Hoe walgelijk een misdaad ook is, het komt altijd voort uit een toestand van hulpeloosheid. Het individu worstelt met een gevoel van gerechtvaardigde verontwaardiging dat zich uiteindelijk richt op een verkeerd doel.
Zijn jongeren die naar Syrië of Irak vertrekken om er het kalifaat af te dwingen radicaal of veeleer radeloos? Het is een billijke vraag die wellicht dezer dagen aan menig toog in Vlaanderen wordt opgeworpen. Vredesnetwerk vzw nodigde in De Roma verschillende sprekers uit om hierover hun licht te laten schijnen.
Niet helemaal tegen de verwachtingen in klonk doorheen de woorden van alle sprekers de boodschap dat het niet zozeer een ‘of’ verhaal is maar wel een ‘en’ verhaal. Want wat uw politieke opvatting ook moge zijn, kunt u zich er ook niet in vinden dat die jongeren zowel radicaal als radeloos zijn? (De sprekers waren Omar Ba, Khalid El Jafoufi, Montasser AlDe’emeh, Maarten De Waele, Peter De Roover, Usman Raja en Wael Zubi)
En dus rees de vraag hoe je daarmee nu mee aan de slag gaat, met die radeloosheid én die radicalisering. Van Peter De Roover (N-VA) kreeg het publiek op het einde de opdracht om eens een wildvreemde op de koffie te vragen. Na de starterskit voor Marokkanen nu dus eentje voor radicalen. Ik waarschuw sommigen alvast: wordt u bij een Vlaming uitgenodigd, wees dan zeker op tijd, dat heeft de Vlaming graag.
Effe serieus nu, wie er bij was in de Roma kon niet anders dan vaststellen dat vooral de Britse heren Usman Raja en zijn kompaan Wael Zubi in hun halfuurtje rake observaties maakten vanuit jarenlange praktijkervaring. Hun aanpak verdient meer aandacht. Niet alleen omdat er een grote expertise vanuit gaat maar ook gewoon omdat ze succesvol is gebleken.
Usman Raja is de laatste weken ook een aantal maal in de Vlaamse Media aan bod gekomen. Hier vind je 2 interviews die in De Morgen en Knack zijn verschenen van de hand van journalist Jan Stevens. Hij is ook oprichter van de deradicaliseringsorganisatie The Unity Initiative.
Raja kreeg wereldwijde aandacht dankzij de CNN documentaire caging terror waarin hij de veroordeelde terrorist Abu Bakr Mansha terug op het rechte pad helpt. Veel van wat Raja doet is terug te voeren op legitimiteit. Zoals Mansha zelf beklemtoont in de documentaire voelt hij verwantschap met hem. Raja stond zelf destijds op het punt om de jihad te voeren in Bosnië en ze zijn beiden afkomstig uit dezelfde wijk in Londen. De samenwerking begint niet toevallig nadat Mansha zelf vanuit zijn cel Raja aanschrijft met een roep om hulp.
Ook in De Roma had Raja het over het belang van die legitimiteit:
De fout die men niet mag maken, zei Raja, is die van de google-scholars. Die personen die van achter een bureau research doen, van buitenaf naar de moslimgemeenschap kijken en daar dan een oordeel over vellen. Op die manier krijg je vooroordelen terwijl net cultural sensitivity heel erg noodzakelijk is.
Als iemand zijn koffers pakt en vertrekt, hetzij een moslim, hetzij een punk-rocker of eender wat, en je stelt die persoon de vraag waarom hij zijn biezen pakt, wat is dan het universele antwoord op de vraag? Omdat ik er niet thuishoorde. En dus moeten we positief activisme aanbieden. Hoe kunnen we cultural sensitivity creëren binnen de frontline services zoals de politie of leerkrachten?
Gevraagd naar zijn recept van succes stelde Raja, verwijzend naar de CNN reportage, dat het van belang is dat het individu de uitdaging met zichzelf aangaat, zowel vanuit fysiek als spiritueel oogpunt. Hoe walgelijk een misdaad ook is, het komt altijd voort uit een toestand van hulpeloosheid. Het individu worstelt met een gevoel van gerechtvaardigde verontwaardiging dat zich uiteindelijk richt op een verkeerd doel. Pijn kan zich op verschillende manieren uiten, soms positief, soms negatief, maar het individu grijpt in elk geval gewoon datgene wat voor hem ligt. We proberen hen uit te leggen dat de islam ons leert om te antwoorden veeleer dan te reageren.
Binnen de maatschappij heb je eilandjes en daarbinnen nog eens en ga zo maar door. De islamextremisten of islamfascisten zijn niet meer dan een deviante subcultuur. Maar één ding die ze wel juist hebben is het idee van brotherhood, vandaar ook de rol van sportactiviteiten in de aanpak van Raja en Wael Zubi.
De heren hadden ook iets te zeggen over returnees die een bedreiging voor de nationale veiligheid vormen:
Raja: returnees in de huidige context hebben een volledig ander wereldbeeld dan de returnees die destijds uit Afghanistan, Tsjetsjenië of Bosnië kwamen. Het denkproces in hun wereldbeeld is gevormd door de utopie van de islam fascisten en dus zijn er inderdaad individuen die terugkeren en misdaden plegen. Een debriefing bij terugkeer zal dus niet volstaan, het is belangrijk zicht te hebben op de mindset van die jongens.
Zubi: er moet zeker een veilige manier zijn via veiligheidsdiensten om geradicaliseerden te volgen zodat ze niet onder de radar verdwijnen. Maar dit is wel symptoombestrijding. Als internationale gemeenschap moet je iets krachtiger hebben om het hoofd te bieden aan het werkelijke probleem van de vervreemding en de ideologie van de islam fascisten want iemands identiteit wordt wel gevormd rond die ideologie.
De islam fascisten zijn technocraten en geen klassiek geschoolde islamgeleerden. Wetgeving kent veel grijze zones maar technocraten kennen alleen een ja-nee verhaal. Als je die mindset kopieert naar religie dan krijg je een absolutistisch verhaal. Islam tegen de rest van de wereld. De normatieve islam bestaat nochtans al 14 eeuwen. Die normatieve islam liet toe dat Boeddha beelden in Bayman, Afghanistan er altijd waren. Het is pas in het afgelopen decennium dat ze vernield zijn. Die normatieve islam liet ook toe dat de oudste christelijke kerken zich in de islamwereld bevonden. We hebben dus met een heel nieuw fenomeen te maken.
Het volledige gesprek met Raja en Zubi zal wellicht binnenkort te bekijken zijn in een reportage van MTRO. Kunnen in tussentijd de Raja’s in Vlaanderen en België opstaan en aan het woord komen?
>>> Lees meer over het thema in het Kif Kif dossier IS & Radicalisering
