Het actieplatform #praktijktestennu stelde twee weken geleden een vraag aan alle Vlaamse democratische partijen die vertegenwoordigd zijn in het Vlaams en Federaal parlement. De onderstaande vraag vertrok vanuit ons standpunt dat praktijktesten door de overheidsinspecties op Vlaams en Federaal niveau nodig zijn om discriminatie op de arbeidsmarkt stevig aan te pakken.
‘Wat gaat uw partij doen om het nodige wetgevend kader op zowel Vlaams als federaal niveau te creëren en de toepassing hiervan te garanderen?’
Hieronder volgen de reacties van de partijen die ons geantwoord hebben.
N-VA
Discriminatie en racisme zijn onaanvaardbaar en staan haaks op de basisprincipes van een democratische rechtsstaat. Ze zijn bovendien strafbaar en waar ze vastgesteld worden – al dan niet door inspectiediensten – moeten politie en parket hun werk doen.
Tegelijk past de N-VA voor een samenleving die veronderstelt dat iedere werkgever discrimineert of dat iedere Vlaming zonder vreemde herkomst een potentiële racist is. Een overheid kan en moet toezien op het naleven van wetten. Maar tegelijk is er een limiet aan wat een overheid kan doen en hebben individuele burgers, middenveldorganisaties, bedrijven… ook een verantwoordelijkheid voor gelijke kansen, voor zichzelf én voor de ander.
Praktijktests zenden het signaal uit dat iedereen racist is tot het tegendeel is bewezen. De N-VA vertrekt evenwel vanuit het principe van zelfregulering, dat stelt dat bedrijven en particulieren vrij zijn, maar moeten beseffen dat aan die vrijheid ook verantwoordelijkheid verbonden is. Voor de N-VA kunnen praktijktests enkel in het uitzonderlijke geval van een gerechtelijke procedure volgens strikte regels. Daarnaast verwijzen we ook naar de federale resolutie inzake de strijd tegen discriminatie op de arbeidsmarkt. De resolutie zet in op zelfregulering, waarbij gerichte controles in de strijd tegen discriminatie op de arbeidsmarkt mogelijk moeten zijn.
Tot een inclusieve samenleving komen zonder discriminatie is een proces dat tijd vraagt. Er is een mentaliteitswijziging nodig die niet bij wet kan worden opgelegd. Praktijktesten brengen ons geen stap verder in het bewerkstelligen van deze mentaliteitswijziging, maar voegt een juridisch onwerkbaar instrument toe aan een reeds uitgebreid bestaand wetgevend arsenaal. Er zijn talloze voorbeelden van hoe het anders kan. Goede praktijkvoorbeelden, actieve bewustmaking bij werkgevers, zelfregulering …
SP.A
Wij zijn absoluut voorstander van praktijktesten. Dit is zowel Vlaams (bij monde van Yasmine Kherbache) als federaal (bij monde van Meryame Kitir) gebeurd. Wij bevinden ons momenteel in oppositie en beschikken dus over weinig hefbomen om de praktijktesten op Vlaams en federaal niveau in te voeren. Het enige wat wij kunnen doen, is onze opvatting in de vorm van een wetsvoorstel indienen bij de verschillende parlementen. Wij zullen dit thema nauwgezet opvolgen en via de media en ons netwerk de boodschap verspreiden als de meerderheid de praktijktesten helemaal niet invoert, of slechts een verwaterde versie daarvan die geen verschil maakt in de praktijk.
Open VLD
Zoals u inmiddels waarschijnlijk heeft vernomen, heeft de Commissie Sociale Zaken in de Kamer afgelopen dinsdag de resolutie tot invoering van gerichte controles inzake discriminatie op de arbeidsmarkt goedgekeurd. Deze resolutie werd opgesteld door Vincent Van Quickenborne (Open Vld) en tevens ondertekend door Zuhal Demir (N-VA), Nahima Lanjri (CD&V) en David Clarinval (MR). De resolutie zal binnen enkele weken worden goedgekeurd in de plenaire zitting van de Kamer. U vindt de tekst hier.
Eerder reeds had het Vlaams Parlement een motie gestemd naar aanleiding van een debat over vastgestelde discriminatie bij dienstenchequebedrijven. Deze motie was namens Open Vld mee ondertekend door Mercedes Van Volcem en is raadpleegbaar via volgende link: http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2014-2015/g271-1.pdf
Deze teksten vatten de visie van Open Vld samen en bevatten de krachtlijnen van het beleid dat Open Vld wil voeren, zowel op het federale als op het Vlaamse niveau, als het gaat over discriminatie op de arbeidsmarkt. De belangrijkste punten in de resolutie zijn de volgende:
We vragen een evaluatie van de huidige antidiscriminatie- en antiracismewetgeving.
We voorzien een systeem van gerichte controles inzake discriminatie bij de overheid als werkgever.
Er moet in overleg worden getreden met de sociale partners zodat zij in de verschillende sectoren systemen van zelfregulering en zelfcontroles opzetten, hierbij geïnspireerd door de Federgon-aanpak.
Als de sociale partners vaststellen dat specifieke bedrijven, ondanks de zelfregulering, hardleers blijven discrimineren, dan maken zij de resultaten van de zelfregulering over aan de sociale inspectie.
De sociale inspectie legt, op basis van deze informatie, maatregelen op aan het bedoelde bedrijf. Als deze maatregelen niet worden uitgevoerd, kunnen er gerichte controles worden uitgevoerd in het kader van een gerechtelijk onderzoek om bewijsmateriaal te verzamelen met het oog op de opmaak van een proces-verbaal.
