Aanval op het gelijke kansenbeleid

Nu het stof is gaan liggen, sta ik even stil bij de rel over kinderopvang van afgelopen week. Een passage uit een interview met minister van Armoedebestrijding Homans beroerde dagenlang kranten, sociale media, radio en het parlement. Een beetje zoals toen ze stelde dat racisme relatief is. Wat minister Homans precies bedoelt en voorstelt voor de kinderopvang is me eigenlijk nog steeds niet duidelijk, wat blijft hangen wel.

Bewuste uitspraken

Als Gents schepen van Opvoeding word ik vaak aangeschreven door ouders in hun zoektocht naar geschikte kinderopvang. Mij valt op dat in zeker 3 op 4 e-mails – de ene al wat subtieler dan de andere – ouders aangeven dat ze het er moeilijk mee hebben dat werkzoekenden meer kans zouden maken dan zij.

De N-VA politica raakt dus een gevoelige snaar en ze weet dat goed. Er was geen sprake van een ‘slip of the tongue’ of verkeerd begrepen worden. Lees er het N-VA programma voor de lokale verkiezingen van 2012 maar eens op na:  

“Realiteit I: … Bovendien blijkt dat de voortdurende focus op het zogenaamde gelijke kansenbeleid, gebeurt op rekening van de middenklasse. De Gentenaars die voor een gemiddeld loon met zijn tweeën gaan werken, vallen vaak uit de boot wanneer zij een beroep willen doen op kinderopvang of wanneer zij een gepaste school zoeken voor hun kind. De reden? Omdat deze gezinnen in het kader van het gelijke kansenbeleid niet in aanmerking komen. Gevolg? Zij ontvluchten de stad en verhuizen.”

De echte realiteit

De echte realiteit is dat voor een groot deel van de kinderopvangplaatsen er geen toewijzingsbeleid gebeurde. Voor de stedelijke kinderopvanginitiatieven was dat wel het geval en voeren we een gelijke kansen beleid. 65,5% van de ouders heeft er trouwens een job.

De echte realiteit is dat er een tekort is aan opvangplaatsen in onze steden. Absolute voorrang voor werkende betekent de facto andere ouders uitsluiten.

Het enige echte antwoord is het wegwerken van het tekort aan kinderopvang. Dan verwacht je van politieke partijen toch hevige pleidooien om de capaciteit aan kinderopvang in de steden uit te breiden?

In plaats daarvan legt N-VA de nadruk op hoe de beperkte plaatsen verdeeld worden en komt het gelijke kansen beleid onder vuur te liggen. Volgens mij blijft bij de mensen het volgende hangen van de uitspraken van minister Homans: de N-VA neemt het op voor wie werkt en de rest zit toch maar op café met zijn kinderen. En die boodschap, dat is geen toeval maar bewuste politieke strategie. Dat is mensen tegen over elkaar opzetten en het draagvlak voor een gelijke kansen beleid bewust proberen ondermijnen.

Gelijke kansen

De economische functie van de kinderopvang is uiteraard belangrijk. Kinderopvang stelt jonge ouders in staat met twee te gaan werken en ook voor alleenstaande ouders is die economische functie van wezenlijk belang.

Dat er daarnaast ook de pedagogische en sociale functies zijn bracht Minister van Welzijn Vandeurzen terecht aan in een persmededeling aan het adres van zijn collega: “Wetenschappers toonden reeds het belang aan van goede kwalitatieve kinderopvang op de ontwikkeling van kinderen. Minister Vandeurzen sluit zich hierbij aan, evenals bij de aanbevelingen van de OESO die pleiten voor het belang van kinderopvang voor alle kinderen. Dit sluit ook aan bij de voorrangsregels uit het decreet kinderopvang van baby’s en peuters.” 

Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de groep die twintig jaar geleden goede kinderopvang kreeg, nu werk heeft dat beter betaald is, een hoger prestige geniet, minder tienerzwangerschappen telt... Met andere woorden: investeren in de jongste levensjaren levert later fenomenaal veel op. Nobelprijswinnaar James Heckman zegt dat de samenleving elke dollar die je in die jaren investeert, later tot zeven keer terugwint.

Niet onbelangrijk in dit verhaal is trouwens het adjectief “goede”. Wetenschappelijk onderzoek leert dat het resultaat van “slechte” kinderopvang zich evenzeer laat merken. Kinderen dragen er levenslang de gevolgen van. Net daarom moeten we ons hoeden voor een tweederangs circuit binnen de kinderopvang of de stelling dat kinderen altijd beter af zijn in de kinderopvang dan thuis. Goede kinderopvang is meer dan snotneusjes afvegen, luiers verversen en in slaap wiegen. Goede kinderopvang is jonge kinderen alle ontwikkelingskansen geven. Goede kinderopvang betekent vertrouwde gezichten van deskundig personeel dat professioneel omkaderd wordt. Tot voor kort was het in Vlaanderen makkelijker om een crèche te openen dan een frietkot. Het gaat dus niet enkel over kwantiteit maar ook over kwaliteit. 

Sociale mix

Waarom vraagt de Stad Gent bij de inschrijving voor kinderopvang naar de achtergrond van ouders? Omdat we weten dat als we daar geen rekening mee houden het resultaat sociale verdringing is. Wie (nog) geen werk heeft of niet zeker is van zijn of haar inkomen raakt anders zeer moeilijk binnen in de kinderopvang. Voor mensen met een laag inkomen zijn de forfaitaire prijzen van private crèches een heuse werkloosheidsval. De kost voor kinderopvang is soms hoger dan hun loon.

Het gelijke kansenbeleid gaat ook over plaatsen voor tienermoeders en noodsituaties waar het kindje op aanraden van sociale diensten buitenhuis opgevangen wordt. Elk kind ongeacht zijn of haar afkomst heeft recht op ontwikkeling. De eerste levensjaren zijn daarbij zeer belangrijk. Aan de hand van hersenscans toont Peter Adriaensens zo het belang van goede kinderopvang aan. Kinderen die opgroeien zonder stress, met voldoende gezonde voeding, die voldoende gestimuleerd en geliefkoosd worden, die ontwikkelen zich beter. Het is geen toeval dat de voorzitter van het Kinderarmoedefonds zoveel belang hecht aan kinderopvang. Het is een hefboom om de negatieve spiraal van kansarmoede te doorbreken.

Daarom is gelijke kansen beleid in de kinderopvang zeer belangrijk. Omdat waar je wieg overdag staat anders wel eens doorslaggevend kan zijn voor je resultaten op school en in je hele latere leven.

Waar het echt over moet gaan

Op basis van een aantal controversiële uitspraken en de massale reacties daarop lijkt Minister Homans er handig in geslaagd om de echte politieke discussie te ontwijken. Niet wie voorrang heeft, maar hoe we voldoende en kwaliteitsvolle kinderopvang kunnen realiseren voor alle kinderen, daar moet een minister van Armoedebestrijding het over hebben.

>>> Lees getuigenissen in het dossier 'Racisme is...' dat we openden na de eerste openbaring van Mevr. Homans omtrent het begrip racisme in 2013.