Hier wordt niet de superdiversiteit op zich gevierd, maar wel de solidariteit die kan ontstaan in die superdiversiteit
Kif Kif was op de Gentse Lente en had een boeiend gesprek met Mehdi Maréchal (Demos), één van de medeorganisatoren van het evenement.
Superdiversiteit is het nieuwe buzzwoord
Het is dringend tijd voor een nieuwe benadering van culturele diversiteit. De afgelopen vijftig jaar hebben we vooral gezien dat de aanpak zeer sterk vertrekt uit het categoriaal denken, cultuur A ontmoet cultuur B. De verschillen worden nog te veel benadrukt. Er wordt nog te vaak nagedacht over hoe we samen kunnen werken vanuit afzonderlijke culturen.
Onze samenleving is enorm geëvolueerd, superdiversiteit is het nieuwe “buzzwoord” geworden. Wij zeggen dan ook dat het categoriaal denken niet meer van toepassing is. Er is een nieuwe maatschappelijke realiteit waar mensen zich op verschillende manieren gaan affirmeren, dat kan zowel op cultureel, taalkundig en godsdienstig vlak en dat vloeit vaak ook allemaal in elkaar over. In de huidige context van superdiversiteit wordt het steeds moeilijker om mensen in sluitende culturele categorieën op te delen. We kunnen dus enkel maar vaststellen dat het huidige discours achterhaald is. Er is nood aan een nieuwe benadering. Eén die vertrekt vanuit het samen dingen doen, meer dan vanuit het thematiseren van de culturele diversiteit. Ik denk zeer sterk dat we op zoek moeten gaan naar nieuwe vormen van burgerschap en nieuwe vormen van solidariteit. Dat doe je het beste vanuit de praktijk. Dat is ook onze grootste troef in de beweging, het spontane gevoel van samenwerking en solidariteit.
Diversiteit wordt nog te vaak benaderd uit het ‘integratiedenken’: wij zijn de meerderheid en het is aan ons om minderheden te integreren in onze samenleving. Dat is spijtig genoeg nog altijd de onderliggende boodschap. De vraag zou echter niet moeten zijn “hoe geven wij de anderen een plaats in onze samenleving?”, maar wel “hoe vertrekken wij vandaag vanuit de samenleving en hoe zoeken we samen naar nieuwe vormen van burgerschap en solidariteit?” Ons antwoord hierop is vertrekken vanuit de praktijk, samen dingen doen, bijvoorbeeld door een evenement te organiseren. Bij de Gentse Lente spreken we heel concreet van een volksfeest. Hier wordt dus niet de superdiversiteit op zich gevierd, maar wel de solidariteit die kan ontstaan in die superdiversiteit.
Diversiteit is transversaal
Diversiteit is niet langer iets aparts in deze samenleving. Wij hebben moeten sleuren en slaan om bij het stedelijk departement Cultuur middelen te krijgen voor dit evenement. Het zit zo in ons systeem ingebakken, dat wanneer je een vreemde naam of vreemde origine hebt, je dan maar per definitie moet gaan aankloppen bij integratie of welzijnswerk. Het is plots geen bevoegdheid voor een cultuurdienst meer, en dat is zeer problematisch. Diversiteit is te sterk gecategoriseerd.
Organisaties die rond diversiteit en integratie werken zijn weliswaar nuttig. Eerstelijnshulp voor mensen die hier pas toekomen blijft bijvoorbeeld zeker nodig. Maar je zit wel al 50 jaar verder, met 3de en 4de generaties mensen die verschillende culturele referentiekaders hebben, en die je dus niet op gelijke voet kunt stellen met een nieuwkomer. Daar zijn de instanties niet op voorbereid en dat is zeer problematisch. Diversiteit is iets transversaal tussen alle sectoren van de samenleving in en geen sector op zich.
Erkenning geven aan jongeren
Deze editie leggen we specifiek de nadruk op jongeren. Zowel in het debat als op het podium. We laten hen dan ook zoveel mogelijk zelf organiseren en willen vooral ruimte geven aan autonome initiatieven. Wij bieden uiteraard wel het kader, het podium en de middelen. In die zin is het dus echt een project door diverse jonge artiesten, en niet het zoveelste project van een organisatie die middelen gekregen heeft om iets te doen voor jongeren en diversiteit.
