Leila is een vrouw van imposante schoonheid. Ze is geboren en getogen in Parijs maar ze heeft een aantal jaren in Londen gewoond. Ze is de dochter van een Algerijnse moslima en een boeddhist uit de Caraïben. Toen ze 20 was werd ze een praktiserende moslima. Op haar 25ste begon ze een hijab te dragen en is haar leven een hel geworden in haar islamofobe context. Haar hijab draagt ze altijd anders en staat even veel symbool voor haar geloof als voor haar strijd. Naast moslim is ze ook queer. Voor haar is het kwetsend wanneer mensen die haar geloof delen een deel van haar identiteit afwijzen. Ze is een gezondheidsadviseur, ze houdt van sport, mode, kunst, dans en voelt zich voldaan. Kortom, Leila is een mens. Haar portret en haar verhaal maken deel uit van Just me and Allah: A Queer Muslim Photo Project van Samra Habib.
Een Turkse lesbienne met een uitgesproken mening over Erdogan die haar naam en gezicht niet wil openbaar maken. Een Canadees van Zuid-Aziatische origine die van Bollywood films houdt en wiens relatie met God evolueerde van een op angst gebaseerde verbinding tot een relatie gebaseerd op liefde. Een Duits meisje met Iraanse achtergrond die droomt een lerares te worden en nog altijd vrede probeert te sluiten tussen haar religieuze en haar seksuele identiteit. Eenvoudige verhalen die Habib heeft verzameld in meerdere wereldsteden en gezichten die vertrouwen en aisance uitstralen, daar ligt de sterkte van haar werk, dat deze week te zien is in het Brusselse Daarkom.
Samra Habib is een journaliste van Pakistaanse origine die in Toronto woont en veel belang hecht aan storytelling. Voor haar is fotografie een manier om interesse over het onderwerp te stimuleren. “De beelden zijn een ingang tot de verhalen van mensen. Er werd al veel geschreven over seksualiteit en over religie, maar fotografie is toegankelijker en spreekt iedereen aan. Een portret nodigt mensen uit om meer te weten: waar ze vandaan komen, hun ervaring met de islam, met homoseksualiteit.”
Just me and Allahis een ongoing project. Habib was deze week in Brussel op zoek naar beelden en verhalen. “Deze verhalen moeten worden verteld. Ik ben ook geïnteresseerd in hoe die ervaringen verschillen afhankelijk van de context.” De achtergrond van de foto’s vertelt vaak even veel als persoon en getuigenis. Achter een mediumshot vinden we vaak een onscherpe achtergrond, maar ook een kleurrijke omgeving “Ik zie de achtergrond als een weerspiegeling van wie ze zijn. Ik geniet ook van kleur. Graffiti is een frequente achtergrond voor de portretten, ook in juxtapositie met een neutraler uiterlijk”. Vaker dan niet kijken ze in de lens maar af en toe proberen mensen integendeel hun identiteit te beschermen. Soms komt de camera nog dichterbij of toont ze integendeel een heel lichaam. Het blijft altijd intiem, alleszins.
De tentoonstelling is belangrijk op een moment wanneer er vaak over moslims wordt gesproken, maar relatief weinig met moslims. “De interviews zijn daarom geschreven in de eerste persoon. Zij spreken de kijker zelf aan. Het is de bedoeling moslims te vermenselijken. Als niet-moslim kan je je inleven met de mensen en hun verhalen begrijpen. Ze zouden je vrienden kunnen zijn. Het is een eenvoudige manier om in contact te komen met het onderwerp.”
Het onderwerp, dat is niet alleen moslim-zijn, maar ook de spanning tussen moslim-zijn en een holebi-identiteit. “Just me and Allah gaat over het herdenken van de betekenis van islam. Veel van hen hebben heel hun leven gehoord dat ze geen moslims kunnen zijn omdat ze gay, trans, bi of lesbisch zijn. Het gaat over die ballast achter te laten, dat beeld over hoe een moslim eruit ziet. Als ze niet welkom zijn in een traditionele moskee, dan creëren ze een nieuwe ruimte waar ze moslim kunnen zijn, de islam kunnen praktiseren en aanvaard kunnen worden als queer.”
Just me and Allah kan alleszins gelezen worden op twee manieren. Enerzijds gaat het over het recht om een relatie te hebben met God, los van je seksuele geaardheid, een relatie waarvan niemand het recht heeft om die te verstoren. Anderzijds lijkt het in dezelfde lijn te staan met de huidige tendens om een privé-karakter te geven aan religie, tendens die vaak uitmondt in de verbanning van religie in de openbare ruimte. Die laatste lectuur betwist Habib met klem én argumenten: “Mensen zouden hun religie moeten kunnen beleven zoals ze dat willen. Mensen wijzen op hoe ze moeten praktiseren en hoe ze zich religieus moeten uitdrukken is zowel islamofoob als racistisch. Leila draagt een hijab en haar huid staat vol met tatoeages. Dat is hoe islam voor haar uitziet, dat is hoe ze haar religie verkiest uit te drukken. Het is een persoonlijke keuze, niemand heeft het recht om te zeggen hoe je er in het openbaar moet uitzien. Op dezelfde manier dat een mullah een vrouw verplicht om zich te bedekken, willen anderen hen verplichten om geen hoofddoek te dragen. Beiden willen bepalen hoe een vrouw zich moet aankleden.”
Just me and Allah is ook een zelfonderzoekend project. “Ik was nieuwsgierig over wat islam betekent voor mijzelf. Dat is een van de redenen waarom ik mensen begon te interviewen en fotograferen. Ik vroeg me namelijk af of er plaats was voor mij, want ik zag niemand die op mij leek. Daarom ben ik blij om te horen dat jongeren in heel de wereld geholpen worden door dit project. Het doet hen voelen dat ze graag worden gezien. Dit project gaat vooral over perceptie. Perceptie van moslims over moslims. Het leeuwendeel van wat je over moslims kan lezen werd geschreven door niet-moslims. Maar hier heb je mensen die eerstehands over hun eigen ervaring als moslims en als queer moslims spreken, op een introspectieve manier. Ik zie het als een manier om zowel homophobia als islamophobia te bestrijden.”
Samra Habib’s Just me and Allah kan online worden gevolgd via http://queermuslimproject.tumblr.com/ maar deze week wordt een aantal van haar foto’s tentoongesteld in het Vlaams-Marokkaans Culturenhuis Daarkom in Brussel, in het kader van Pride Festival en op initiatief van Merhaba.
Meer info: http://www.merhaba.be/activiteiten/kalender/events/tentoonstelling-just…
