De voorstelling vertrekt vanuit het talent, de zoektocht en het verhaal van de deelnemers zelf
Trӕck, een voorstelling van FMDO @ Theater aan zee
Vrouwen. Van alle leeftijden, vormen en kleuren. Sommigen herlezen hun tekst, anderen warmen hun spieren op. Ze helpen elkaar met hun kledij, vertellen elkaar het nieuws van de dag, of bespreken met regisseur Ellen Van Laecke de finesses van een scene. Ze maken zich klaar voor een repetitie van Trӕck, een voorstelling die begonnen is als een initiatief van FMDO, een van de federaties van minderhedenorganisaties in Vlaanderen, in samenwerking met participatieve kunstpraktijk kleinVerhaal en cultuurcentrum De Grote Post.
18 Oostendse vrouwen uit verschillende verenigingen, met en zonder migratieachtergrond, werden samengebracht om een jaar lang aan dit bijzonder traject te werken. Projectcoördinator Lisa Vande Velde stelde een parcours samen met wekelijkse bijeenkomsten, workshops en repetities. Tijdens Theater aan zee zullen ze deze zomer de ruimte krijgen om het resultaat te laten zien, maar het proces is al een resultaat op zich: samenwerking, kennismaking en leren omgaan met de dagelijkse hindernissen van de niet professionele speler.
Trӕck exploreert het alledaagse, de vrouwelijkheid. De voorstelling vertrekt vanuit het talent, de zoektocht en het verhaal van de deelnemers zelf en dankzij de samenstelling van de groep, gaat het stuk zowel over de bekommernissen van de middenklasse als die van migranten en asielzoekers. De muziek van Tom Van der Kelen vindt ondertussen moeiteloos het evenwicht tussen aandacht stelen en aandacht versterken. De scenografische vormgeving van Ann-Sophie Hoste en Van Laecke is eenvoudig en effectief: drie drempels die van plaats en ligging veranderen en de overgang tussen verschillende aspecten van het leven mooi afbeelden.
We spreken met Ellen Van Laecke in hun repetitiezaal in De Grote Post. Tijdens ons gesprek, vindt ook een lichttest plaats waardoor het interview plots een theatraal gehalte krijgt. We stellen een vraag in het donker en krijgen vervolgens een antwoord onder een wit-blauwe gloed.
Kif Kif: Wat hield jullie voorbereidingsparcours in?
Ellen Van Laecke: We zijn samen gaan kijken naar voorstellingen en we hebben workshops gevolgd rond zang, dans, theater, beweging en ritme. Tijdens de workshops vertelden de deelnemers vaak stukjes van hun verhaal. Vanuit die verhalen is de tekst ontstaan en daar zijn we al een aantal maanden mee aan de slag.
Kif Kif: Wisten jullie vanaf het begin waar jullie aan werkten?
Ellen Van Laecke: Het idee van FMDO was werken aan een theaterstuk, er was geen vereiste over de inhoud. Vanaf het begin had ik het gevoel dat ik iets moest doen met de vrouwen zelf en hun diversiteit. Een aantal van hen hadden nog nooit theater gespeeld, dus het was comfortabeler voor hen, denk ik, om zich te herkennen in wat ze deden. Aan de slag te gaan met hen en hun verhaal leek al vroeg een logische keuze.
Kif Kif: Je geeft les. Ben je deze keer op een andere manier aan het werk gegaan?
Ellen Van Laecke: Deze keer moest ik mijn keuzes beter verdedigen. Er werd meer in vraag gesteld: ‘waarom doe je dat?’, ‘zo voelen we ons niet’, dat was een uitdaging. Ik moest meer nadenken en beter uitleggen. Het resultaat is dat ze zich herkennen in het resultaat. Ze voelen dat ze ook het verhaal dragen. Het is een andere manier van werken, maar het is wel fijn.
Kif Kif: Een van de grootste uitdagingen in een samenwerking is vertrouwen. Je had al een vertrouwensband met coördinator Lisa Vande Velde, maar hoe ging het met de deelnemers?
Ellen Van Laecke: Voor mij was het vanaf het begin belangrijk of zo veel mogelijk aanwezig te zijn, soms puur als observator beschikbaar te zijn. Sommige opdrachten hebben ons geholpen om elkaar te leren kennen. Het vertrouwen dat ontstaan is heeft ook bijgedragen aan de creatie van het stuk. Vandaag dagen ze elkaar ook uit en trekken ze elkaar ook mee naar andere voorstellingen en evenementen, dus onderling is het vertrouwen ook gegroeid. Ze maken deel uit van andere activiteiten in Oostende dus ze hebben vaak ervaring met publiek, al hebben ze niet allemaal acteerervaring.
Kif Kif: Ze herkennen zich in wat ze presenteren, zal het publiek zich er ook in herkennen?
Ellen Van Laecke: Trӕck gaat over een idee, niet over de specifieke verhalen. De rode draad is de overwinning van een probleem, een plaats leren geven aan de dingen waar je het moeilijk mee hebt. Soms wordt het expliciet ingevuld, soms niet. Soms is het een conflict, soms word je geconfronteerd met het gebrek aan conflicten of de mogelijkheid van toekomstige problemen. Voor iedereen is de strijd anders. Het is in die zin belangrijk dat de problemen van de anderen niet gebanaliseerd noch gerelativeerd worden. Trӕck gaat over eenzaamheid en de zoektocht naar een plek. Eerder dan een verhaal, wordt er een boodschap verteld: dat iedereen zijn weg af te leggen heeft. En dat er altijd een stukje van jezelf verandert als je er over bent.
Kif Kif: Zie je Trӕck als een collectief product?
Ellen Van Laecke: Er zijn geen hoofdrolspelers, ze zijn allemaal gelijk. Dat heeft de samenhorigheid versterkt. Het zou een monoloog kunnen worden. Het zou gespeeld kunnen worden door vijf of twintig spelers. Iedereen zal nog altijd een stuk uit zijn eigen blijven herkennen. Het zijn allemaal karakters. Ze zijn bovendien allemaal vrouwen. Er is een band ontstaan tussen hen. Een aantal van hen zullen bij elkaar blijven.
Trӕck, van 27 t/m 29 juli @ Loods NMBS ihkv Theater aan zee.
Meer info: http://theateraanzee.be/nl/programma/detail/traeck
