De film opent veelbetekenend met een beeld van hoofdpersonage Sally Alexander (Keira Knightley) die enige tijd voor de befaamde actie tijdens de Miss Worldverkiezingen eveneens voor een panel van uitsluitend witte mannen moet verdedigen waarom ze wil studeren. Je ziet hoe de professoren een cijfer geven op het uiterlijk van de studente. Hiermee is de toon van de film gezet.
Sally Alexander is een gescheiden jonge moeder die wil studeren om een zitje aan de tafel van de mannen te krijgen. Ze leert echter gauw dat haar enkel een kinderstoeltje wordt gegund. Daarop wordt ze medeorganisator van de Women’s Liberation Movement. De beweging klaagt de conditionering van vrouwen tot huismoeders aan en vecht tegen de tirannie dat vrouwen enkel bestaan in functie van de man. Eén van hun eisen is onder andere gelijk loon voor gelijk werk. Anno 2020 is dit nog steeds een relevant thema.
Vrouwenactivisme
Wat intrigeert, is dat de film met twee polen speelt: enerzijds het klassieke vrouwelijke schoonheidsideaal (de blonde Zweedse kandidate is topfavoriet) en anderzijds de opkomende emancipatiebeweging die veel weerstand oproept bij zowel mannen als vrouwen. Dat wordt geïllustreerd door het fysiek opmeten van de kandidaten van de Miss World-verkiezing en het gebruik van het woord ‘veekeuring’ door de emancipatiebeweging. Pittig detail: pas in 2014 werd de bikini- en badpakronde definitief afgeschaft op het Miss World-podium.
De klassieke witte man vind je in het personage van Bob Hope (Greg Kinnear). De presentator wordt hier geportretteerd als een soort narcist die zijn eigen museum wil bouwen en die vrouwen graag bekijkt en betast, maar hen liever niet hoort. Dat contrasteert dan weer met de activisten die claimen niet mooi of lelijk te zijn, maar vooral boos. Zoals de vrijgevochten Jo Robinson (Jessie Buckley), een vrolijke wetsovertreder die de eerder burgerlijke Sally aanzet om haar grenzen te verleggen.
Authentiek is ook het spanningsveld tussen de verschillende vrouwengroepen. Er is de meer gematigde academische strekking, de commune georiënteerde groep die “alles wil delen”, en aan het andere uiterste vind je enkele anarchistische bommenleggers.
South-Africa en Africa-South
Binnen de groep van de misskandidaten worden ook de privileges van de onafhankelijke Zweedse kandidate, die rebelleert tegen een chaperonne, afgezet tegenover de kandidate van Africa-South. De zwarte Pearl Jansen (Loreece Harrison) mag immers enkel deelnemen omdat de anti-apartheidsbeweging ermee dreigde de verkiezingen te boycotten indien de deelname van de witte Zuid-Afrikaanse kandidate niet werd geschrapt. De oplossing van de organisator? Dan maar twee Zuid-Afrikaanse dames uitnodigen: de witte Miss South-Africa en de zwarte Miss Africa-South.
Het is mooi dat dit thema niet uit de weg is gegaan. Binnen het feminisme uiten vrouwen van kleur terecht kritiek op de beweging die voornamelijk geleid wordt door witte middenklasse vrouwen. Ook in de film wordt deze witte dominantie duidelijk. Daarin wordt evenwel getoond dat dit vaak uit onwetendheid gebeurt maar dat maakt het machtsonevenwicht niet minder relevant. De eisen en noden van vrouwen van kleur werden (en worden) zelden gehoord.
Vrouwen als minderheidsgroep
Het is haast onvoorstelbaar hoe vrouwen in de jaren zeventig als een minderheidsgroep worden gezien, terwijl het toch over de helft van de bevolking gaat. Zo is er de scène waarin Sally Alexander aan haar professor geschiedenis te kennen geeft dat ze zich wil verdiepen in de context van arbeidersvrouwen in functie van haar thesis. De professor antwoordt “zich niet op een minderheid te richten”. Het gaat dus niet over de kwantiteit van een groep maar wel over hoe de kwaliteit van iemands leven wordt beoordeeld.
De in het Westen vaak geprezen Verlichtingswaarden uit de Franse Revolutie gaan ook enkel over witte mannen. In die periode konden enkel witte mannen gezien worden als burgers, en waren vrouwen geen volwaardige staatsburgers – niet voor de wet, noch voor de samenleving. Deze visie heeft onze maatschappij lang beïnvloed en doet dat gedeeltelijk nog steeds.
Kracht + moed + actie
Vandaag worden vrouwen niet langer als een minderheid beschouwd, toch blijft deze film ontzettend relevant. Veel rechten die we als verworven en ongenaakbaar beschouwen lijken stilaan weer op de helling te staan: abortus, de vrije uiting van je seksuele geaardheid, volwaardig werken… Ook binnen de Europese Unie zijn er landen die deze rechten opnieuw willen terugschroeven.
Misbehaviour mag dan wel een luchtige film zijn met heerlijke seventies muziek, hij stemt toch tot nadenken. De film toont dat de kracht van een groep, gesterkt door moed en actie, daadwerkelijk verandering kan brengen in de maatschappij. Al is er nog een lange weg te gaan, deze heldhaftige dames hebben er mee voor gezorgd dat wij – vrouwen – de rechten hebben die we nu kennen.
Misbehaviour (reg. Philippa Lowthorpe) ging op 30 september in première en is te zien in de meeste cinemazalen.
Trailer:
