De Belgische Auschwitz-overlevende, wijlen Regine Beer sprak vaak treffende woorden tijdens haar lezingen: ‘Wees waakzaam’, altijd en nog het meest voor de gewenning van het abnormale”.
Laten we waakzaam blijven voor de gewenning aan het abnormale. De politie van Zeebrugge markeert vluchtelingen met inkt. De West-Vlaamse gouverneur vraagt om geen eten uit de delen. Vluchtelingen die zich in Zweden aanmelden mogen niet meer dan 900 euro bijhouden. In Denemarken moeten ze kostbare bezittingen afgeven. De beelden van de transporttreinen uit Hongarije en Servië zijn intussen alom gekend en sinds enkele weken zijn er meer vrouwen en kinderen die vluchten dan mannen.
Ruk naar rechts
Op die grond groeit extreemrechts (nog) meer, ook in ons land. De organisaties Voorpost en Pegida wisselen elkaar af in het organiseren van manifestaties tegen de komst van asielzoekers. Waar ze zich in andere tijden graag van elkaar onderscheiden hebben ze nu een gedeelde strijd: openlijk haat verkondigen tegen vluchtelingen. Deze zondag (21 febr) marcheert Voorpost door Gent onder de boodschap: ‘Terrorisme moe, deuren toe’. Dat de leider van Voorpost eerder al een correctionele veroordeling opliep voor het aanzetten tot haat, geweld en discriminatie lijkt hun acties niet te temperen.
Ook Pegida die afdelingen heeft in Nederland, België, Frankrijk en Duitsland is actiever dan ooit. De Duitse woordvoerster van diezelfde organisatie Tatjana Festerling, vindt het openlijk een goed idee dat de politie wapens gebruikt bij vluchtelingen die illegaal de grens oversteken. Hetzelfde Pegida schrijft op hun facebookpagina over Zeebrugge: Landverraders in Zeebrugge delen onverantwoord voedsel uit, zodat deze ongewenste indringers nu ook in West-Vlaanderen opduiken. Geen voedsel of onderdak voor illegalen, criminelen en asieltoeristen! Op zondag 6 maart voegen ze de daad bij het woord en organiseren ze een betoging in Zeebrugge. Daarna volgen nog acties in Amsterdam, Leuven, Middelburg en Lommel. Sinds januari 2015 organiseert Pegida in Dresden wekelijks protestmarsen, waar op het hoogtepunt 25.000 mensen op af kwamen.
Ook het Vlaams Belang beleeft weer hoogdagen. In de jongste peilingen stijgen ze tot 12% . Dat Vlaams Belang en Pegida graag een tango dansen is al langer duidelijk. Filip Dewinter nodigde begin januari de Pegida stichter Bachmann uit voor de nieuwjaarsreceptie in Antwerpen. Wat er in Keulen gebeurd is noemen ze onverbloemd een actie van de sexjihad. Nochthans is de waarheid veel genuanceerder en blijkt er al helemaal geen sprake te zijn van een ‘complottheorie’.
Dewinter gebruikt openlijk xenofobe taal ten aanzien van vluchtelingen. In zijn interview in HUMO begin deze maand zegt hij: De vluchtelingen zijn het paard van Troje van de islam. Het is een vijandelijk leger zonder wapens en uniformen maar wel een leger dat wil veroveren.
Het haatdiscours van het Vlaams Belang is niet nieuw. In de retoriek over ‘de ander’ komen steeds dezelfde elementen terug. Vluchtelingen worden in één adem herleid tot profiteurs, criminelen en terroristen. De Islam is metaforisch altijd ‘dierlijk en barbaars’. In hetzelfde interview in Humo zegt hij daarover: We hebben een krokodil eten gegeven omdat we dachten dan worden we niet zijn prooi. Maar de krokodil is daardoor alleen maar groter geworden en uiteindelijk vreet hij ons toch op. [...] Het is een vorm van georganiseerde barbarij, die iedere integratie remt. Wie de magazines van het Vlaams Belang naleest, zal van de ene consequente herhaling in de andere vallen. Dat het geen toeval maar een strategie is om haatboodschappen op die manier te verpakken, staat buiten kijf.
Van provocatie tot echte xenofobie : het beleid faalt
Dit soort berichtgeving is niet onschuldig. De xenofobe taal van extreemrechts is agressiever en kordater geworden. Vlaams belang is voorstander van wapendracht, Pegida voor het schieten op vluchtelingen die illegaal de grens oversteken. Bij hun laatste betoging in Calais werd door de politie pepperspray gevonden.