De zelfregulering is niet vrijblijvend. Binnen de 2 jaar volgt er een evaluatie. Sectoren die geen of gebrekkige systemen van zelfregulering hebben ingevoerd, worden onderworpen aan gerichte controles.
Voor Open Vld is het essentieel dat de strijd tegen discriminatie op de arbeidsmarkt flink wordt opgevoerd. Wij zien praktijktests als één van de tools in dit streven. Tegelijkertijd willen we geen heksenjacht creëren. Vandaar dat we de terminologie ‘mystery calls’ en ‘praktijktests’ niet weerhouden hebben in de resolutie.
Wij pleiten voor gerichte, anonieme controles. De overheid moet deze aanwenden om zichzelf te controleren. In de privé-sectoren geven we de sociale partners eerst de kans om systemen van zelfregulering op te zetten, evenwel met een duidelijke stok achter de deur.
CD&V
Zoals wij meermaals hebben verklaard tijdens de verschillende hoorzittingen in beide parlementen en in onze communicatie naar de buitenwereld, is het voor CD&V tijd om een grote stap voorwaarts te zetten in het antidiscriminatiebeleid. De aanpak van discriminatie moet evenwel altijd een integrale aanpak zijn, die inzet op preventie en sensibilisering, curatie en controles. Praktijktesten onder de vorm van gerichte anonieme controles hebben dus voor ons een plaats in het antidiscriminatiebeleid. Ze zijn evenwel niet de eerste stap, maar vormen er dus het sluitstuk van. Vandaar dat in ons antwoord op uw vraag de volgende krachtlijnen werden weergegeven:
- We zetten in op gerichte controles op de overheid als werkgever.
- In de privé mag het geen heksenjacht op werkgevers worden. Daarom eerst:
° Moeten sociale partners in alle sectoren zelfregulerings-systemen uitwerken;
° De resultaten van zelfregulering moeten automatisch worden overgemaakt aan de inspectie;
° Bedrijven die hardnekkig blijven discrimineren krijgen kans op zich in regel te stellen binnen een termijn;
° Gerichte anonieme controles door de inspectie ikv een gerechtelijke procedure als bedrijven niet kunnen aantonen maatregelen te hebben genomen.
Om deze krachtlijnen uit te voeren, hebben we reeds verschillende initiatieven genomen. Zo werd het voorstel van resolutie tot invoering van gerichte controles inzake discriminatie op de arbeidsmarkt deze week in de bevoegde commissie van de Kamer goedgekeurd. Deze resolutie betekent een grote stap voorwaarts in de strijd tegen discriminatie. Voortaan zullen er gerichte, anonieme controles kunnen worden uitgevoerd om discriminatie op te sporen. Het is nu de taak van de verschillende bevoegde ministers om uitvoering te geven aan deze resolutie door het nemen van de nodige maatregelen.
Ook op het Vlaams niveau werden al verschillende stappen ondernomen. Het Vlaams regeerakkoord verwijst duidelijk naar de strijd tegen discriminatie. En in het Vlaams Parlement keurde CD&V mee de motie goed die naar aanleiding van het onderzoek van het Minderhedenforum omtrent dienstencheques werd aangenomen (VR 2015 0603 MED.0019). In deze motie verzoekt het Vlaams Parlement de Vlaamse Regering:
krachtdadig op te treden in het kader van discriminatie in alle sectoren (en meer in het bijzonder de dienstenchequesector) binnen de juridische mogelijkheden die we exhaustief willen onderzocht zien;
de sector, overheden en de klant te sensibiliseren en aan te manen niet toe te geven aan dergelijke praktijken;
op korte termijn samen te zitten met de dienstenchequesector, het minderhedenforum en de federale minister van werk en consumentenzaken teneinde een actieplan op te maken rond discriminatie met engagementen van alle partners;
zelfregulering van de sector te stimuleren;
in te zetten op de samenwerking tussen federale en gewestelijke inspectiediensten in het kader van discriminatie.
Om aan deze motie uitvoering te geven, werkt de Vlaamse regering momenteel aan een actieplan ter bestrijding van discriminatie waarin engagementen van alle betrokkenen worden opgenomen.
GROEN (antwoord op 1/07/2015)
Vanuit de oppositie zal Groen de bevoegde ministers blijven aanjagen om het probleem van discriminatie ter harte te nemen. Onze referentieparlementsleden, kamerlid Evita Willaert en Vlaams parlementslid Imade Annouri, benadrukken in hun parlementair werk dat een versterkt handhavingsbeleid met praktijktests noodzakelijk is als sluitstuk van de bestrijding van discriminatie. De antwoorden van de federale en de Vlaamse regering op de niet-aflatende stroom aan onderzoeken en getuigenissen zijn zwaar onvoldoende. Volgens Groen is de handhaving van de discriminatiewetgeving een kerntaak van de overheid. Het federaal meerderheidsvoorstel blijft uitgaan van zelfregulering en er is geen sprake van praktijktests of mystery calls. Op Vlaams niveau is het stuitend om vast te stellen dat Vlaams minister Philippe Muyters het dossier telkens voor zich uitschuift. Dat de meerderheidspartijen in het Vlaams parlement niet verder komen dan een resolutie die louter inzet op sensibilisering en zelfregulering is een slag in het gezicht van alle slachtoffers van discriminatie.’
>>> Lees meer in het dossier 'Praktijktesten'