Het vertrekt heel sterk van datgene waaraan zij nood hebben. We willen een podium bieden aan artiesten van verschillende origine die op hun manier bezig zijn met kunst en cultuur. Want jongeren willen gewoon erkenning voor hun artistieke capaciteiten en geen erkenning omwille van hun etniciteit. Hun verschillende culturele referentiekaders zorgen er juist voor dat hun creativiteit alle kanten uitgaat. Die culturele referentiekaders zijn bijvoorbeeld terug te vinden zowel in hun Marokkaanse roots, als in de Amerikaanse hiphop die ze beluisteren. De stad is een smeltkroes geworden waaruit ze inspiratie halen voor hun kunst en daar willen ze erkenning voor. Het is het verhaal van de grootstedelijke realiteit. Die proberen we hier weer te geven met de Gentse Lente.
Verder bouwen op een levenscyclus
De lente staat voor ons symbool voor een nieuw begin, de lente is het moment dat de winter voorbij is. Dat alles opnieuw begint te groeien, van onder uit, zoals de scheuten die uit de aarde komen. Het is een periode van vernieuwing. Uiteraard valt de Gentse Lente samen met het begin van de lente, en de internationale dag tegen racisme. Er zit natuurlijkook iets revolutionair achter, vernieuwing gaat altijd gepaard met het afwerpen van oude ideeën.
Op de eerste editie van de Gentse Lente hebben we de woorden allochtoon en autochtoon begraven, omdat het een verouderd discours was dat polarisatie in stand hield. We zeggen niet dat die woorden niet in de omgangstaal mogen gebruikt worden, maar we vonden het wel problematisch dat ze in beleidsteksten stonden.
Het jaar erop hebben we de geboorte gevierd van de nieuwe Gentenaar. De Gentenaar die het wij-zij-denken overstijgt en de diversiteit in zijn stad omarmt. Als we de verdere levenscyclus volgen, zitten we dus nu in de fase van de jeugd. Daarom ligt de nadruk dit jaar heel sterk op jongeren, jongeren die, meer dan de vorige generaties, een product zijn van die smeltkroes en die ook een sterke mening hebben over wat er aan de gang is in de samenleving, maar die zelden een platform krijgen om dat te uiten. Dit willen we bewerkstellen door een debat te houden en optredens te organiseren die vertrekken vanuit de jongeren zelf.
Dit jaar bestaat de slotceremonie van het podiumevent uit een soort initiatieritueel waarin de jongere volwassen gaat worden. Omdat de lente vervroegd is, gaat er een performance zijn die op een symbolische wijze de lente gaat vervroegen. Het staat symbool voor het oproepen van een meer volwassen samenleving.
Een Vlaamse of Belgische Lente moet organisch groeien
We zouden heel graag hebben dat de Gentse Lente vertalingen krijgt in andere Vlaamse steden. Er is in Kortrijk een initiatief gestart. Natuurlijk gaan wij niet naar een andere stad en daar een evenement organiseren. In Kortrijk is de vraag om iets gelijkaardigs te organiseren van de inwoners zelf gekomen. De Gentse lente is geen organisatie, maar een beweging van zeer veel mensen en organisaties die zich aansluiten bij het gedachtengoed van de Gentse Lente. De beweging bepaalt dus wel het ritme, maar het ontstaat echt wel vanuit de onderbuik van de samenleving. Als ik nu terug denk aan de vergaderingen die we gehad hebben, dan zaten daar zowel mensen uit organisaties, bouwvakkers, studenten als mensen van bijvoorbeeld Touring Wegenhulp bij, gewone mensen die zich herkennen in ons verhaal en die op hun eigen manier een steentje willen bijdragen. Het werkt dus zeer organisch.
In Kortrijk hebben we dat nu ook gehad. We hebben erkend dat de vraag er kwam en we zijn erop ingegaan. We gingen ter plaatste spreken met verschillende mensen. Maar voor alle duidelijkheid, het zijn zij die het evenement organiseren. Hetzelfde verhaal kan zeker ook voor andere steden. Zeker als de visie en de ideeën van de beweging daar hun ingang kunnen vinden. Er zijn alleen een platform en gedreven mensen nodig die hun schouders onder het project willen zetten. Met deze twee voorwaarden is de lente overal mogelijk!
>>> Voor wie de straffe filmkes op het Gentse Lente debat gemist heeft: 4 ongezouden meningen over onze samenleving van 4 geëngageerde jonge mensen, waaronder Kif Kif Redactielid Younes Vandenbroeck en vrijwilliger-recensent voor Kif Kif Mathieu Charles:
