar geen enkel contact had met iemand van vreemde herkomst. In omgekeerde richting is dat maar 5 procent. ‘De data uit die enquêtes fluctueren nogal’, besluit hij.

Kobe en het publiek zijn murw geslagen van al die data maar ik wil echt nog iets horen over racisme en discriminatie. ‘Heel moeilijk meetbaar die zaken’ merkt Kobe op en dus krijgen we geen data maar een luchtig fragmentje van ‘Nuff said. ‘Om alle statistieken te laten bezinken.’

Nochtans had Kobe niet ver hoeven te zoeken. Uit een survey uit diezelfde monitor blijkt dat meer dan 40% van de Vlamingen vindt dat migranten van onze sociale zekerheid komen profiteren. Ongeveer 40% vindt ook dat migranten een bedreiging vormen voor onze cultuur en gebruiken. Die percentages zijn gedurende vijftien jaar surveys nauwelijks veranderd. Nog steeds last van fluctuatie Kobe? Hier geen herkomstvariabele?

Data mining

Kobe heeft nieuwe energie geput uit ‘Nuff said en droomt nu luidop over horizontale synergie tussen de beleidsniveaus, agentschappen en adviesorganen om de herkomstkloof dicht te rijden. De slides laten Kobe plots in de steek. Een eerste bemerking uit het publiek dan maar: of het toch niet over concrete realisaties kan gaan want ‘het is allemaal toch wat abstract tot hier toe’.

Hij is op dreef nu, zonder slides en schudt prompt een twintigtal maatregelen uit zijn mouw: een inburgeringstraject op maat van imams, gratis kranten in de OKAN-klassen, een divers personeelsbestand bij de overheid, de gemeentes en de publieke omroep. Gaat het over streefcijfers of quota Kobe? ‘Toch nog even het beleidsplan van maart afwachten voor alle concrete maatregelen.’ Dan maar een concrete maatregel van onze zijde Kobe. Wat dacht je van een integratiestop voor alle Vlamingen? [3] Zodat ze wat kunnen bekomen van die herkomstvariabele en haar fluctuaties?

Citaat: En dat uniformiseren, dat doe je aan de hand van data en statistieken. Neutraal, objectief en nuchter.