Over de echte oorzaak van de oorlog in Syrië wordt zelden nog gesproken, ook niet in de reguliere media. Dat vluchtelingen op basis van internationale regelgeving het recht hebben om asiel aan te vragen evenmin. We trekken aan de alarmbel omdat het politieke middenveld in België brutaal tekort schiet in het bieden van de juiste antwoorden. Integendeel de centrumrechts en centrumlinks partijen praten op een al even intolerante manier over vluchtelingen. Bart De Wever (NV-A) noemde de vluchtelingen in het Maximiliaanpark een aanslag op onze sociale zekerheid en John Crombez (SP-A) ontspoorde door push backs in de Middellandse Zee geen slecht idee te vinden.
Op de jongste Europese top werd nu toch ingezet op het uitwerken van gemeenschappelijke grensbewaking. Het Europees beleid faalt en de lidstaten houden zich niet aan het Dublin-akkoord of het Verdrag van Schengen. Van een kolerieke uitval van Louis Michel of Guy Verhofstadt lijkt niemand nog wakker te liggen. De uitkomst voor de vluchtelingen is al maanden dramatisch: duizenden mensen vluchten voor het geweld, maar verliezen hun waardigheid in Europa.
Een duivelse transitie
Als we de haatboodschappen tegen vluchtelingen willen ombuigen, dan moeten we verzoenende stemmen laten horen die het tegendeel bewijzen. We moeten bruggen slaan, met de pluralistische democratie als belangrijkste maatschappelijke waarde. Als we eveneens willen verhinderen dat mensen in dit gepolariseerde klimaat daadwerkelijk overgaan tot actie en geweld, moeten we nu massaal reageren. In Frankrijk is het al vijf na twaalf. Meermaals werden in en rond het kamp in Calais vluchtelingen aangevallen door gemaskerde mannen die lid zijn extreemrechtse groeperingen.
We moeten echt vrijwaren dat onze kinderen meemaken wat er in de jaren ‘30-’40 is gebeurd. Want één ding is zeker, wie overgaat tot het plegen van collectieve gruweldaden, koestert een diepgewortelde haat ten aanzien van leden van die minderheidsgroep die geviseerd wordt. Het ene gaat niet zonder het andere. En haat is een gevoel dat er niet plots en zomaar is. Het is een mechanisch proces, dat langzaam gevoed wordt door racisme, discriminatie en elke vorm van uitsluiting.
Dat een haatproces langzaam verloopt, werd ook uitvoerig onderzocht door de directeur van de Dossinkazerne Christophe Bush (criminoloog en specialist op het gebied van holocaust- en genocidestudies). Hij noemt het de ‘Een duivelse transitie’. Tijdens WOII waren het uiteindelijk gewone mensen zoals jij en ik die overgingen tot het plegen van gruwelijke daden Niet elke nazi was een psychopaat. Was het maar zo, dan was alles veel makkelijker te verklaren en begrijpen. Maar het beangstigende is nou juist dat dit hele normale personen waren die naast het leven in een vernietigingskamp, ook een familieleven hadden bij wie ze tijdens de weekends graag even gingen ‘uitrusten’. Hele normale personen waren na een langzaam maar zeker haatproces in staat het meest abnormale te doen.
Dus wat in Zeebrugge onder politieke bevel gebeurt uit angst voor het zogenaamd aanzuigeffect is niet normaal. Het geeft de politie vrij spel om jacht te maken op vluchtelingen, die ze vervolgens een nacht opsluiten en een nummer toekennen (recent is het een bandje aan de pols geworden). Het is wel dankzij de massale verontwaardiging van burgers dat deze praktijk aan licht kwam.
De acties van Pegida en Voorpost zijn evenmin normaal. Het beleid van de Europese Unie vormt een voedingsbodem voor een intolerante en rigide samenleving. En daarom is iedereen, jong en oud, migrant of geen migrant, het zichzelf verschuldigd om zondag mee te stappen in de solidariteitsmars in Gent. We zijn het ons verplicht om een gemeenschappelijke taal van verzoening laten horen.
De Belgische Auschwitz-overlevende, wijlen Regine Beer sprak vaak treffende woorden tijdens haar lezingen: ‘Wees waakzaam’, altijd en nog het meest voor de gewenning van het abnormale”. Helaas zijn ze actueler zijn dan ooit.
